سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,241
تعداد مقالات67,872
تعداد مشاهده مقاله115,474,341
تعداد دریافت فایل اصل مقاله90,243,513
پورمحمدی, رضا, سیمایی صراف, حسین. (1403). ضوابط استناد به تاریخ تقنینی در تفسیر حقوقی. , (), 1-21. doi: 10.22059/jplsq.2022.337678.3007
رضا پورمحمدی; حسین سیمایی صراف. "ضوابط استناد به تاریخ تقنینی در تفسیر حقوقی". , , , 1403, 1-21. doi: 10.22059/jplsq.2022.337678.3007
پورمحمدی, رضا, سیمایی صراف, حسین. (1403). 'ضوابط استناد به تاریخ تقنینی در تفسیر حقوقی', , (), pp. 1-21. doi: 10.22059/jplsq.2022.337678.3007
پورمحمدی, رضا, سیمایی صراف, حسین. ضوابط استناد به تاریخ تقنینی در تفسیر حقوقی. , 1403; (): 1-21. doi: 10.22059/jplsq.2022.337678.3007

ضوابط استناد به تاریخ تقنینی در تفسیر حقوقی

فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 مهر 1403    اصل مقاله (739 K)
نوع مقاله: علمی-پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jplsq.2022.337678.3007
نویسندگان
رضا پورمحمدی* 1؛ حسین سیمایی صراف2
1استادیار، گروه فقه و حقوق، پژوهشکدة زن و خانواده، قم، ایران.
2دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکدة حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
در نظام حقوقی ایران، استناد به تاریخ تقنینی (از جمله مشروح مذاکرات) از روش‌های رایج در تفسیر قوانین است. قضات و حقوقدانان همواره سعی می‌کنند تا در تفسیر قوانین به تاریخ تقنینی وفادار بمانند و از ارائة هر تفسیر خلاف آن پرهیز ‌کنند. شورای نگهبان نیز در بسیاری از نظریات تفسیری به این روش پایند بوده است. با وجود اهمیت ویژة تاریخ تقنینی، بحث از آن به‌طور باورنکردنی مورد غفلت عمومی واقع شده است. با انگیزۀ پرداختن به این خلأ علمی، در تحقیق حاضر تلاش شده است تا پس از فراغت از تعریف تاریخ تقنینی و معرفی گونه‌های آن، بحث ذیل دو بخش اصلی ارائه شود؛ در بخش اول اصلی‌ترین ضوابطِ استناد به تاریخ تقنینی معرفی شده است. این ضوابط با الهام از مباحث شأن نزول و قرینة غیرلفظی در اصول فقه بیان شده‌اند. در بخش دوم اصلی‌ترین کاربردهای تاریخ تقنینی در تفسیر حقوقی به‌همراه نمونه‌های واقعی در نظام حقوقی ایران شناسایی شده است.
کلیدواژه‌ها
شورای نگهبان؛ قانون اساسی؛ قصدگرایی؛ مشروح مذاکرات
عنوان مقاله [English]
Legislative History: General Principles and Usage
نویسندگان [English]
Reza Pourmohammadi1؛ Hosein simaei sarraf2
1Assistant Professor, Department of Islmaic Law, Women and Family Research Institute, Qom, Iran
2Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]
In the Iranian legal system, use of legislative history (including parliamentary materials) in legal interpretation is quite prevalent. Judges and jurists always try to remain faithful to the legislative history and refrain from giving any interpretation contrary to it. Despite the role of legislative history in interpretation, it’s been widely neglected in our legal literature. The following Article explores this matter with regard to Iranian law. It develops arguments based on legal theory, constitutional law, and thus affords deeper insight into the current discussion on legal methods. Despite the role of legislative history in legal interpretations, its nature, types and criteria are unclear and unresolved. In this article, I first provide a precise definition of legislative history and its types, and then I discuss the validity of legislative history and explain which legal schools can invoke legislative history based on the assumptions they have previously accepted. In the second part, I have stated the main criteria for applying legislative history in legal interpretation. Finally, (Part 3), I have tried to identify the main applications of legislative history in legal interpretation along with real examples in the Iranian legal system.
کلیدواژه‌ها [English]
Guardian Council, Constitution, Intentionalism, Committee report
مراجع
  1. فارسی
الف) کتاب‌ها

  1. امامی، حسن (1386). حقوق مدنی. چ بیست‌وهفتم، تهران: اسلامیه.
  2. امین، سیدحسن (1386). تاریخ حقوق ایران. چ اول، تهران: دایره‌المعارف ایران‌شناسی.
  3. امینی، ابراهیم (1394). امام خمینی (ره) و مستضعفان. تهران: : سفیران امین.
  4. بابایی، علی (۱۳۹۴). معماهای سیاسی در ایران دوران انقلاب و بعد از انقلاب اسلامی، تهران: امید فردا.
  5. بابایی، علی‌اکبر (1398). بررسی مکاتب و روش‌های تفسیری. ج1، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  6. بهشتی، سیدمحمد (1380). مبانی نظری قانون اساسی. تهران: بقعه.
  7. پاشاصالح، علی (1396). سرگذشت قانون (مباحثی از تاریخ حقوق). چ چهارم، تهران: دانشگاه تهران.
  8. ‌‫پژوهشکدة شورای نگهبان (۱۳۹۷). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ به‌همراه نظرات تفسیری شورای نگهبان. محمد فتحی و کاظم کوهی اصفهانی، تهران: پژوهشکدة شورای نگهبان.
  9. پورمحمدی، رضا (1402). درآمدی بر تفسیر حقوقی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1370). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
  11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1400). مجموعه محشی قانون مدنی (علمی تطبیقی تاریخی). چ هشتم، تهران: گنج دانش.
  12. شورای نگهبان (1389). مشروح مذاکرات شورای نگهبان دورة اول در سال 1359. تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری.
  13. شهیدی، مهدی (1401). ارث. چ پانزدهم، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
  14. ‌‫طباطبائی، جواد (۱۴۰۰). ملت دولت و حکومت قانون (جستار در بیان نص و سنت). چ چهارم، تهران: مینوی خرد.
  15. طیّب حسینی، سیدمحمود؛ خراسانی، علی؛ اکبری کارمزدی، محمد و مدبر، علی (1396). تفسیرشناسی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  16. ‌‫فاطمی قمی، سیدمحمد (۱۳۹۴). خاطرات سیاسی سید محمد فاطمی قمی. ویراستة محمدرضا نائینی و حسن زندیه، تهران: کتابخانة موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
  17. کاتوزیان، ناصر (1399). شیوة تجربی تحقیق در حقوق. چ اول، تهران: گنج دانش
  18. کاتوزیان، ناصر (۱۳۹۹). فلسفة حقوق. ج2، تهران: گنج دانش.
  19. کاتوزیان، ناصر (1400). ارث. چ هفتم، تهران: میزان.
  20. ‌‫کاتوزیان، ناصر (۱۴۰۰). مقدمة علم حقوق. تهران: گنج دانش.
  21. محقق داماد، سیدمصطفی، پورمحمدی، رضا و حسینی نسب، رضا (1401). اصول فقه تحلیلی، دفتر اول: تفسیر فقهی. قم: بوستان کتاب.
  22. مرکز تحقیقات شورای نگهبان (1387). مجموعه نظریات شورای نگهبان. ج1، تهران: دادگستر، جلد 1.
  23. مشروح مذاکرات (1364). صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: ادارة کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
  24. ملک‌زاده، محمد (۱۳۹۰). مبانی دینی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  25. ‌‫منتظری، حسینعلی ( بی‌تا). خاطرات. بی‌جا: [بی‌نا].
  26. ‌‫منتظری، حسینعلی (۱۳۸۲). دیدگاه‌ها. بی‌جا: [بی‌نا].
  27. ‌‫نائینی، احمدرضا (۱۳۹۸). مشروح مذاکرات قانون مدنی. چ دوم، تهران: شرکت سهامی روزنامة رسمی کشور.
 

ب) مقالات

  1. پورمحمدی، رضا (1402). معنای «رجـال مذهبی و سیاسی» در پرتو نظریات تفسیری قانـون اساسـی. مطالعات جنسیت و خانواده. 10 (1)، 32-71.
  2. پورمحمدی، رضا و سیمایی صراف، حسین (1401). جایگاه تاریخ تقنینی در تفسیر حقوقی. مجلة حقوقی دادگستری. 88 (121)، 45-67.
  3. شریعتی، حمید (۱۳۴۳).در اجبار به انجام تعهد و بحث دربارة کشف حقیقت قضائی و انشاء مادتین 729 و 730 قانون آیین دادرسی مدنی. کانون وکلا، 89(16)، 125-139.
 

  1. عربی
الف) کتاب‌ها

  1. ابن‌شهید ثانی، حسن بن زین‌الدین (بی‌تا). معالم الدین و ملاذ المجتهدین. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  2. اصفهانی، محمدتقی بن عبدالرحیم (1429ق). هدایة المسترشدین فی شرح أصول معالم الدین. ج2، چ دوم، ، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  3. اصفهانی، محمدحسین بن عبدالرحیم (1404ق). الفصول الغرویة فی الأصول الفقهیة. چاپ 1، قم: دار احیاء العلوم الاسلامیه.
  4. ‌‫تقوی اشتهاردی، حسین (1418ق(. تنقیح الأصول. ج1، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
  5. حاج عاملی، محمد حسین (1424ق). إرشاد العقول الی مباحث الأصول (تقریرات درس خارج آیت‌الله سبحانی). ج2، قم: مؤسسة امام صادق (ع).
  6. حائری اصفهانی، محمدحسین بن عبدالرحیم (۱۴۰۴ق). الفصول الغرویة فی الأصول الفقهیة. قم: دار احیاء العلوم الاسلامیه.
  7. حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد (1419ق). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة. چاپ 1، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.جلد 18.
  8. حسینی مراغی، عبد الفتاح بن علی (1417ق). العناوین الفقهیة. ج1، چ دوم، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  9. حومد، عبدالوهاب (1983م). دراسات معمقة فی الفقه الجنائی المقارن. کویت: جامعة الکویت.
  10. رشتی، حبیب‌الله بن محمد علی (بی‌تا). بدائع الأفکار. قم: موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.
  11. السبت، خالدبن عثمان (1421ق). قواعد التفسیر جمعاً و دراسةً، مصر: دار ابن‌عفوان.
  12. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی (۱416ق). تمهید القواعد. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم، مرکز انتشارات.
  13. طباطبایی حکیم، محمدسعید (1414ق). المحکم فی أصول الفقه. ج 2 و 5، قم: مؤسسة المنار.
  14. عبدالساتر، حسن (1417ق). بحوث فی علم الأصول (تقریرات درس خارج شهید صدر). ج 7 و 9، بیروت: الدار الإسلامیة.
  15. علامه حلی، حسن بن یوسف (1380). تهذیب الوصول إلی علم الأصول. محمد حسین رضوی کشمیری. چ اول، لندن: مؤسسة الامام علی (ع).
  16. علم‌الهدی، علی بن الحسین (1376). الذریعة إلی أصول الشریعة. ابوالقاسم گرجی. ج1، چ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  17. قمی، میرزا ابوالقاسم (۱۴۳۰ق). القوانین المحکمة فی الأصول. ج1، قم: احیاء الکتب الاسلامیة.
  18. کاظمی خراسانی، محمدعلی (1376). فوائد الاُصول (تقریرات درس خارج میرزای نائینی). ج4، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة.
  19. کلانتری، ابوالقاسم (۱۳۸۳). مطارح الأنظار (تقریرات درس خارج شیخ انصاری). ج1، قم: مجمع الفکر الإسلامی.
  20. کلباسی، محمد بن محمدابراهیم (بی‌تا). رسائل المحقق الکلباسی. قم: [بی‌نا].
  21. محقق حلی، جعفر بن حسن (1423ق)‌. معارج الأصول. محمد حسین بن رضوی کشمیری. چ اول، لندن: مؤسسة امام علی (ع).
  22. مظفر، محمدرضا (1375). أصول الفقه. ج2، قم: اسماعیلیان.
  23. نجفی، محمدحسن بن باقر (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. عباس قوچانی و علی آخوندی. ج 1، 15، 17، 25 و 41، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
 

  1. انگلیسی
  2. A) Books
  3. Barak, A. (2005). Purposive Interpretation in Law. Princeton University Press.
  4. Bydlinski, F. (1991). Juristische Methodenlehre und Rechtsbegriff. Springer.
  5. Garner, B. A. (2009). Black’s Law Dictionary, Standard Ninth Edition.
  6. Kent, J. (1826). Commentaries on American Law. O. Halsted.
  7. Marmor, A. (2014). The Language of Law. Oxford University Press.
  8. Scalia, A., & Garner, A. B. (2012). Reading law: The interpretation of legal texts. Thomson/West.
  9. United States Congress House Committee. (1984). Hearings on the Reauthorization of the Higher Education Act. U.S. Government Printing Office.
  10. Windscheid, B. (1891). Lehrbuch des Pandektenrechts. Facsimile Publisher.
 

  1. B) Articles
  2. Blatt, W. (2001). Interpretive Communities: The Missing Element in Statutory Interpretation. U. L. Rev., 95, 629.
  3. Boyce, M. (2015). Ordinary Meaning, a Theory of the Most Fundamental Principle of Legal Interpretation, by Brian G. Slocum. Osgoode Hall Law Journal, 53, 1124.
  4. Dortzbach, K. R. (1996). Legislative History: The Philosophies of Justices Scalia and Breyer and the Use of Legislative History by the Wisconsin State Courts. Marquette Law Review, 80(1), 161.
  5. Farnsworth, W. (2000). Women Under Reconstruction: The Congressional Understanding (SSRN Scholarly Paper ID 252495; Issue ID 252495). Social Science Research Network. https://doi.org/10.2139/ssrn.252495
  6. Fleischer, H. (2012). Comparative Approaches to the Use of Legislative History in Statutory Interpretation. The American Journal of Comparative Law, 60(2), 401–437.
  7. Germain, C. (2003). Approaches to Statutory Interpretation and Legislative History in France. UF Law Faculty Publications. https://scholarship.law.ufl.edu/facultypub/158
  8. Hoy, David Couzens (1992). Intentions and the Law: Defending Hermeneutics. In Legal Hermeneutics: History, Theory, and Practice (pp. 173–186). University of California Press. https://doi.org/10.1525/9780520329386-010
  9. Kahandawaarachchi, ‪T. (2007). Use of Legilative History in Statutory Interpretation. Journal of the Indian Law Institute, 49(2), 223–239.
  10. Nelson, C. (2005). What Is Textualism? Virginia Law Review, 91(2), 347–418.
  11. Patterson, E. P. (1964). The Interpretation and Construction of Contracts. Columbia Law Review, 64(5), 833. https://doi.org/10.2307/1120825
  12. Slawson, D. (1992). Legislative History and the Need to Bring Statutory Interpretation under the Rule of Law. Stanford Law Review, 44(2), 383–427. https://doi.org/10.2307/1228948
 

  1. C) Cases
  2. Marbury v. Madison, (U.S. Supreme Court 1803).
  3. North Haven Bd. Of Educ. V. Bell, (United States Supreme Court May 17, 1982).
  4. Church of the Holy Trinity v. United States, (U.S. Supreme Court 1892).
  5. Sugarman v. Dougall, (U.S. Supreme Court 1973).
  6. S. v. Dickerson, (U.S. Supreme Court May 27, 1940).
  7. S. v. American Trucking Associations, (U.S. Supreme Court May 27, 1940).
  8. Boston Sand & Gravel Co. V. U.S., (U.S. Supreme Court November 19, 1928).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 17
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 18


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب