پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,572 |
| تعداد مقالات | 71,028 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,499,360 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,761,850 |
در جستجوی نقاشی‌هایی با خطای بصری پیشرفته به روایت ابن‌هیثم در المناظر | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| دوره 29، شماره 3، مهر 1403، صفحه 19-33 اصل مقاله (2.85 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2024.374442.667262 | ||
| نویسنده | ||
| مریم کشمیری* | ||
| استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ابن‌هیثم در بحثِ خطای زبری در المناظر به نقاشی‌هایی اشاره می‌کند که در آن‌ها، حیوانات، اشخاص معین، گیاهان و دیگر عناصر بصری به طور طبیعی بازنمایی شدهاند؛ از آنجا که در سده‌های 4و5ه.ق، نقاشی در تمدن اسلامی به چنان سطح واقع‌نمایی نرسیده بود، این پرسش مطرح است که ابن‌هیثم به کدام نقاشیها اشاره می‌کند؟ اهمیت گزارش ابن‌هیثم، افزون‌بر آنکه آگاهی‌ها از تاریخ نقاشی را گسترش میدهد، می‌تواند روایت چگونگی شکل‌گیری نقاشی در عصر رنسانس را نیز بپرورانَد. پژوهش در پی آن است که با استناد به گزارشهای تاریخی و سنجش آن با کاوشهای باستانشناسی در سده بیستم، نقاشی‌های روایت‌شده در المناظر را شناسایی کند. از نظر تاریخی، سخنان فارابی و مسعودی دربارة نقاشی‌هایی مطرود در سده‌های آغاز مسیحیت، مهمترین سرنخهای شناسایی آن نقاشیهاست. همچنین، اقامت طولانی ابن‌هیثم در مصر از یکسو، و کشف و شناسایی نقاشی‌های مومی در نواحی صَعید (فیوم) از سوی دیگر، زمینة سنجش گزارش المناظر را فراهم می‌سازد. پژوهش با روش تحلیل تاریخی و تطبیق ویژگیهای تکنیکی نقاشی با گزارش ابن‌هیثم، درپیِ شناخت همبستگی میان آن‌ها است. بنابراین، در نبود هرگونه آگاهی تاریخی از دیگر سنت‌های بازنمایی، میتوان گفت نقاشی‌های مومی مصر، در چارچوب همان سنت بازنمایی پدید آمده بود که ابن‌هیثم در المناظر از آن سخن می‌گوید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نقاشی تمدن اسلامی؛ نقاشی‌های مومی مصر؛ ابن‌هیثم؛ تزاویق؛ خطای بصری؛ کتاب المناظر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| In Search of Paintings with Advanced Visual Errors According to Ibn al-Haytham's Account in al-Manāẓir | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maryam Keshmiri | ||
| Assistant Professor, Department of Painting, Faculty of Art, Alzahra University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Ḥasan Ibn al-Haytham (Latinized as Alhazen, c. 965 to 1040 AD), a mathematician, astromomer and physicist of Islamic civilization, in his book "Al-Manāẓir" (The Optics), discusses the phenomenon of errors in direct observation. He refers to paintings where animals, specific individuals, plants, and some other objects are realistically depicted, conforming to their natural appearance. Given that during the 10th and 11th centuries, Islamic civilization had not reached such a level of realism in paintings, it raises the question: to which paintings does Ibn al-Haytham refer in his book within the Islamic civilization? The significance of Ibn al-Haytham's account, besides providing insights into the history of painting and its developments, could also offer a fresh narrative on the formation of painting during the Renaissance in Europe. This research aims to identify the paintings Ibn al-Haytham discusses by referencing historical reports and comparing them with archaeological explorations in the twentieth century. Historically, the writings left by al-Fārābī (known in the Western world as Alpharabius, c. 870 to 950 AD, an early Islamic philosopher and music theorist) and al-Masʿūdī (a historian, geographer and traveler, c. 896 to 956 AD) concerning the paintings banished during the early centuries of Christianity in the Fayum region of Egypt are the most important clues for identifying those paintings. Ibn al-Haytham's extended stay in Egypt on one hand, and the discovery and identification of mummy paintings in the Fayum region on the other, provide a comparative ground and pursuit of Ibn al-Haytham's account in "Al-Manāẓir". This research, through historical analysis and comparing technical features of paintings such as technique, material, represented elements, etc., with Ibn al-Haytham's account, seeks to understand the relationship between the paintings and Ibn al-Haytham's report. The artworks under consideration are divided into two groups: the first group comprises mosaics (e.g., mosaic works of the Umayyad Mosque in Damascus and the Palace of Ibn Hisham), wall paintings (such as the Qusayr 'Amra frescoes or the Capella Palatina), sculptures (like the sculptures of Umayyad and Abbasid palaces), and luster ware (produced in Samarra and Egypt) dating back to pre-12th century Islamic civilization, and the second group consists of a large collection of mummy paintings retrieved from the Fayum region of Egypt, housed in major museums worldwide, especially the British Museum in London and the Metropolitan Museum in New York. Access to all these artworks has been done through the online platforms of art collections. The research demonstrates that in the absence of any historical information about other painting traditions, it can be said that the Fayum mummy paintings were created within the framework of the same painting tradition that Ibn al-Haytham speaks of in "Al-Manāẓir". Emphasis on the accurate depiction of specific and recognizable individuals' faces, the clarity of wrinkles and lines on the skin, adorned and styled curly wigs, botanical decorations resembling crowns on heads, and individuals' hairstyles are among the common features between the Fayum mummy paintings and Ibn al-Haytham's report. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamic Painting, Mummy paintings, Ibn al-Haytham, Visual Errors, "Al-Manāẓir" Book | ||
| مراجع | ||
|
آذرپی، گیتی؛ بلنیتسکی، الکساندر؛ مارشاک، بوریس و درسدن، مارک (1397)، نقاشی سغدی: حماسۀ تصویری در هنر خاور زمین، برگردان محمد محمدی، تهران: سورۀ مهر.
اتینگهاوزن، ریچارد و گرابر، الک (1386)، هنر و معماری اسلامی، برگردان یعقوب آژند، تهران: سمت.
اصفهانی، حمزه‌بن‌حسن (1346)، تاریخ پیامبران و شاهان، برگردان جعفر شعار، تهران: بنیاد فرهنگ.
افلاطون (1380)، دورة کامل آثار. مجموعۀ سه جلدی، برگردان محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
باراش، موشه (1399)، نظریه‌های هنر از افلاطون تا وینکلمان، برگردان محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: چشمه.
بلخاری، حسن (1394)، زیبایی‌شناسی در آرای ابن‌هیثم و کمال‌الدین فارسی، کرمان: دانشگاه شهید باهنر.
بلنیتسکی، الکساندر (1390)، هنر تاریخی پنجکنت، برگردان عباس‌علی عزتی، تهران: فرهنگستان هنر.
دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
دیویس، پنلوپه؛ دنی، والتر؛ هفریچز، فریمافوکس؛ جاکوبز، ژوزف؛ روبرتز، آن و سیمون، دیوید (1388)، تاریخ هنر جنسن، برگردان فرزان سجودی و همکاران، تهران: میردشتی.
عکاشه، ثروت (1380)، نگارگری اسلامی، برگردان غلامرضا تهامی، تهران: حوزه هنری.
فارابی، أبونصر (1375)، موسیقی کبیر، برگردان آذرتاش آذرنوش، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
فارابی، أبونصر (1381)، احصاءالعلوم، برگردان حسین خدیوجم، تهران: علمی‌وفرهنگی.
کردی نیشابوری، یعقوب (1355)، کتاب البُلغه المترجمه فی اللغه، به کوشش مجتبی مینوی و فیروز حریرچی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. کسنوفون (1387)، خاطرات سقراطی، برگردان محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
کشمیری، مریم (1401)، چرا علم مناظر در نقاشی ایرانیِ سده‌های هفتم تا نهم قمری به پرسپکتیو راه نبرد؟، تاریخ علم، 20 (1)، 43ـ91، Doi: 10.22059/jihs.2022.344707.371690
کشمیری، مریم (1402)، بازنمایی ساختمان در نقاشی ایرانی و نقش آن در گستردگی فضای تصویر و ژرفانمایی، مبانی نظری هنرهای تجسمی، 8 (2)، 4ـ24، Doi: 10.22051/jtpva.2022.41695.1460
مجیدزاده، یوسف (1397)، هنر و معماری بینالنهرین، جلد 3، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مسعودی، علیبنالحسین (1382)، مروجالذهب، برگردان ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی‌وفرهنگی.
مقدسی، محمد (1361)، أحسنالتقاسیم، برگردان علینقی منزوی، تهران: مؤلفان و مترجمان ایران.
مورتگات، آنتون (1387)، هنر بینالنهرین باستان، هنر کلاسیک خاور نزدیک، برگردان فارسی زهرا باستی و محمدرحیم صراف، تهران: سمت. مهدی، محسن (1400)، فارابی و بنیانگذاری فلسفة سیاسی اسلامی، برگردان محمداحسان مصحفی، تهران: حکمت.
نظیف، مصطفی (1394)، ابن‌هیثم و دانش نورشناسی: آراء و اکتشافات، برگردان فاطمه موحدی، تهران: دانشگاه تهران.
هارت، فردریک (1386)، تاریخ هنر رنسانس در ایتالیا، برگردان هرمز ریاحی و همکاران، تهران: تندیس.
ابن‌هیثم، حسن (1983)، المناظر، مقالات 1و2و3، تصحیح عبدالحمید صبره، کویت: المجلس الوطنی‌ـ‌قسم التراث العربی.
اصفهانی، حمزه‌بن‌حسن (1961)، سنی ملوک الارض و الانبیاء، بیروت: دارالمکتبه الحیاه. الاسکافی، محمدبن‌عبدالله (2016)، مختصر کتاب العین، تحقیق هادی حسن حمودی، مسقط: وزاره التراث و الثقافه.
البیرونی، محمد (1958)، فی تحقیق ماللهند، حیدرآباد دکن: دائرهالمعارف العثمانیه. الفارابی، أبونصر (1967)، الموسیقی الکبیر، تحقیق غطاس عبدالملک خشبه، قاهره: دارالکتاب العربی.
الفراهیدی، الخلیل‌بن‌احمد (1988)، کتاب العین، ج.1ـ8، تحقیق مهدی المخزومی و ابراهیم السامرائی، بیروت: مکتبه الهلال.
المسعودی، علیبنالحسین (2005)، مروجالذهب و معادن الجواهر، الجزء الاول، اعتنی به کمال حسن مرعی، بیروت: مکتبهالعصریه. مقریزی، تقیالدین (1995)، المواعظ و الاعتبار فی ذکر الخطط و الآثار، ج1، حققها ایمن فواد سید، لندن: الفرقان للتراث الاسلامی.
al-Biruni, A. (1958). Kitab fi Tahqiq-i-Ma Li'l-Hind. Hyderabad: The Dairatu'l-Ma'arifi'l Osmania. al-Farabi (1996). Kitab al-Musiqi al-Kabir. Translated by: Azarnoosh, A. Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies (in Persian). al-Farabi, A.M. (1967). Kitab al-Musiqi al-Kabir. Research by: Khashaba, A.Gh. Cario: Dar al-Kitab al-Arabi (in Arabic). al-Farabi, A.M. (2002). Kitāb iḥṣā’ al-‘ulūm. Translated by: Khadiv-Jam, H. Tehran: Elmi Farhangi Pub. (in Persian). al-Farahidi, Kh.A. (1988). Kitab Al-Ayn. Vols. I-VIII. Reviewed by: al-Makhzumy, M. & al-Samira'I, I. Beirut: Maktabah Al Hilal. (in Arabic). al-Isfahani, H. (1961). Taʾrīk̲h̲ sinī mulūk al-arḍ wa ’l-anbiyā. Beirut: Dar al-Hayat Library (in Arabic). al-Isfahani, H. (1967). Taʾrīk̲h̲ sinī mulūk al-arḍ wa ’l-anbiyā. Translated by: Shoar, J. Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies (in Persian). al-Maqdisi, M. (1982). Ahsan al-Taqasim fi Marifat al-Aqalim. Translated by: Monzavi, A.N. Tehran: Publication of the Iranian Authors and Translators Company. (in Persian). al-Masudi, A.H. (2003). Murudj al-Dhahab (The Meadows of Gold). Part I. Reviewed by: Marei, K.H. Beirut: al-Assrya Library (in Arabic). al-Skafi, M.A. (2016). Mukhtaṣar al-‘Ayn. By: Hamudi, H.H. Muscat: Vezarat al-Toras va al-Seghafa (Ministry of Heritage and Culture Pub.). (in Arabic). Azarpay, G.; Belenitskii, A.; Marshak, B. & Dresden, M. (2018). Sogdian Painting: the pictorial epic in Orental art. Tehran: Sooremehr (in Persian). Barasch, M. (2020). Theories of Art: from Plato to Winckelmann. Translated by: Abolghassemi, M.R. Tehran: Cheshmeh Pub. (in Persian). Belenitskii, A. (2011). Monumentalnoe Iskusstvo Pendzhikenta. Translated by: Ezzati A. Tehran: MATN (in Persian). Bloemsma, H. (2016). Byzantine Art and Early Italian Painting. In: Byzantine Art and Renaissance Europe, Edited by Angeliki Lymberopoulou, and Rembrandt Duits. London: Routledge. Bolkhari, H. (2015). Aesthetics in the Views of Ibn al-Haytham and Kamal al-Din al-Farsi. Kerman: Shahid Bahonar University Press. (in Persian). Borg, B. E. (2000). The Face of the Elite (Glenn W . M., tr.), In: Arion 8.1, p. 63-96. Borg, B. E.,(2010). Painted Funerary Portraits. In Willeke Wendrich (ed.). UCLA Encyclopedia of Egyptology. in: https://escholarship.org/content/qt7426178c/qt7426178c.pdf?t=rzueb6 [1402/12/17] Borg, B. E.,(2012). Portraits, in: The Oxford Handbook of Roman Egypt. Christian Riggs. Oxford: Oxford University Press. Carrillo-Calderero, A. (2017). The Beauty of the Power: Muqarnas, Sharing Art and Culture across the Mediterranean. International Journal of History and Cultural Studies, 3 (2), 1-18. David, A. R. & Archbold, R. (2000). Conversations with mummies: new light on the lives of ancient Egyptians. New york: Morrow. Davies, P.J.E.; Denny, W.B.; Hofrichter, F.F.; Jacobs, J.F.; Roberts, A.S. & Simon, D.L. (2009). Janson's History of Art: the western tradition. Translated by: Sojoodi, F. Tehran: Mirdashti Pub. (in Persian). Dehkhoda. A.A. (1998). Loghat-Nama (Dictionnaire Encyclopedique). Tehran: Tehran University Press (in Persian). Ettinghausen, R. & Oleg, G. (2007). The Art and Architecture of Islam I. Translated by: Ajand, Y. Tehran: SAMT (in Persian). Ettinghausen, R. (1942). Painting in the fatimid Period: A Reconstruction, Ars Islamica. vol.9. Washington, D.C.: Freer Gallery of Art. Ghiberti, L. (1912). Denkwurdigkeiten, V. I, Text. Erlautert von Julius Von Schlosser. Berlin: Verlag Von Julius Bard. Hartt, F. (2007). History of Italian Renaissance Art: painting, sculpture, architecture. Translated by: Riahi, H. Tehran: Tandis Pub. (in Persian). Hoffman, E. R. (2008). Between East and West: The wall paintings of Samarra and the construction of Abbasid Princely culture. Muqarnas, (25), 107-132. Ibn-Alhaytham, al-Hasan (1983). Kitab al-Manazir, Books I-II-III (On Direct Vision). Edited by: Sabra, A.I. Kuwait: The National Council for Culture, Arts and Letters. (in Arabic). James, T.G.H. (2005). The British Museum Concise Introduction to Ancient Egypt. Michigan: The University of Michigan Press. Keshmiri, M. (2022). Why Did al-Manazir not Lead the Linear Perspective in Persian Paintings of the 13th to 15th Century?. Journal of History of Science, 20 (1), 43-91, DOI: 10.22059/jihs.2022.344707.371690. (in Persian). Keshmiri, M. (2023). Representation of Building in Persian Painting and its Role in the Expansion of the Picture Space and Perspective. Theoretical Principles of Visual Arts, 8 (2), 4-24, DOI: 10.22051/jtpva.2022.41695.1460. (in Persian). Kordi-Neyshabouri, Y. (1976). Kitāb al-Bolqah. Minavi, M. & Harirchi. F. Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies (in Persian). Krautheimer, R. (1990). Lorenzo Ghiberti. New Jersey: Princeton University Press. Lembke, K. (2012). City of the dead: Tuna el-Gebel. in: The Oxford Handbook of Roman Egypt. Christian Riggs, Oxford: Oxford University Press. Mahdi, M. (2021). Alfarabi and the Foundation of Islamic Political Philosophy. Translated by: Moshafi, M.E. Tehran: Hekmat Pub. (in Persian). Majidzadeh, Y. (2018). Ancient Mesopotamia: history and civilization, Vol. III. Tehran: IUP Pub. (in Persian). Maqrizi, T. (1995). al-Mawa'iz wa al-'i'tibar bi dhikr al-khitat wa al-'athar. Vol. I. Reviewed by: Sayed, A.F. London: al-Furqan Islamic Heritage (in Arabic). Masudi, A.H. (2003). Murudj al-Dhahab. Translated by: Payandeh, A.Gh. Tehran: Elmi Farhangi Pub. (in Persian). Moortgat, A. (2008). The Art of Ancient Mesopotamia. Translated by: Basti, Z. & Sarraf, M.R. Tehran: SAMT (in Persian). Nazif, M. (2015). Al-Hasan ibn al-Haytham: buhuthuhu wa kushufuhu I-basariya. Translated by: Movahedi, F. Tehran: Tehran University Press and Kerman: Shahid Bahonar University Press. (in Persian). Plato. (2001). The Complete Collection of Plato's Works. Vols. I, II, III, Translated by: Lotfi, M.H. Tehran: Khaarazmi Pub. (in Persian). Raynaud, D. (2014). Optics and the Rise of Perspective. Oxford: The Bardwell Press. Riggs, Ch. (2005). The Beautiful Burial in Roman Egypt, Art, Identity, and Funerary Religion. New Oxford: Oxford University Press. Riggs, Ch. (2012). The Oxford Handbook of Roman Egypt. Oxford: Oxford University Press. Sabra, A. I. (1989a). The Optics of Ibn Al-Haytham, Books I-III on Direct Vision, V. I. (Translation), London: The Warburg Institute University of London. Sabra, A. I. (1989b). The Optics of Ibn Al-Haytham, Books I-III on Direct Vision, V. II. Introduction, Commenrary. London: The Warburg Institute University of London. Shaw, I. (2003). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford: Oxford University Press. Smith, A. M. (2001a). Introduction [On Ibn al-Haytham and Almanazir], In Alhacen’s theory of visual perception, Three books. Vol. 1. Philadelphia: American Philosophical society. Smith, A. M. (2001b). Alhacen’s Theory of Visual Perception, Three books. Vol. 2. Philadelphia: American Philosophical society. Ukasha, Th. (2001). Islamic Painting. Translated by: Tahami, Gh.R. Tehran: Research Institute for Islamic Culture and Art (in Persian). Wilkinson, Ch. K. (1986). Nishapur, Some Early Islamic Buildings and Their Decoration. New York: The Metropolitan Museum of Art. Xenophon (2008). Memorabilia. Translated by: Lotfi, M.H. Tehran: Khaarazmi Pub. (in Persian). URL1: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Damascus_Barada_Panel_of_Umayyad_Mosque_8131.jpg[1402/12/17] URL2:https://universes.art/en/art-destinations/jordan/desert-castles/qusayr-amra/audience-hall/hunting-scene URL3: https://asia-archive.si.edu/object/F1946.30/[1402/12/17] URL4: https://www.britishmuseum.org/collection/object/Y_EA74716[1402/12/17] URL5: https://www.britishmuseum.org/collection/object/Y_EA74718[1402/12/17] URL6: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/547857[1402/12/17] URL7: https://www.britishmuseum.org/collection/object/Y_EA74714[1402/12/17] URL8: https://www.britishmuseum.org/collection/object/Y_EA74832[1402/12/17] URL9: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/547860[1402/12/17] URL10: https://www.metmuseum.org/art/collection/search/547697[1402/12/17] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 436 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 676 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب