پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,692 |
| تعداد مقالات | 72,237 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,207,121 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,035,554 |
اعتبارشناسی درفقه وتفسیر | ||
| مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
| دوره 20، شماره 4، دی 1403، صفحه 285-300 اصل مقاله (1.01 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2024.357406.1009288 | ||
| نویسندگان | ||
| سید عبدالرحیم حسینی* 1؛ زهرا نجفی2 | ||
| 1گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدة الهیات، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، دانشگاه تهران، قم، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکدة الهیات، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، دانشگاه تهران، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| پژوهش در زمینة اعتباریات در فقه و تفسیر مطالعه‌ای بنیادین است و هدف آن تبیین ماهیت و ارکان امر اعتباری از دیدگاه تفسیر و فقه و دادوستد این دو دانش در به‌کارگیری مفاهیم و یافته‌های اعتباری در استنباط و اجتهاد مبتنی بر آن‌هاست. در تجزیه‌وتحلیل ماهیت اعتبار میان مفسران و فقیهان، در عین تمایزها، مشترکات فراوانی وجود دارد. مفسران ذیل آیات الاحکام از یافته‌های فقهی برای دریافت مقصود نهایی آیات بهره برده‌اند. فقیهان نیز در استناد به آیات و استدلال‌های قرآنی از نظریات مفسران به‌نام متأثر هستند و در استنادات قرآنی خود انحای مختلف اعتبار و استعاره را به کار می‌گیرند و برای توسعه در فهم فقهی از ملاحظات و نگرش‌های اعتبارگرایانۀ مفسران بهره می‌جویند. بسیاری از اختلافات در دیدگاه‌ها و تفاوت نگرش‌های تفسیری و فقهی نیز به دلیل اختلاف در اعتباریات به‌ویژه مبانی نظری شکل‌گیری اعتباریات است؛ تا آنجا که بسیاری از اختلاف‌برداشت‌ها در تفسیر آیات الاحکام از منابع و مبانی تفسیری تأثیر پذیرفته و دامنۀ این اختلافات بی‌آنکه به نقد و تحلیل درآید در استنباط و اجتهاد فقهی وارد می‌شود، حال آنکه تأثیرپذیری مفسران از منابع فقهی حداقلی است. در عین حال، در قرون متأخر و عصر کنونی، نظر به پیشرفت نظری تحلیل‌های فقهی، در بسیاری موارد مفسران نیز از آرای فقیهان تأثیر پذیرفته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اعتبار تفسیری؛ اعتبار فقهی؛ انشاء؛ حکم؛ وضع | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Recognition of Aietibarat in Jurisprudence and Interpretation | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Abdolrahim Hoseini1؛ Zahra Najafi2 | ||
| 1Associate Professor of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, College of Farabi, University of Tehran, Iran | ||
| 2PhD student of jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, College of Farabi, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| The study of "considered concept"(Itibariat) in Jurisprudence and Interpretation is a fundamental study. It aims to explain the nature and elements of "Itibariat" from the point of view of Interpretation and Jurisprudence. The exchange between these two sciences in the employment of "considered concepts and findings" in inference and ijtihad is based on the explanation of the nature and elements of the Itibariat. In the analysis of the nature of Itibariat, despite the differences, there are many commonalities between commentators and jurists. The commentators in "Ayat al-Ahkam" have used jurisprudential findings to understand the ultimate meaning of the verses. The jurists also use different aspects of Itibariat and metaphor in attribution to Quranic verses and reasoning. For the development of jurisprudential understanding, they benefit from the commentators’ Itibariat considerations and attitudes. Many differences in viewpoints and differences in interpretive and jurisprudential attitudes are due to differences in Itibariat, especially the theoretical foundations of the formation of Itibariat; As far as many misapprehensions in the interpretation of Ayat al-Ahkam have been influenced by interpretive sources and foundations. The scope of these differences, without being criticized and analyzed, enters jurisprudential inference and ijtihad. Whereas the influence of jurisprudential sources on commentators is minimal. However, in the late centuries and the current era, due to the theoretical progress of jurisprudence analysis, in many cases, commentators have also been influenced by the opinions of jurists. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| jurisprudential Itibar, interpretative Itibar, establishment. verdict, . creation | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌‌ادریس، محمدبناحمد (1387). موسوعه ابن إدریس الحلی. قم: دلیل ما. ج 4.
ابن‌عاشور، محمدطاهر (1420). تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن‌عاشور. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی. ج 3 و 4 و 12 و 28.
ابن‌فارس، ابوالحسین احمد (1404). معجم مقائیس اللغه. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم. ج 4.
ابوالفتوح رازى، حسین‌بن‌على (1408). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: آستان قدس رضوى. ج 14.
اصفهانى، محمدحسین (1418). حاشیه کتاب المکاسب. قم: أنوار الهدى. ج 3 و 5.
ـــــــــــــــــــــ (1418). رساله فی تحقیق الحق و الحکم. قم: أنوار الهدى.
آلوسى، محمودبن‌عبدالله (1415). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. بیروت: دار الکتب العلمیه. منشورات محمد علی بیضون. ج 2 و 3 و 6 و 14.
آملى، حیدر‌بن‌على (1422). تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم. چ 3. قم: نور على نور. ج 2.
تبریزی، موسی‌بن‌جعفر (1369). اوثق الوسائل. قم: کتابفروشى کتبى نجفى.
جزایرى، نعمتاللهبنعبدالله (1388). عقود المرجان فی تفسیر القرآن. قم: نور وحى.
جصاص، احمد‌بن‌على (1405). احکام القرآن. لبنان: دار إحیاء التراث العربی. ج 3.
حسن‌بیگی، ابراهیم (1390). مدیریت راهبردی. تهران: سمت. مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی و دانشگاه عالی دفاع ملی.
حلى، حسن‌بن‌یوسف (1414). تذکره الفقها. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث. ج 11.
امام خمینی، روح‌الله (1379). کتاب البیع. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. چاپ و نشر عروج. ج 1.
ـــــــــــــــ (1382). تهذیب الأصول. قم: دار الفکر.
ـــــــــــــــ (1410). الرسائل. قم: اسماعیلیان.
ـــــــــــــــ (1415). انوار الهدایه فی التعلیقه على الکفایأ. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
خویى، سیدابوالقاسم موسوى (بی‌تا). المستند فی شرح العروه الوثقى. بی‌جا.
دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا. چ 2. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
راغب، حسین‌بن‌محمد (1412). مفردات ألفاظ القرآن. لبنان: دارالعلم ـ الدار الشامیه.
راوندى، سعیدبنهبهالله (1405). فقه القرآن. چ 2. قم: کتابخانة عمومى حضرت آیت‌الله العظمى مرعشى نجفى. ج 1 و 2.
رشتی، میرزاحبیب‌الله (1311). کتاب الاجاره. بى‌نا: نامعلوم.
ــــــــــــــــــــ (1401). کتاب القضاء. قم: دار القرآن الکریم. ج 1.
زمخشرى، محمود‌بن‌عمر (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل. بیروت: دار الکتاب العربی. ج 1 و 4.
سبزوارى، محمدباقر (1247). ذخیره المعاد فی شرح الارشاد. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. ج 2.
سلطانعلىشاه، محمد‌بن‌حیدر (1408). بیان السعاده فی مقامات العباده. چ 2. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ج 3.
شاذلی قطب، سیدابراهیم (1425). فى ظلال القرآن. لبنان: دار الشروق. ج 1 و 2 و 6.
شهید اول، محمدبن‌مکی (1430). موسوعه الشهید الأول. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم. ج 8.
صدر، سید محمدباقر (1397). بارقه‌ها. مترجم: سید امین مؤذنی. قم: دارالصدر.
طباطبایى، محمدحسین (1360). رسالة الولایة. قم: موسسه اهل البیت.
ـــــــــــــــــــــــ (1390). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. ج 3 و 8 و 11 و 19.
طبرسى، فضل‌بن‌حسن (1412). تفسیر جوامع الجامع. مصحح: ابوالقاسم گرجى. قم: مرکز مدیریت حوزة علمیة قم. ج 1 و 2 و 42.
ـــــــــــــــــــــ (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو. ج 2 و 3 و 5 و 9.
ـــــــــــــــــــــ (1410). المؤتلف من المختلف بین أئمه السلف. مشهد: آستانه الرضویه المقدسه. ج 1.
طبرى، محمدبن‌جریر (1412). جامع البیان فى تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفه. ج 2 و 3 و 12 و 28.
طوسى، محمدبن‌حسن (1387). المبسوط فی فقه الإمامیه. تهران: مکتبه المرتضویه. ج 8.
ـــــــــــــــــــــ (1407). الخلاف. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. ج 5.
ــــــــــــــــــــ (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. ج 3 و 6 و 7 و 9 و 10.
عابدی شاهرودی، علی؛ کاتوزیان، ناصر؛ لاریجانی، صادق؛ مجتهد شبستری، محمد و ملکیان، مصطفی (1377). گفت‌و‌گوهای فلسفة فقه. قم: مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی.
فاضل مقداد، مقداد‌بن‌عبدالله (1373). کنز العرفان فى فقه القرآن. تهران: مرتضوی. ج 1 و 2.
قرطبى، محمدبناحمد (1364). الجامع لأحکام القرآن. تهران: ناصرخسرو.
کاشانى، فتحالله (1300). منهج الصادقین فی إلزام المخالفین. تهران: کتابفروشى اسلامیه. ج 2 و 3 و 5 و 6 و 9 و 10.
کیاهراسى، على‌بن‌محمد (1422). احکام القرآن. لبنان: دار الکتب العلمیه. ج 1.
مصطفوى، حسن (1402). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز الکتاب للترجمه و النشر. ج 8.
معین، محمد (1381). فرهنگ معین. تهران: آدنا (کتاب راه نو).
مقدس اردبیلى، احمد‌بن‌محمد (بی‌تا). زبده البیان فی أحکام القرآن. تهران: مکتبه المرتضویه.
مکارم شیرازی، ناصر (1426). أنوار الفقاهه. قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب(ع).
مهدوی‌راد، محمدعلی؛ راد، علی؛ جلائیان اکبرنیا، علی؛ یزدی ثانی، هادی؛ ناصحیان، علی‌اصغر؛ نورایی، محسن؛ فیض‌آبادی، جهانگیر؛ علی‌زاده، میرزا و خرقانی، حسن (۱۳۹۱). جریان‌شناسی تفاسیر فقهی تاریخ، تطور و نمونه‌ها. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. ج 1.
نایینی، محمدحسین (1373). منیة الطالب. تهران: المکتبه المحمدیه. ج 1.
ـــــــــــــــــــ (1413). المکاسب و البیع. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزة علمیة قم. ج 1 و 2.
نراقى، مولى‌احمد (1417). عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزة علمیة قم.
Reference
Dehkhoda, A. A. (1998). Dehkhoda Dictionary (2nd ed.). Tehran: University of Tehran Press.
Mo'in, M. (2002). Mo'in Dictionary. Tehran: Adna: Ketab-e Rah-e Now. (in Persian)
Ibn Idris, M. A. (2008). Encyclopedia of Ibn Idris Al-Hilli, Vol. 4. Qom: Dalil Ma.
Ibn Ashur, M. T. (1999). Tafsir al-Tahrir wa al-Tanwir, Vols. 3, 4, 12, 28. Beirut: Arab History Foundation. (in Persian)
Abu al-Hussain, A. F. (1983). Mu'jam Maqayis al-Lugha, Vol. 4. Qom: Islamic Propagation Office.
Esfahani, M. H. (1997). Commentary on Makasib, Vols. 3 and 5. Qom: Anwar al-Huda.
Same (1997). A Treatise on Investigating the Right and the Ruling. Qom: Anwar al-Huda.
Alusi, M. A. (1995). Ruh al-Ma'ani fi Tafsir al-Quran al-Azim wa al-Sab' al-Mathani, Vols. 2, 3, 6, 14. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyah.
Amuli, H. A. (2001). Tafsir al-Muhit al-Azam wa al-Bahr al-Khumm fi Ta'wil Kitab Allah al-Aziz al-Muhkam, Vol. 2. Qom: Nur ala Nur, 3rd ed.
Tabrizi, M. K. (1990). Awsuq al-Wasa'il. Qom: Ketabi Najafi Bookstore.
Jazairi, N. A. (2009). 'Aqood al-Marjan fi Tafsir al-Quran. Qom: Nur Wahy.
Jassas, A. H. (1984). Ahkam al-Quran, Vol. 3. Lebanon: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
Hassanbeigi, E. (2011). Strategic Management. Tehran: SAMT, Center for Research and Development of Humanities and National Defense University.
Hilli, H. Y. (1993). Tadhkirat al-Fuqaha, Vol. 11. Qom: Ahlul Bayt Institute for Revival of Heritage.
Khomeini, R. (2000). Kitab al-Bay', Vol. 1. Tehran: Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works, Arouj Publishing.
Same (1994). Anwar al-Hidayah fi al-Ta'liqah 'ala al-Kifayah. Tehran: Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works.
Same (2003). Tahdhib al-Usul. Qom: Dar al-Fikr. (in Persian)
Same (1989). Al-Rasa'il. Qom: Ismailian.
Khu'i, S. A. M. (n.d.). Al-Mustanad fi Sharh al-Urwah al-Wuthqa. n.p.
Raghib, H. M. (1991). Al-Mufradat fi Gharib al-Quran. Lebanon: Dar al-Ilm al-Dar al-Shamiyah.
Rashti, H. (1980). Kitab al-Qada', Vol. 1. Qom: Dar al-Quran al-Karim.
Same (1932). Kitab al-Ijara. n.p.
Abu al-Futuh al-Razi, H. A. (1987). Rawd al-Jinan wa Ruh al-Jinan fi Tafsir al-Quran, Vol. 14. Mashhad: Astan Quds Razavi.
Zamakhshari, M. O. (1986). Al-Kashaf an Haqa'iq Ghawamid al-Tanzil wa Uyoon al-Aqawil fi Wujooh al-Ta'wil, Vols. 1 and 4. Beirut: Dar al-Kutub al-Arabi.
Sabzawari, M. B. (1868). Dhakirat al-Ma'ad fi Sharh al-Irshad, Vol. 2. Qom: Ahlul Bayt Institute for Revival of Heritage.
Sultan Ali Shah, M. H. (1987). Bayan al-Sa'adah fi Maqamat al-'Ibadah, Vol. 3. Beirut: Al-Alami Foundation Publications, 2nd ed.
Shadheli Qutb, sayyid E. (2004). Fi Zilal al-Quran, Vols. 1, 2, 6. Lebanon: Dar al-Shuruq.
Al-Shahid al-Awwal, M. M. (2008). Musawat al-Shahid al-Awwal, Vol. 8. Qom: Islamic Propagation Office.
Kashani, F. (1921). Minhaj al-Sadiqin fi Ilzam al-Mukhalifin, Vols. 2, 3, 5, 6, 9, 10. Tehran: Islamic Bookstore.
Sadr, sayyid M. B. (2018). Barakahs, translated by S. A. Moezzi. Qom: Dar al-Sadr Publications.
Tabataba'i, M. H. (1981). Risalat al-Wilayah. Qom: Institute of Ahlul Bayt.
. Same (2011). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran (Vols. 3, 8, 11, 19). Beirut: Al-Alami Institute Publications.
Tabarsi, F. I. H. (1993). Majma' al-Bayan fi Tafsir al-Quran (Vols. 2, 3, 5, 9). Tehran: Nasr Khosrow.
Same. (1991). Tafsir Jawami' al-Jami' (Vols. 1, 2, 42). Edited by A. Gorji. Qom: Center for Islamic Studies.
Same. (1989). Al-Mu'talaf min al-Mukhtalaf bayn A'immat al-Salaf, Vol. 1.Mashhad: Astan Quds Razavi.
Tabari, M. J. (1991). Jami' al-Bayan fi Tafsir al-Quran (Vols. 2, 3, 12, 28). Beirut: Dar al-Ma'rifa.
Tusi, M. H. (n.d.). Al-Tibyan fi Tafsir al-Quran, Vols. 3, 6, 7, 9, 10. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
Same (2008). Al-Mabsut fi Fiqh al-Imamiyah, Vol. 8. Tehran: Maktabah al-Murtazawiyah.
Same (1986). Al-Khilaf, Vol. 5. Qom: Islamic Publishing House.
Kiyah Rasi, A. M. (2001). Ahkam al-Quran, Vol. 1. Lebanon: Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.
Abedi Shahroudi, A.; Katouzian, N.; Larijani, S.; Mojtahed Shabestari, M.; Malekian, M. (1998). Dialogues on the Philosophy of Fiqh. Qom: Center for Islamic Studies and Research.
Fadil Muqaddam, M. A. (1994). Kanz al-Irfan fi Fiqh al-Quran, Vols. 1 and 2. Tehran: Murtazawi.
Qurtubi, M. A. (1985). Al-Jami' li Ahkam al-Quran. Tehran: Nasr Khosrow.
Rawandi, S. A. (1984). Fiqh al-Quran, Vols. 1 and 2. Qom: Ayatollah Marashi Najafi Public Library, 2nd ed.
Mostafawi, H. (1981). Al-Tahqiq fi Kalimat al-Quran al-Karim, Vol. 8. Tehran: Center for Book Translation and Publishing.
Muqaddas Ardabili, A. M. (n.d.). Zubdat al-Bayan fi Ahkam al-Quran. Tehran: Maktabah al-Murtazawiyah.
Makarem Shirazi, N. (2005). Anwar al-Fiqh. Qom: Madrasah Imam Ali ibn Abi Talib (a.s.).
Mahdavi-Rad, M. A.; Rad, A.; Jalaeean Akbarnia, A.; Yazdi Thani, H.; Nasihiyan, A.; Noorayi, M.; Feyz-Abadi, J.; Alizadeh, M.; Kharqani, H. (2012). A Study of the History, Evolution, and Examples of Islamic Jurisprudence Interpretations, Vol. 1. Mashhad: University of Islamic Sciences Razavi.
Naeini, M. H. (1994). Munyat al-Talib, Vol. 1. Tehran: Mohammadia Library.)
Same (1992). Al-Makasib wa al-Bay', Vols. 1 and 2. Qom: Islamic Publications Office.
Naraqi, M. A. (1996). Awa'id al-Ayyam fi Bayan Qawa'id al-Ahkam. Qom: Islamic Propagation Office. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 166 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 201 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب