پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,504 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,123,117 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,231,192 |
مردم‌نگاری مجازی برساخت مفهوم «دین پیش‌پاافتاده» در اینستاگرام (مطالعۀ موردی: صفحات جعفر غفوری، حمیدرضا نامداری و سجاد شهیدی) | ||
| پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران | ||
| دوره 14، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 115-142 اصل مقاله (2.46 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2024.375735.459866 | ||
| نویسندگان | ||
| مجید سلیمانی ساسانی* 1؛ علی مؤمنی2 | ||
| 1گروه ارتباطات، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| هدف: با گسترش دسترسی به شبکه‌های اجتماعی، پیوند میان دین و رسانه ابعاد جدید و قابل‌توجهی پیدا کرده است. یکی از این ابعاد، حضور شخصیت‌های دین‌مدار رسمی و غیررسمی در این بستر بوده است. در ایران نیز بسیاری از شیعیان با فعالیت اینستاگرامی خود، امر دینی را در این بستر امتداد بخشیده‌اند؛ روحانیون، مداحان، سلبریتی‌ها و بلاگرهای مذهبی از طرفی و از طرفی دیگر کاربرانی که از شهرت کمتری برخوردار بوده و به دنبال برساخت هویت دینی خود در این بستر بوده‌اند. هدف از این پژوهش مردم‌نگاری مجازی فعالیت دستۀ دوم بر اساس مفهوم «دین پیش‌پاافتاده» است. روششناسی: بر این اساس با استفاده از روش مردم‌نگاری مجازی در بازۀ 90 روزه، فعالیت نمونۀ تحقیق مطالعه و ارزیابی شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از روش مشاهدۀ مشارکتی برخط، و برای تحلیل، از تحلیل مضمون استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش در دو محور اصلی قرار گرفتند؛ محور اول مؤلفه‌های برساخت دین پیش‌پا افتاده و محور دوم شیوه و چگونی برساخت آن است. در محور اول یافته‌ها در دو مضمون اصلی «احساس تکلیف دینی» و «کنش‌های دینی نمایشی» تنظیم شده‌است. بر این اساس یک فرد مذهبی با توجه به بستر اینستاگرام، خود را موظف به تبلیغ دین اسلام می‌داند؛ یکی از منابع اصلی شکل‌گیری چنین احساس مسئولیتی، دسترسی به شبکه‌های اجتماعی (خصوصاً اینستاگرام) است. به این ترتیب اینستاگرام که یک رسانۀ دوسویه و تعاملی است، امکان تولیدمحتوا را در اختیار کاربران قرار داده و تبدیل به بستری برای نمایش کنش‌های دینی آن‌ها شده‌است. این نوع دین‌داری دارای ویژگی‌هایی مانند ریا، غیرمعمول بودن، عدم اصالت، تقلیدی‌بودن و... است که امر دینی را به‌نحوی بازنمایی کرده که منجر به تعجب یا تمسخر کاربران شود. نتیجه‌گیری: نمونۀ تحقیق با استفاده از چنین مؤلفه‌هایی توانسته‌اند دین را به ژانر اینستاگرامی تبدیل کنند که مانند سایر ژانرهای این بستر، دارای مؤلفه‌های خاصی برای دیده‌شدن، جلب توجه و نمایشی‌شدن است. همچنین شیوۀ برساخت دین‌داری پیش‌پاافتاده با «تغایر تکنولوژیک» و «نفوذداری کاذب» بوده است. به‌طورکلی نمونۀ موردمطالعه تکنولوژی‌های رسانه‌ای را به‌مثابه ابزار می‌دادند و بعضاً با گسترۀ دسترسی و پیشرفت تکنولوژی اهداف دینی یا شخصی خود را تعیین کرده‌اند. با این حال نمونۀ تحقیق سازوکار استفاده از این بستر را نمی‌دانستند؛ از طرفی دیگر آن‌ها خود را اینفلوئنسرهای اینستاگرامی می‌دانند؛ درحالی که غالب مؤلفه‌های اینفلوئنسری و نفوذ در اینستاگرام را ندارند. بنابراین انگارۀ نادرستی از خود داشته و سعی در تنظیم فعالیت رسانه‌ای خود بر این اساس را داشته‌اند. نمونۀ تحقیق با پیش‌پا‌افتاده‌سازی مصادیق دینی مانند مداحی، زیارت، نذری و.. سعی بر کسب شهرت و جلب توجه بیشتر در اینستاگرام داشته‌است؛ لذا دین پیش‌پاافتادۀ اینستاگرام که ماحصل رسانه‌ای شدن دین است، تبدیل به ابژۀ شهرت‌افزایی مقطعیِ نمونۀ موردمطالعه شده و تبدیل به عنصر مادی و دنیوی شده که در خدمت اهداف رسانه‌ای-نمایشی کاربران قرار گرفته‌است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دین پیش‌پاافتاده؛ اینستاگرام؛ دین‌داری نمایشی؛ مشاهدۀ مشارکتی؛ قوم‌نگاری مجازی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Netnography of Construction of ''Banal Religion'' Concept on Instagram (Case Study: Jaafar Ghafoori, Hamidreza Namdari and Sajjad Shahidi pages) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Majid Soleimani Sasani1؛ Ali Momeni2 | ||
| 1Department of Communication, Faculty of Social Sciences, Tehran University, Iran | ||
| 2PhD Candidate Social Communication Science at the University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Purpose-With the increasing access to social media, the relationship between religion and media has taken on new and important dimensions. One of these dimensions is the presence of official and unofficial religious figures. In Iran, most Shiites extend their religion through their Instagram activities; clerics, Maddahan, religious celebrities, and religious bloggers, as well as anonymous users who are seeking to construct their religious identity on this platform. This study aims to investigate the activities of these anonymous users based on the concept of "banal religion". Methodology-Therefore, using the netnography method, a sample of 90 days was examined. To collect data, online participant observation has been used, and to analyze data, thematic analysis has been used. Finding-Finding are sorted into two parts. The first part is about Components of banal religion construction; this part has two main themes: religious duty feelings and Spectacular Religious actions. A religious subject considers himself obliged to propagate Islam in appropriate situations. One of the main sources of the formation of such a sense of responsibility is the accessibility of social networks (especially Instagram) and their simplicity. In this way, Instagram, which is a two-way and interactive media, has given users the possibility to create content and has become a platform for the expression of their religious duties. Spectacular religious actions are the most important component of the research sample to construct banal religiosity. This form of religiosity has features such as hypocrisy, abnormality, exaggeration, revealing inauthenticity, and imitativeness, which has not represented the religious matter at a common and customary level in society but has represented it in a place that causes surprise and ridicule of the public. Conclusions-By using such components, they have been able to turn religion into an Instagram genre, which, like other genres of this media, has specific components to be seen, attract attention, and succeed. Furthermore, the method of constructing banal (part two) religion is "technological contradiction" and "false influence". The studied samples consider technology as a tool and sometimes it is associated with the accessibility and progress of these tools to achieve their religious or personal goals, and on the other hand, they do not know how to use it. Instrumentalization of media technologies has been a common approach in the connection between religion and media. The studied samples consider themselves influencers on Instagram; While it does not have most of the influential components of Instagram, including many followers. Therefore, he has a wrong schema of himself and is trying to adjust his media activities accordingly. They imply that they are important characters, But we don't see any evidence or argument about the importance of the subject on Instagram. However, this schema can be found in their representation. In general, the simple study seeks to attract attention and fame on Instagram with regard to religious affairs such as ”Maddahi”, Nazri”, and Pilgrimage | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Banal religion, Instagram, Spectacular Religiosity, Participant observation, Netnography | ||
| مراجع | ||
|
اصفهانیان، محمود.، و شرف‌الدین، سیدحسین. (1402). بررسی چالشهای تبلیغ دین مبتنی بر چیستی بازاریابی دین. دوفصلنامۀ علمی-پژوهشی اسلام و علوم اجتماعی، صص 221-195.
آبیدین، کریستال. (1398). سلبریتی اینترنتی. (احسان. شاه‌قاسمی، مترجم) تهران: انتشارات سوره مهر.
بیچرانلو، عبدالله.، و مؤمنی، علی. (1402). دین اینستاگرامی‌شده؛ مطالعۀ انتقادی برساخت دین اینستاگرامی‌شده از سوی روحانیان شیعی. فصلنامۀ مطالعات رسانه‌های جدید، صص 69-29.
تامپسون، جان. ب. (1396). رسانه‌ها مدرنیته: نظریه اجتماعی رسانه‌ها. (مسعود. اوحدی، مترجم) تهران: انتشارات سروش.
زاهدی، طاهره. (1399). اغوا؛ تجربه‌پژوهی مسیحیت تبشیری در حوزۀ رسانه. قم: اداره کل پژوهش‌های اسلامی رسانه.
عاملی، سعیدرضا. (1392). روش‌های تحقیق در مطالعات فرهنگی و رسانه. تهران: دانشگاه تهران.
عاملی، سعیدرضا.، صبار، شاهو.، و رنجبر رمضانی، مهدی. (1387). مطالعات تلفن همراه؛ زندگی در حال حرکت. تهران: انتشارات سمت.
فلیک، اووه. (1399). درآمدی بر تحقیق کیفی. (هادی. جلیلی، مترجم) تهران: نشر نی.
فهیمی‌فر، علی‌اصغر. (1393). بیان تصویری دین در رسانه. تهران: انتشارات سروش.
کریستیانز، کلیفور. جی. (1389). فن‌آوری و نظریه سه‌وجهی رسانه. در استورا. ام. هوور، و نات. لاندبای، بازاندیشی درباره رسانه، دین و فرهنگ (ص. 111-91). تهران: انتشارات سروش.
کشمور، آلیس. (1396). فرهنگ شهرت. (احسان. شاه‌قاسمی، مترجم) تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
کمبل، هیدی. (1397). رویارویی اجتماعات دینی با رسانه‌های نوین. (امیر. یزدیان، و منا. نادعلی، مترجم) قم: اداره کل پژوهش‌های اسلامی رسانه.
کوثری، مسعود.، و بیچرانلو، عبدالله. (1399). ریا در ارتباطات اجتماعی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
کوزینتس، رابرت. (1401). نتنوگرافی؛ بازتعریف: روشی برای مطالعۀ روابط و فرهنگ در محیط‌های شبکه‌ای. (محمدرضا. رسولی، و پویا. نعمت‌اللهی، مترجم) تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها.
لستر، مارتین.، دووی، جان.، گیدینگز، ست.، کلی، کران.، و گرنت، لین. (1398). رسانه‌های نوین: درآمدی انتقادی. (احسان. شاه‌قاسمی، مترجم) تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
مک کوایل، دنیس. (1382). درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی. (پرویز. اجلالی، مترجم) تهران: وزرات فرهنگ و ارشاد، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
مؤمنی، علی.، و بیچرانلو، عبدالله. (1402). شهره بر مناره؛ مطالعۀ انتقادی فعالیت روحانیون خرده‌سلبریتی در اینستاگرام. تهران: پژوهشکدۀ فرهنگ و هنر اسلامی.
Baharani, Ivon; Naryoso, S.Sos, M.Si, Agus. (2016). The Effect of Self Concept and Interaction Between Users to Creativity Dubsmash Video Production. Interaksi Online journal, pp 1-11.
Billig, Michael. (1995). Banal Nationalism (Theory, Culture and Society). London: SAGE Publications.
Both, E., & Péter, A. (2014). Heroes and Celebrities in Central and Eastern Europe. Bibliotheca Religionis Popularis Szegediensis, pp 139-146.
Couldry, Nick; Hepp, Andreas. (2013). Conceptualizing Mediatization: Contexts, Traditions, Arguments. Communication Theory, pp 191-202.
Franck, Georg. (2002). The scientific economy of attention: a novel approach to the collective rationality of science. Scientometrics, pp 3-26.
Hjarvard, Stig. (2008). The Mediatization of Society; A Theory of the Media as Agents. Nordicom Review, pp 34-105.
Hjarvard, Stig. (2011). The mediatisation of religion: Theorising religion, media and social change. Culture and Religion: An Interdisciplinary Journal, pp 119-135.
Hjarvard, Stig. (2012). Three Forms of Mediatized Religion: Changing the Public Face of Religion. In Lövheim, Mia; Hjarvard, Stig (Eds.), Mediatization and Religion; Nordic Perspectives (pp. 21-43). Göteborg: Nordicom.
Krieken, Robert van. (2019). Celebrity Society: The Struggle for Attention. Routledge: New York.
Riger, Stephenie; Sigurvinsdottir, Rannveig. (2016). Thematic analysis. In Jason, Leonard A; Glenwick, David S (Eds.), Handbook of Methodological Approaches to Community-Based Research; Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods (pp. 33-41). New York: Oxford University Press.
Radde-Antweiler, Kerstin. (2019). Religion as Communicative Figurations – Analyzing; Religion in Times of Deep Mediatization. In Zeiler, Xenia ; Radde-Antweiler, Kerstin (Eds.), Mediatized Religion in Asia; Studies on Digital Media and Religion. New York: Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 197 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 65 |
||