پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,506,839 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,770,800 |
واکاوی تجرد نفس ابن‌سینا در بوتۀ نقد فیزیکالیسم | ||
| فلسفه و کلام اسلامی | ||
| دوره 57، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 209-233 اصل مقاله (730.75 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2024.371341.523472 | ||
| نویسندگان | ||
| فرانک بهمنی* 1؛ دلبر شجاع آباجلو2 | ||
| 1استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| دربارۀ ساحت‌های وجودی انسان دو دیدگاه کلی مطرح‌شده‌است. طرفدارانِ دیدگاه اوّل، به دو ساحت وجودی جوهر غیرمادی (نفس) و بدن مادی باور دارند و افعال انسان را اصالتاً به جوهر غیرمادی نسبت‌می‌دهند. پیروانِ دیدگاه دوم، انسان را تک ساحتی و منحصر در وجود جسمانی می‌دانند. آن‌ها تمام اعمال انسان را به فیزیک او به ویژه مغز، فرومی‌کاهند و منکر جوهر غیرمادی هستند. پژوهش حاضر با هدف تبیین دیدگاه اول، به واکاوی تجرد نفس ابن‌سینا در بوتۀ نقد دیدگاه دوم پرداخته‌است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. یافته‌ها و نتایج نشان‌می‌دهد ابن‌سینا با ارائۀ عناصر حجّت و انواع براهین در مقام اثبات تلاش‌نموده با تبیین چگونگی افعال نفس، تجرد نفس را نتیجه‌گیرد. بر این اساس، تجرد نفس در پارادایم ابن‌سینا بر سه محور تعقل، حلول و استقلال استوار است. فیزیکالیست‌ها معتقدند اعتقاد به وجود ماهیتی مستقل از جسم برای تبیین و توضیح ادراکات انسان، ناشی از عدم آگاهی لازم نسبت به عملکرد مغز و اعصاب و پیچیدگی‌های آن است. افزون بر این، این ادعا که تغییرات جسمانی به واسطۀ رابطۀ ابزاری جسم برای نفس است، قابل اثبات نیست. از این رو، انکار و اشکالات فیزیکالیستی بر سه محور توانایی مغز و اعصاب، ابهام فلسفه در تبیین منطقی رابطۀ نفس و بدن و جهل شناختی شکل‌گرفته‌است. ابن‌سینا با اقامۀ هفت استدلال در اثباتِ تجرد نفس، پاسخگوی اشکالات فیزیکالیستی متناظر است؛ امّا پاسخ به دو اشکالِ فیزیکالیستی در پارادایم ابن‌سینا مبهم باقی‌می‌ماند: اشکالِ تبیین‌ناپذیریِ پیوندِ نفس و بدن و اشکالِ مبتنی بر مقدمۀ مبتنی بر درک وجدانی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابن‌سینا؛ فیزیکالیسم؛ تجرد نفس؛ نقد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Examining Avicenna’s Concept of the Soul’s Immateriality in the Context of Physicalism Critique | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Faranak Bahmani1؛ Delbar Shuja Abajlu2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Literature and Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Orumieh, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Two general perspectives have been proposed regarding the existential realms of human beings. Proponents of the first perspective believe in two existential realms: the immaterial essence (soul) and the material body, attributing human actions primarily to the immaterial essence. Followers of the second perspective consider humans to be unidimensional and confined to physical existence, reducing all human actions to their physicality, especially the brain, and denying any immaterial essence. The present study aims to elucidate the first perspective by examining Avicenna's notion of the soul's immateriality in the context of critiquing the second perspective. The research method is descriptive-analytical. The findings and results indicate that Avicenna, by presenting elements of proof and various arguments, has endeavored to substantiate the immateriality of the soul through an explanation of the soul's actions. Accordingly, in Avicenna's paradigm, the immateriality of the soul is based on three pillars: intellect, immanence, and independence. Physicalists believe that the belief in an essence independent of the body to explain and understand human perceptions arises from a lack of sufficient awareness regarding the brain's and nervous system's functions and complexities. Furthermore, the claim that bodily changes are due to the body's instrumental relationship with the soul is unprovable. Thus, the denial and critiques of physicalists are formed around three axes: the capability of the brain and nervous system, the ambiguity of philosophy in logically explaining the soul-body relationship, and cognitive ignorance. Avicenna, with seven arguments in proving the immateriality of the soul, responds to the corresponding physicalist critiques. However, two physicalist objections remain ambiguous in Avicenna's paradigm: the inexplicability of the soul-body connection and the objection based on the premise of intuitive understanding. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Avicenna, Physicalism, Dualism, Immateriality of the Soul | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۳۱). دانشنامه علایی (طبیعیات). تهران: محمد مشکوه.
_____ (1363). المبدأ و المعاد. اهتمام عبدالله نورانی. تهران: موسسه مطالعاتی اسلامی دانشگاه مک گیل با همکاری دانشگاه تهران.
_____ (1375الف). النفس من کتاب الشفا. تحقیق حسن حسن‌زاده آملی. قم: بوستان کتاب.
_____ (1375ب). الإشارات و التنبیهات. قم: نشر بلاغة.
_____ (1376). الالهیات من کتاب الشفاء. قم: بوستان کتاب.
_____ (1379). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات. تصحیح محمد تقی دانش‌پژوه. تهران: دانشگاه تهران.
_____ (1383). رساله نفس. تصحیص موسی عمید. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
_____ (1388). بدایه الحکمه. ترجمه علی شیروانی. قم: دارالعلم.
_____ (1400ق). رسایل ابن‌سینا (رسالة الحدود). قم: بیدار.
_____ (1404-1406ق). الشفاء (الطبیعیات). قم: چاپ افست.
_____ (1404ق). التعلیقات. تحقیق عبدالرحمن بدوی. بیروت: مکتبة الاعلام الإسلامی.
ابن‌فارس، احمد (۱۴۰۴ق). معجم مقاییس اللغه. تصحیح عبدالسلام محمد هارون. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم (۱۴۱۴ق). لسان العرب. تحقیق جمال‌الدین میردامادی. بیروت: دارالفکر(دار صادر).
ایزدی‌یزدان‌آبادی، مصطفی؛ غلامرضا فیاضی (1401). مقایسه برهان «هوای طلق» ابن‌سینا و برهان «شک» دکارت بر تجرد نفس و جواب اشکال فلاسفه ذهن به این برهان». معرفت کلامی. 13(28).
https://kalami.nashriyat.ir/node/998
ارسطو (1393). دربارۀ نفس. ترجمۀ علیمراد داودی. چاپ ششم. تهران: مؤسسۀ انتشارات حکمت.
ایجی، عضدالدین عبدالرحمن بن احمد (1370). المواقف. قم: شریف رضی.
تفتازانی، مسعود بن عمر (1412ق). شرح المقاصد. قم: الشریف الرضی.
جرجانی، علی بن محمد (1978م). التعریفات. بیروت: چاپ افست گوستاو فلوگل.
حسن‌زاده آملی، حسن (1380). عیون مسایل النفس و شرح آن. قم: انتشارات قیام.
دی هارت، ویلیام (۱۳۸۱) فلسفه نفس. ترجمه امیر دیوانی. قم: طه.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. تحقیق صفوان عدنان داودی. بیروت: دار العلم الدارالشامیه.
رنجبرزاده، فرزانه؛ عباس جوارشکیان؛ سید مرتضی حسینی شاهرودی (1399). «عدم مرز میان مجرد و مادی در تفکر صدرایی». آموزه‌های فلسفه اسلامی. 15(27). 140-119.
Doi: 10.30513/IPD.2021.1302
سبحانی، جعفر (1393). اصالت روح از نظر قرآن. قم: توحید.
سبزواری، هادی بن مهدی (1369). شرح المنظومه. شرح حسن زاده آملی. تهران: نشر ناب.
ستارزاده، فاطمه؛ محمدعلی اخگر؛ عباس احمدی سعدی (1402). «تعریف ابن‌سینا از مادی و مجرد و پیامدهای آن بر معاد جسمانی او». پژوهشهای معرفت‌شناختی. 12(25).:155-175.
صدرالدین شیرازی(ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم (1981م). الاسفار الاربعه. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
طباطبائی، سید محمدحسین (1376). نهایة الحکمة. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
طوسى، خواجة نصیر الدین (1375). شرح الاشارات و التنبیهات. قم: نشر البلاغة.
فخرالدین رازی (1410ق). المباحث المشرقیة. تحقیق محمدالمعتصم بالله البغدادی. بیروت: دارالکتاب العربی.
فیاضی، غلامرضا (1393) علم النفس فلسفی. تحقیق و تدوین محمدتقی یوسفی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
کشفی، عبدالرسول؛ محمد مهدی پور (1395). «بررسی دیدگاه دوگانه‌انگاری ویژگی‌ها با تأکید بر شبه پدیدارانگاری واستدلال تصورپذیری زامبی». ذهن. 17(66). 145-172.
کفراشی، احمدرضا؛ حسن یوسفیان (1400). «ادله عقلی انکار تجرد نفس در کلام اسلامی؛ بررسی و نقد». معرفت کلامی. 12(26). 113-130.
https://kalami.nashriyat.ir/node/969
مسلین، کیت (۱۳۸۸) درآمدی به فلسفه ذهن. ترجمۀ مهدی ذاکری. قم: پژوهشگاﻩ علوم و فرهنگ اسلامی.
مصباح‌یزدی، محمدتقی (1386). آموزش فلسفه. تهران: سازمان تبلیغات.
مصباح‌یزدی، محمدتقی (۱۳۹۳). شرح جلد هشتم اسفار اربعه. تحقیق و نگارش محمد سعیدی‌مهر. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
مطهری، مرتضی (1388). مجموعه آثار ج4. تهران: صدرا.
هیک، جان (1381). فلسفه دین. ترجمه بهزاد سالکی. تهران: الهدی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 382 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 437 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب