پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,523,986 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,784,159 |
ارزیابی روش‌شناختی تفسیر عصری «شهید» از دیدگاه شحرور | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 57، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 91-109 اصل مقاله (628.23 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2024.364764.670246 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد مرادی1؛ محمدهادی صفری* 2 | ||
| 1استادیار، گروه علوم قرآن، دانشکدۀ علوم و معارف قرآن، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران | ||
| 2دانش‌آموختۀ دکترا، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکدۀ علوم و معارف قرآن، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| محمد شحرور یکی از دین‌پژوهان معاصر است که آثارش با رویکرد قرآن‌بسندگی و با هدف رفع تعارض دین و دنیای مدرن، مشحون از تأویلات عصری است. یکی از مباحث او، واکاوی مفهوم قرآنی «شهید» و مشتقات آن در قرآن کریم است. او شهید را به معنای مصطلح رایج آن، کشتۀ راه خدا ندانسته و تأویل آن را در دنیای امروز «مخترعان» و «خبر‌نگاران» می‌داند! این پژوهش کوشیده است به روش تحلیلی-انتقادی، روش‌شناسی تفسیر عصری از دیدگاه شحرور و رهیافت آن را بررسی کند. پژوهش‌های شحرور در الگوهای چهارگانه داده‌کاوی، تحلیل عناصر متن، تحلیل عناصر زیر‌متن و تحلیل عناصر فرا‌متن، قابل ارزیابی است. پس از بررسی تمام آیات در مرحله داده‌کاوی، جمود بر ریشه‌شناسی لغوی واژگان قرآن، نقشی در شناخت حقیقت قرآنی واژه ندارد. اشتراکات لفظی مفردات قرآنی، در پرتو قرائنی همچون سیاق متن، استعمالات تاریخی و شرعی تحول و حقیقت یابند. واژه «شهید» و مشتقات آن، بنابر دیدگاه مفسرانی مانند شیخ طوسی، بر وجوه هفت‌گانه در قرآن کریم استعمال شده که یکی از آنها به معنای مصطلح است. خاستگاه تفاوت نظر در تفسیر واژگان و تسری گوهر معنای واژگان به سایر استعمالات واژه، با اختلاف دیدگاه به بحث وضع الفاظ مربوط است. از سویی دیگر، نبود‌قرینه منصرف در مصداقی معین و تغییر‌نیافتن ماهیت واژه از شرایط تمسک به عموم لفظ در فرآیند عصری‌سازی متون دینی است. همچنین در فرآیند عصری‌سازی متون دینی، باید ازجری و تطبیق استحسانی پرهیز نمود. ارتباط معنایی ظاهر متن با معنای عصری یکی از ضوابط تفسیر عصری است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تفسیر عصری؛ شهید؛ قرآن‌بسندگی؛ محمد شحرور | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Methodological Evaluation of Modern Interpretation of “Shahid” by Shahrour | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mohammad moradi1؛ mohammad hadi safari2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Quran Sciences, Faculty of Quranic Sciences and Studies, University of Quran and Hadith, Qom, Iran | ||
| 2PhD, Department of of Quran and Hadith Sciences, Faculty of Quran Sciences and Studies, University of Quran and Hadith, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Mohammad Shahrour is one of the contemporary religious scholars, whose works are full of contemporary interpretations, with the approach of Quranic sufficiency and to resolve the conflict between religion and the modern world. One of his topics is the analysis of the Quranic concept of "Shahīd" and its derivatives in the Holy Quran. He did not consider Shahīd as the common meaning of being killed for the sake of God, but he considers its interpretation in today's world to be "inventors" and "reporters"! Using the analytical-critical method, this research tries to analyze the methodology of contemporary interpretation from Shahrour's point of view. His research may be evaluated in the four models of data mining, analysis of text elements, analysis of subtext elements, and analysis of meta-text elements. After examining all verses in the data mining stage, stagnation on the lexical etymology of the words of the Quran does not play a role in knowing the truth of the Quranic words. Verbal commonalities of Quranic terms are transformed and found in truth in the light of evidence such as the context of the text and historical and religious usages. The word "shahīd" and its derivatives, according to commentators such as Sheikh Tousī, are used in seven ways in the Holy Quran, one of which is the common meaning. The origin of the difference of opinion in the interpretation of words and the extension of the essence of the meaning of words to their other uses is related to the difference of opinion in the discussion of the placement of words. On the other hand, the absence of a declining sign in a certain instance and the non-change of the nature of the word are among the conditions of adherence to the generality of the word in the process of modernizing religious texts. Also, in the process of modernizing religious texts, it is necessary to avoid istihsān matching and adaption. The semantic connection of the appearance of the text with the contemporary meaning is a criterion of contemporary interpretation. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Contemporary Commentary, Shahīd, Quran Sufficiency, Mohammad Shahrour | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم (1380). ترجمه ناصر مکارم شیرازی. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
ابنابیحاتم، عبدالرحمن بن محمد (1419). تفسیر القرآن العظیم. تحقیق: اسعد محمد طیب. ریاض: مکتبة نزار مصطفى الباز.
ابنعاشور، محمدطاهر (1420). تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
ابن‌عربی، محمد بن عبدالله بن ابوبکر (1424). تفسیر ابن‌عربی. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن‌عطیه، عبدالحق بن غالب (1422). المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز. تحقیق: عبدالسلام عبدالشافی محمد. بیروت: دارالکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
آخوند خراسانى [محمد کاظم بن حسین خراسانی] (1409) . کفایة الاصول. قم: موسسة آل البیت (ع).
بابایی، علی‌اکبر (1389). مکاتب تفسیری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق احمد بن ابراهیم (1422). الکشف و البیان عن تفسیر القرآن. بیروت:دار احیاء التراث العربی.
جانی‌پور، محمد (1392). »بررسی مفهومی و مصداقی «مقتول فی سبیل الله» از دیدگاه قرآن و روایات.» پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم. 10 (1)، 79-101.
جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمن (1430). درج الدرر فى تفسیر القرآن العظیم. تصحیح: محمد ادیب شکور. اردن: دارالفکر.
حسکانى، عبیدالله بن عبدالله (1411). شواهد التنزیل لقواعد التفضیل. تحقیق: محمدباقر محمودى. تهران: وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، مؤسسة الطبع و النشر.
حکیم، محمدباقر (1378). علوم قرآنی. تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.
خاکپور، رحیم و شاهنده، آمنه (1397). »نگرشی انتقادی بر جریان حدیث سالاری در ایجاد رابطه معنایی بین «شهید» و «مقتول فی سبیل الله» در متن قرآن. » فصلنامه علمی علوم حدیث. 23 (88) , 144-165.
خوئی، سید‌ابوالقاسم (1368). أجود التقریرات. قم: کتاب‌فروشی مصطفوی.
دامغانی، حسین بن محمد (1416). الوجوه و النظائر لالفاظ کتاب الله العزیز. تحقیق: محمد حسن ابوالعزم زفیتى. قاهره: جمهوریة مصر العربیة، وزارة الاوقاف، المجلس الاعلى للشئون الاسلامیة، لجنة احیاء التراث الاسلامی.
رازی، ابوالفتوح حسین بن علی (1408). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1424). تفسیر الراغب الاصفهانى من اول سوره آل عمران و حتى نهایه الآیه (113) من سوره النسا. تحقیق: عادل بن علی شدى. ریاض: مدار الوطن للنشر.
رجب زاده شیرین، عباسی مهرداد، ایازی محمدعلی (1400). »بررسی دیدگاه محمد شحرور در تفسیر نواندیشانه او. » نشریه علمی مطالعات تفسیری. ۱۲ (۴۷): ۲۲۹-۲۵۰.
رستم‌نژاد، مهدی (1394). پژوهشی تطبیقی در روایات تفسیری فریقین. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص).
رضایی اصفهانی، محمدعلی (1387). منطق تفسیر قرآن. قم: جامعة المصطفی العالمیة.
زرقانی، محمد عبدالعظیم (1394). ترجمه مناهل العرفان فی علوم القرآن. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى.
زرکشی، محمد بن بهادر (1410). البرهان فی علوم القرآن. بیروت:دار المعرفة.
زمخشری، محمود بن عمر (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل. تصحیح: مصطفى حسین احمد. بیروت: دارالکتاب العربی.
سعدی، عبدالرحمن بن ناصر (1413). القواعد الحسان لتفسیر القرآن. عربستان سعودى:دار ابن الجوزیه.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (1421). الإتقان فی علوم القرآن. بیروت: دارالکتاب العربی.
شحرور، محمد (1990). الکتاب و القرآن قراءة معاصرة. دمشق: اهالی للطباعة و النشر و التوزیع.
ــــــــــ (1996). الاسلام والایمان منظومة القیم. دمشق: اهالی للطباعة و النشر و التوزیع.
ــــــــــ (2008). تجفیف منابع الإرهاب. بیروت: موسسة الدراسات الفکریة المعاصرة.
ــــــــــ (2010). القصص القرآنی قراءة معاصرة. بیروت: موسسة الدراسات الفکریة المعاصرة.
ــــــــــ (2016). الاسلام والانسان من نتائج القراءة المعاصرة. بیروت: دارالساقی.
شهید اول، محمد بن مکى (1400). القواعد و الفوائد. تحقیق: سید عبدالهادى حکیم. قم: کتاب‌فروشى مفید.
صادقى تهرانى، محمد (1406). الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنه. قم: فرهنگ اسلامی.
صدر، محمد باقر (بی‌تا). المدرسة القرآنیة. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
صفار، محمد بن حسن (1404). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد (ع) . تصحیح: محسن بن عباسعلیکوچهباغى. قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
طباطبایی، محمدحسین (1390). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
ــــــــــ (بی‌تا). حاشیة الکفایة. قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
طبرانى، سلیمان بن احمد (2008). تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى). اردن: دارالکتاب الثقافی.
طبرسی، فضل بن حسن (1377). جوامع الجامع. تهران: دانشگاه تهران.
ــــــــــ (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تصحیح: فضلالله یزدى طباطبایى و هاشم رسولى. تهران: ناصر خسرو.
طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت:دار إحیاء التراث العربی.
فاضل لنکرانى، محمد (1381). اصول فقه شیعه. قم: مرکز فقهى ائمه اطهار (ع).
فخر رازی، محمد بن عمر (1420). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب). بیروت:دار إحیاء التراث العربی.
کریمی‌نیا، محمدمهدی؛ محمدموسایی، زینب و انصاری مقدم، مجتبی (1400). »تحلیلی بر کارکردهای هوش مصنوعی در علوم اسلامی. » پیشرفت‌های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش. 4 (۴۳)، 108-123.
لجنة الفقه المعاصر (1398). الفائق فی الاصول. قم: مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه.
ماتریدی، محمد بن محمد (2005). تفسیر الماتریدی (تأویلات اهل السنة). بیروت: دارالکتب العلمیة.
ماوردی، على بن محمد (بی‌تا). النکت و العیون تفسیر الماوردی. تعلیق: سید بن عبدالمقصود عبدالرحیم. بیروت: دارالکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
معتمد لنگرودی، فرشته و فتاحی زاده، فتحیه (1399). ارزیابی دیدگاه محمد شحرور در مبانی فهم و تفسیر قرآن کریم. پژوهش‌های قرآنی. 25 (94) , 45-66
معرفت، محمدهادی (1427). التأویل فی مختلف المذاهب و الآراء. تهران: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الإسلامیة. المعاونیة الثقافیة. مرکز التحقیقات و الدراسات العلمیة.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الإسلامیة.
منتظری، اشرف و خانی، حامد [فرهنگ مهروش]. »شهید از گواه محکمه تا کشتۀ راه دین: زمینه‌های قرآنی شکل‌گیری انگاره. » مطالعات تاریخی قرآن و حدیث. 1398; 25 (66): 123-154.
نحاس، احمد بن محمد (1421). اعراب القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
نفیسی، شادی (1393). مبانی جری و تطبیق از دیدگاه علامه طباطبایی. قرآن‌شناخت. 6 (2): 5-26.
نفیسی، شادی و بقری، سعید. (1398). رویکرد محمد شحرور به سنّت و گسترۀ حجیت روایات. حدیث پژوهی. 11 (2) , 7-42.
همدانی، قاضى عبدالجبار بن احمد (1426). تنزیه القرآن عن المطاعن. بیروت: دارالنهضة الحدیثة. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 179 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 111 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب