پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,694 |
| تعداد مقالات | 72,251 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,281,222 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,139,974 |
تبیین و مقایسۀ رویکرد دشتبیاضی به علم بیان در بدایعالصنایع با نگاهی به آثار متقدم بلاغی فارسی | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| مقاله 6، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 34، آبان 1403، صفحه 95-114 اصل مقاله (822.82 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-ترویجی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2024.376065.1990 | ||
| نویسندگان | ||
| سید امیر جهادی حسینی* ؛ حمیدرضا خوارزمی | ||
| دانشیار بخش زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران | ||
| چکیده | ||
| علم بلاغت از پیشینه‌ای کهن در زبان و ادب فارسی برخوردار است و از روزگاران کهن آثاری چند در این باب تصنیف شده است. از جملۀ این آثار باید از بدایعالصنایع نگاشتۀ ارزشمند فصیح دشتبیاضی از دانشمندان برجستۀ سدۀ هشتم قمری یاد کرد. اثر یادشده از جهاتی چند در حیطۀ بلاغت حائز ارزش است، نخست انکه اولین اثر بلاغی فارسی است که مستقلاً به دانش معانی پرداخته است. دُدیگر آنکه به مجموعۀ فنون بلاغی (معانی، بیان و بدیع) و برخی دانش‌های ادبی مانند عروض و قافیه و مبحث سرقات ادبی پرداخته است. طبقه‌بندی‌ها، تعاریف و نمونه‌های ذکر شده در قیاس با آثار متقدم بلاغی فارسی نوآورانه و کم‌نظیر است. به منظور تبیین ارزش‌های اثر و شناخت رویکرد مصنف آن به دانشِ بیان، در این نوشتار بدایعالصنایع با آثار متقدم بلاغی فارسی (ترجمان‌البلاغة، حدائق-السحر، المعجم، حقایقالحدائق و بدایعالصنایع نیشابوری) مورد مقایسه قرار گرفته است. از منظر این قیاس آشکار می‌شود که دشت بیاضی در تبیین مباحث بلاغی و بیان تعاریف و تقسیمات دقیق مقولات بیانی، تا میزان بسیاری از رویکرد مستقل و نوگرایانه برخوردار است، به گونه‌ای که اقسام متعدد و پرشماری را برای شاخه‌های بیانی برشمرده است که در آثار پیش از وی مشاهده نمی‌شود. با عنایت به این مقوله باید از دشتبیاضی به عنوان یکی از پایه‌گذاران مباحث بلاغی به شکل نوین یاد کرد. ساختار اثر در بخش بیان، در سه مطلبِ تشبیه، کنایه و مجاز است، استعاره نیز یکی از فروعات مجاز محسوب شده است. ساختار اثر در بخش بیان، در سه مطلبِ تشبیه، کنایه و مجاز است، استعاره نیز یکی از فروعات مجاز محسوب شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بدایعالصنایع؛ دشتبیاضی؛ بیان؛ بلاغت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explanation and Comparison of Dasht-Bayazi's Approach to the Science of Expression in Bada'i-al-Sana'i with a Look at the Advanced Works of Persian Rhetoric | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sayyed Amir Jahadi Hoseyni؛ Hamidreza Kharazmi | ||
| Associate Professor of Persian Language and Literature , Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University of Kerman, Kerman, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The science of rhetoric has an ancient background in the Persian language and literature, and many works have been composed in this regard since ancient times. Among these works, we should mention Badai al-Sana'i, a valuable map by Fasih Dasht-Bayazi, one of the prominent scientists of the 8th lunar century. The mentioned work is valuable in the field of rhetoric in several ways, first of all, it is the first Persian rhetorical work that independently deals with the knowledge of meanings. The other one has dealt with the collection of rhetorical techniques (Rhetoric and Literary devices) and some literary knowledge such as prosody and rhyme and the subject of plagiarism. The classifications, definitions and examples mentioned are innovative and rare compared to the previous Persian rhetorical works. In order to explain the values of the work and to understand its author's approach to the knowledge of expression, in this article, Badai-al-Sana'i is compared with the previous works of Persian rhetoric (Tarjoman-ul-Balagha, Hadaeq-al-Sehr, Al-Moa'jam, Haqayeq-al-Hadaeq and Badai-al-Sana'i Nishaburi) has taken. From the point of view of this analogy, it becomes clear that Dasht Bayazi has an independent and modernist approach in explaining rhetorical topics and the precise definitions and divisions of rhetorical categories, in such a way that he has many types for rhetorical branches. It is mentioned that it is not seen in his previous works. With regard to this category, Dasht-Beyazi should be mentioned as one of the founders of rhetorical discussions in a new form. The structure of the work in the expression section is in three topics: simile, irony, and permissible, and metaphor is also considered one of the permissible branches. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Bada'i al-Sana'i, Dasht-Bayazi, expression, rhetoric | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آقا بزرگ الطهرانی، محمدمحسن (1430 ق/2009م). طبقات اعلامالشیعة. جلد4. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابوهلال حسن بن عبدالله بن سهل عسکری (1372). معیارالبلاغة: مقدمهای در مباحث علوم بلاغت. ترجمۀ محمدجواد نصیری. تهران: دانشگاه تهران.
اکبری بیرق، حسن و هدایتی، روجا (1389). «علم معانی سنتی در بوتۀ نقد». مجلۀ مطالعات زبانی و بلاغی. سال یکم. شمارۀ 1. 9-22.
امیرعلیشیر نوایی (1363). تذکرة مجالسالنفائس. به سعی و اهتمام علی‌اصغر حکمت. تهران: منوچهری.
جرجانی، عبدالقاهر (1370). اسرارالبلاغة. ترجمۀ جلیل تجلیل. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جهادی حسینی، سید امیر. (1403). «متن‌شناسی بخشِ معانی نسخۀ خطی بدایع الصنایع». نشریۀ پژوهشهای نسخه‌شناسی و تصحیح متون. دوره 3، شمارۀ 1، شمارۀ پیاپی 5، فروردین، صفحات 264-290. https://doi.org/10.22034/crtc.2023.180300
درایتی، مصطفی (1390). فهرستگان نسخههای خطی ایران (فنخا). جلد 5، تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران.
دشتبیاضی، محمد بن محمد بن علی فصیح (بیتا). بدایعالصنایع. نسخۀ خطی محفوظ در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی به شمارۀ 53 (7562).
رادویانی، محمد بن عمر (1934). ترجمانالبلاغه. تصحیح احمد آتش. استانبول: لکلیة الآداب بالجامعة الاستانبولیة (چاپخانۀ ابراهیم خروس).
رشیدالدین وطواط (1339). دیوان رشیدالدین وطواط. تصحیح سعید نفیسی. تهران: کتابخانۀ بارانی.
سارلی، ناصرقلی و سعادتدرخشان، فاطمه. (1389). «دورهبندی تاریخ دانش بلاغت فارسی». فصلنامۀ علمی-پژوهشی نقد ادبی. س 3. ش 10. تابستان. 7-33.
شرف الدین حسن بن محمد رامی تبریزی (1341). حقایقالحدائق. تصحیح سید محمدکاظم امام. تهران: دانشگاه تهران.
شفیعیون، سعید و میرمحمدی، سید وحید (1398). «پیشنهادهایی برای ساماندهی تشتّت تعاریف استعاره و تقسیماتش در بلاغت فارسی». کهننامۀ ادب پارسی. سال دهم. شمارۀ دوم. 209-241.
شمس الدین محمد بن قیس رازی. (1314). المعجم فی معاییر اشعار العجم. تصحیح محمد قزوینی و مدرس رضوی. تهران: مطبعۀ مجلس.
طبیبیان، سید محمد. (1392). برابرهای علوم بلاغت در فارسی و عربی بر اساس تلخیص المفتاح و مختصر المعانی. تهران: امیرکبیر.
عطاءالله محمد الحسینی نیشابوری (بیتا). بدایعالصنایع. نسخۀ خطی محفوظ در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی به شمارۀ 9237.
کوچی، امیر و همکاران (1398). «جایگاه مدارس در کیفیت آموزش ولایت قهستان (از سلجوقی تا صفویه)». نشریۀ علمی-پژوهشی مطالعات هنر اسلامی. دورۀ پانزدهم. شمارۀ 36. زمستان.223-243.
همایی، جلالالدین (1389). فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: اهورا.
Abu Hilal Hasan ibn Abdullah ibn Sahl Askari. (1993). Meyar Al Balagha: An Introduction to Rhetoric Sciences. Translated by Mohammad Javad Nasiri. Tehran: University of Tehran. (In Persian) Aghabozorg al-Tahrani, Mohammad Mohsen. (1430 AH/2009 AD). Tabaqat Alam Alshia. Volume 4. Beirut: Dar Ehiya al-Trath al-Arabi. Akbari Biraq, Hasan and Hedayati, Roja. (2010). "The Science of Traditional Meanings in the Crucible of Criticism". Journal of Linguistic and Rhetorical Studies. first year Number 1. 9-22. (In Persian) Amir Alishir Navaei. (1984). Tadzkere ye Majlis Al-Nafayes. With the efforts of Ali Asghar Hekmat. Tehran: Manochehri. (In Persian) Ataullah Mohammad Al-Husseini Neishaburi. (No Date). Bada'i al-Sana'i. Manuscript preserved in the Library of the Islamic Council under the number 9237. (In Persian) Dasht-Biyazi, Muhammad ibn Muhammad ibn Ali Fasih. (No Date). Bada'i al-Sana'i. Manuscript preserved in the Library of the Islamic Council under number 53. (7562). (In Persian) Derayati, Mustafa. (2011). Catalogers of Iranian Manuscripts (Fankha). Volume 5. Tehran: National Library and Records Organization of Iran. (In Persian) Homai, Jalaluddin. (2010). Rhetoric techniques and literary industries. Tehran: Ahura. (In Persian) Jahadi Hosseini, Seyyed Amir. (2024). "The textual analysis of the semantics section of Bada'i al-Sana'i manuscript". Edition research and proofreading journal. Volume 3, Number 1, Number 5, April, Pages 264-290. https://doi.org/10.22034/crtc.2023.180300. Jurjani, Abdul Qahir. (1991). Asrar al-Balagha. Translated by Jalil Tajil. Tehran: Tehran University Press. (In Persian) Kochi, Amir et al. (2018). "The position of schools in the quality of education in Qohestan Province (from Seljuq to Safavid)". Scientific-research journal of Islamic art studies. 15th period No. 36. Winter. 223-243. (In Persian) Radviani, Mohammad ibn Omar. (1934). Tarjoman-ul-Balagha. Corrected by Ahmad Atash. Istanbul: Faculty of Arts, Istanbul University (Ebrahim Khoros Publishing House). Rashiduddin Watawat. (1960). Diwan Rashiduddin Watawat. Edited by Saeed Nafisi. Tehran: Barani Library. (In Persian) Sarli, Naser Qoli and Saadat Derakhshan, Fatemeh. (2010). "Persian Rhetoric History ". Literary criticism scientific-research quarterly. S 3. S 10. Summer. 7-33. (In Persian) Shafiyoun, Saeed and Mirmohammadi, Seyed Vahid. (2018). "Suggestions for organizing the definition of metaphor and its divisions in Persian rhetoric". Ancient history of Persian literature. 10th year Number two. 209-241. (In Persian) Shamsuddin Muhammad ibn Qais Razi. (1935). Al-Moa'jam Fi Maieer Sher Al Ajam. Edited by Mohammad Qazvini and Modrres Razavi. Tehran: Majles Press. Sharafuddin Hassan ibn Muhammad Rami Tabrizi. (1962). Haqayeq-al-Hadaeq. Corrected by Seyyed Mohammad Kazem Imam. Tehran: University of Tehran. (In Persian) Tabibian, Seyyed Mohammad. (2012). Equivalents of the science of rhetoric in Persian and Arabic based on the Talkhis Al Miftah and the Mokhtasar Al Maani. Tehran: Amir Kabir. (In Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 370 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 130 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب