پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,578 |
| تعداد مقالات | 71,069 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,678,852 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,909,818 |
بطلان عمل مکلّف بدون تقلید و احتیاط در بوته نقد | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 57، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 71-92 اصل مقاله (715.61 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2024.373231.669655 | ||
| نویسندگان | ||
| احسان نظری* 1؛ مرتضی عسگری2؛ سید ابوالقاسم حسینی زیدی3 | ||
| 1دانشجوی دکترا، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دانش‌آموختۀ سطح سه، حوزۀ علمیۀ خراسان، مشهد، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکترا، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دانش‌آموختۀ سطح سه، حوزۀ علمیۀ خراسان، مشهد، ایران | ||
| 3دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| یکی از مسائل مطرح در ذیل مباحث «اجتهاد و تقلید» مسأله بطلان عمل مکلّف در صورت عدم تقلید و احتیاط است که تقریباً همه فقهاء شیعه قائل به بطلان چنین عملی شده‌اند. ضرورت پرداختن به این مسأله از آن جهت است که شخصی پس از سال‌ها عمل بدون تقلید و احتیاط، تصمیم می‌گیرد که زین پس اعمال خود را همراه با تقلید از مجتهد یا احتیاط انجام‌دهد، حال اگر اعمال گذشته او باطل باشد، وی دچار مشقّت بسیار برای قضاء و جبران اعمال گذشته خود می‌شود. در این مقاله به روش تحلیلی ـ توصیفی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای به نقد نظریات و ادله فقهای شیعه پرداخته شده و به این سوال اساسی پاسخ داده‌است که «آیا در صورت عمل بدون تقلید و احتیاط تمامی اعمال گذشته مکلّف باطل بوده و باید قضاء کند؟ و ملاک صحت یا بطلان عمل چنین فردی، نظر مجتهد حین العمل است یا حین الرجوع؟» با بررسی ادله نتیجه گرفته شده‌است که در صورتی که چنین عملی مطابق با واقع یا مطابق با نظر یکی از دو مجتهد حین العمل و حین الرجوع (حجت معتبر) باشد، جایز و صحیح است و نیازی به قضاء اعمال گذشته خود ندارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اجتهاد؛ احتیاط؛ بطلان؛ تقلید؛ صحت؛ عمل عامّی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Invalidation of Obligatory Action without Imitation and Caution in the Crucible of Critique | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ehsan Nazari1؛ Morteza Asgari2؛ Abolghasem Zeidi3 | ||
| 1PhD Student, department of Quran and Hadith Sciences, Razavi University of Islamic Sciences, A Graduate of the Third Level Khorasan Seminary, Mashhad, Iran. | ||
| 2. PhD Student, department of Qur’an and Hadith Sciences, Razavi University of Islamic Sciences, A Graduate of the Third Level, Khorasan Seminary, Mashhad, Iran. | ||
| 3Associate Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the issues raised under the topics of "ijtihād and taqlīd" is the invalidity of an obligatory act in the absence of taqlīd and caution, which almost all Shi'a jurists believe is invalid. The need to address this issue is because a person, after years of acting without imitation and caution, decides to perform actions with imitation of a mujtahid or caution from then on. Now, if his past deeds are invalid, he will suffer a lot of hardship to make up for his past deeds. In this article, in an analytical-descriptive method and citing library sources, the theories and arguments of Shi'a jurists have been criticized, and the basic question has been answered that, "in the case of action without imitation and caution, are all the past actions of the obligee (mukallaf) are considered void and should be made up for?" "And what is the criterion of the validity or invalidity of such a person's action the opinion of the mujtahid during the action or during the recourse?" By examining the evidence, it has been concluded that if such an action is in accordance with the facts or in accordance with the opinion of one of the two mujtahids during the action and during the reference (valid evidence), it is permissible and valid and does not require the compensation of past actions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| ijtihād, taqlī, caution, general action, correctness, void | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابن منظور، محمد بن مکرم، (بی‌تا)، لسان العرب، بیروت: دارالفکر، چاپ اول
ابن‌غضائری، احمد بن حسین. (۱۳۸۰)، الرجال لإبن الغضائری. قم: مؤسسه علمی فرهنگی‌دار الحدیث. سازمان چاپ و نشر.
اجتهادى، محمد على، (۱۴۰۰ق)، نهایة المأمول فی شرح کفایة الأصول، قم: دارالنشر، چاپ اول.
اسماعیل‌پور قمشه‌ای، محمدعلی، (۱۴۱۶ق)، التعلیقات علی کتاب العروة الوثقی، قم: انتشارات محمدعلی اسماعیل پور قشمه‌ای.
اصفهانى، محمد حسین، (۱۴۱۶ق) بحوث فی الأصول، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ: دوم.
اعرافی، علیرضا، (۱۳۹۸)، اجتهاد و تقلید، قم: موسسه فرهنگی هنری اشراق و عرفان.
انصارى، مرتضى بن محمدامین، (۱۴۰۴ق)، الاجتهاد و التقلید، قم: مکتبه المفید.
ــــــــــ (۱۴۰۴ق)، مطارح الأنظار، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
ــــــــــ (۱۴۱۶ق)، فرائد الاُصول، قم: موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، چاپ: پنجم.
آخوند خراسانی، محمد کاظم بن محمد حسین، (۱۴۳۰)، کفایة الأصول (با تعلیقه زارعى سبزوارى)، قم: موسسه النشر الاسلامی، چاپ: ششم.
بادکوبه اى، شیخ صدرا، (۱۴۱۸ق)، هدایة الأصول فی شرح کفایة الأصول، قم: المطبعه العلمیه، چاپ اول
بجنوردى، حسن، (۱۳۸۰)، منتهى الأصول، تهران: موسسة العروج.
بدرى، حسین، (۱۴۲۸ق)، معجم مفردات أصول الفقه المقارن، تهران: المشرق للثقافه و النشر.
تبریزی، راضی بن محمد حسین. (۱۳۶۲)، تحلیل العروة، قم: بصیرتی.
تبریزى، موسى بن جعفر، (۱۳۶۹ق)، أوثق الوسائل فی شرح الرسائل، قم: کتبی نجفی، چاپ اول.
تبریزى، میرزا جواد، (۱۳۸۷)، دروس فی مسائل علم الأصول، قم:دار الصدیقه الشهیده سلام الله علیها، چاپ: دوم.
جزایرى، محمدجعفر، (۱۴۱۵ق)، منتهى الدرایة فی توضیح الکفایة، قم: موسسه‌دار الکتاب، چاپ: چهارم.
حائری، یوسف، (۱۳۸۱)، مدارک العروة (بیارجمندی)، بی‌جا: بی‌نا.
حائری، مرتضی. (۱۴۲۵ق)، شرح العروة الوثقی (حائری). قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی.
حسینی شبر، علی. (۱۳۸۳)، العمل الأبقی فی شرح العروة الوثقی، نجف اشرف: مطبعة النجف.
حسینی شهرستانی عبد الرضا. (۱۳۹۵)، مقالید الهدی فی شرح العروة الوثقی الاجتهاد و التقلید. نجف اشرف: مطبعة الغری الحدیثة.
حسینى شیرازى، صادق، (۱۴۲۶ق)، بیان الفقه فی شرح العروة الوثقى (الاجتهاد و التقلید، قم:دار الانصار، چاپ: دوم.
حسینى، محمد، (۲۰۰۷م)، الدلیل الفقهى تطبیقات فقهیة لمصطلحات علم الأصول، دمشق: مرکز ابن ادریس الحلی للدارسات الفقهیه.
حکیم محسن. (۱۳۷۴ق)، مستمسک العروة الوثقی، قم:دار التفسیر.
حلی، حسن بن علی. (۱۳۴۲ق)، الرجال. تهران: دانشگاه تهران.
خمینی مصطفی. (۱۳۷۶)، تحریر العروة الوثقی (تعلیقة علی العروة الوثقی). تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س).
خمینی، روح الله، (۱۳۹۲)، تحریر الوسیلة، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی (قدس سره).
خوئی سید ابوالقاسم. (۱۴۱۱ق)، الرأی السدید فی الاجتهاد و التقلید و الاحتیاط و القضاء. بی‌جا، انتشارات غلامرضا عرفانیان.
ــــــــــ (۱۴۱۸ق)، موسوعة الإمام الخوئی. قم: مؤسسة إحیاء آثار الامام الخوئی.
ــــــــــ (۱۳۷۲)، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة. قم: مرکز النشر الثقافة الاسلامیة فی العالم
ــــــــــ (۱۴۱۷ق)، محاضرات فی أصول الفقه، قم:دار الهادى للمطبوعات، چاپ: چهارم.
سبحانی تبریزی، جعفر، (۱۴۲۱ق)، کلیات فی علم الرجال، قم: دفتر نشر اسلامی.
ــــــــــ (۱۴۲۴ق)، إرشاد العقول الى مباحث الأصول، قم: موسسه امام صادق (ع).
ــــــــــ (۱۳۸۷)، الموجز فی أصول الفقه، قم: موسسه الامام الصادق (ع)، چاپ: چهاردهم.
سند محمد، (۱۳۹۴)، سند العروة الوثقی (الاجتهاد و التقلید)، تهران:دار الکوخ.
شوشتری، محمدتقی، (۱۴۱۰ق)، قاموس الرجال، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
شیرازی، محمدکاظم، (۱۴۲۳ق)، شرح العروة الوثقی (شیرازی). نجف اشرف: مؤسسة کاشف الغطاء العامة.
صافی گلپایگانی، علی، (۱۳۸۵)، ذخیرة العقبی فی شرح العروة الوثقی، قم: گنج عرفان.
صدر، رضا، (۱۴۲۰ق)، الاجتهاد و التقلید، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ: دوم.
صدر، محمد باقر، (۱۴۳۴ق)، موسوعة الشهید السید محمد باقر الصدر، قم: پژوهشگاه علمی تخصصی شهید صدر (دار الصدر).
طباطبایى، محمدحسین، (۱۳۷۴)، ترجمه تفسیر المیزان، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامى.
طبرسى، فضل بن حسن، (بی‌تا)، ترجمه تفسیر مجمع البیان، تهران: فراهانى.
طوسی محمد بن حسن، (۱۴۲۰ق)، فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول. قم: مکتبة المحقق الطباطبائی.
ــــــــــ (۱۴۲۷ق)، رجال الطوسی. قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی.
ــــــــــ (۱۴۱۱ق)، کتاب الغیبة للحجة، قم:دار المعارف الإسلامیة.
عراقی، ضیاء‌الدین، (بی‌تا)، تعلیقة استدلالیة علی العروة الوثقی (آقا ضیاء). قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی.
عراقی، عبدالنبی، (۱۳۹۹)، المعالم الزلفی فی شرح العروة الوثقی، قم: المطبعة العلمیة.
عسقلانی، احمد بن علی، (۱۴۰۶ق)، تقریب التهذیب، دمشق: دارالرشید.
علامه حلی، حسن بن یوسف. (۱۴۲۰ق)، رجال العلامة الحلی. قم: الشریف الرضی.
علوی گرگانی، محمدعلی، (۱۴۲۷ق)، نور الهدی تعلیقة علی العروة الوثقی، قم: مکتب آیة الله العظمی العلوی الگرگانی
علیاری تبریزی، علی، (۱۴۱۲ق)، بهجه الآمال، تهران: بنیاد فرهنگ اسلامی مرحوم کوشان پور.
عیاشى، محمد بن مسعود، (۱۳۸۰ق)، تفسیر العیاشی، تهران: المطبعة العلمیة
فاضل لنکرانی، محمد جواد، درس خارج اجتهاد و تقلید، جلسه ۶۰، سایت [https: //fazellankarani. com]
فاضل موحدی لنکرانی، محمد، (۱۴۲۶)، تفصیل الشریعة (الإجتهاد و التقلید). قم: مرکز فقه الأئمة الأطهار (ع)
ــــــــــ (۱۳۹۴)، شرح العروة الوثقی، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)
فراهیدی، خلیل بن احمد، (۱۴۰۹ق)، العین، قم: موسسه دارالهجره، چاپ دوم
قرشی، سید علی اکبر، (۱۴۱۲ق)، قاموس قرآن، تهران:دار الکتب الإسلامیة.
کشی، محمد بن عمر. (۱۴۰۴ق)، اختیار معرفة الرجال. قم: مؤسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.
کلینى، محمد بن یعقوب، (۱۴۰۷ق)، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ: چهارم
مازندرانی، محمد بن اسماعیل، (۱۴۱۶ق)، منتهی المقال، قم: موسسة آل البیت لأحیاء التراث
مامقانی، عبدالله، (بی‌تا)، تنقیح المقال، تهران: نشر جهان
مشکینی اردبیلی، علی، (۱۳۹۲)، التعلیقة الاستدلالیة علی العروة الوثقی (مشکینی)، قم: مؤسسه علمی فرهنگی‌دار الحدیث. سازمان چاپ و نشر
مشکینى اردبیلى، ابوالحسن، (۱۴۱۳ق)، حاشیه کفایة الاُصول، قم: لقمان، چاپ اول.
مظفر، محمد رضا، (1370ش)، اصول الفقه، قم، چهارم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
مفید، محمد بن محمد، (۱۴۱۳ق)، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم: کنگره شیخ مفید.
میرزاى قمى، ابوالقاسم بن محمدحسن، (۱۴۳۰ق)، القوانین المحکمة فی الأصول، قم: احیاء الکتب الاسلامیه، چاپ: اول
نائینى، محمد حسین، (۱۳۵۲ق)، أجود التقریرات، قم: مطبعه العرفان.
ــــــــــ (۱۳۷۶)، فوائد الاُصول، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نجاشی احمد بن علی. (۱۳۶۵)، رجال النجاشی، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی.
نمازی شاهرودی، علی، (۱۴۱۲ق)، مستدرکات علم رجال الحدیث، تهران: شفق
نور مفیدی، سید مجتبی درس خارج اجتهاد و تقلید، جلسه هفتم، ۰۸/۰۷/۱۳۹۱. نشانی [https: //m-noormofidi. com]
هلال، هیثم، (۱۴۲۴ق)، معجم مصطلح الأصول، بیروت:دار الجلیل.
یزدی محمد کاظم بن عبد العظیم. (بی‌تا)، التعلیقة علی العروة الوثقی (منتظری). بی‌جا: بی‌نا
ــــــــــ (۱۴۰۹ق)، العروة الوثقی، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 141 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 111 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب