پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,522,657 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,782,347 |
گیاه هندبا؛ بررسی محتوایی منابع پزشکی و داروشناسی دورۀ اسلامی | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 56، شماره 2، بهمن 1402، صفحه 114-134 اصل مقاله (1.42 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2024.373906.654472 | ||
| نویسنده | ||
| سارا فرض پور ماچیانی* | ||
| گروه تاریخ علم، بنیاد دایره المعارف اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| هندبا از گیاهان دارویی مورد توجه در منابع پزشکی و داروسازی دورۀ اسلامی است. حکمای دورۀ اسلامی از آن با نام‌هایی چون اَنطوبیا، بِکریذیا، تیفاف، کاسنی و کَسناج یاد کرده و برای اجزای مختلف این گیاه از جمله برگ و ریشۀ آن خواص درمانی قائل شده‌اند. پژوهشگران معاصر هندبا را با گیاه Cichorium intybus و C. endivia از تیرۀ Asteraceae تطبیق داده‌اند. در این پژوهش مدخل هندبا در تعدادی از آثار پزشکی و گیاهداروشناسی دورۀ اسلامی از سدۀ 3 تا 12 قمری بررسی شده‌است. غالباً حکمای دورۀ اسلامی هندبا را به دو نوع بری و بستانی تقسیم کرده و شرح ریخت‌شناسی هر یک را نیز بیان داشته‌اند. در آثاری چون الحاوی فی الطب، الجامع لمفردات الأدویة و الأغذیه، اختیارات بدیعی، حدیقة الأزهار، تذکرة الأولی الألباب، تحفة المؤمنین و مخزن الأدویة به مواردی چون انواع هندبا و ویژگی‌های آن، نام هندبا در زبان‌های مختلف و خواص دارویی آن و در عمدة الطّبیب فی معرفة النّبات به انواع، ویژگی‌ها و نام‌های هندبا اشاره شده و منبع اخیر کامل‌ترین شرح گیاهشناسی را در میان منابع مورد بررسی داشته است. در آثاری چون فردوس الحکمة فقط به خواص دارویی هندبا پرداخته شده است. مطالب یاد شده در آثاری چون تذکرة الأولی الألباب، تحفة المؤمنین و مخزن الأدویة شباهت زیادی با یکدیگر دارند. در آثاری چون الصّیدنة فی الطّب و تحریر کهن فارسی آن می-توان دربارۀ واژۀ هندبا آگاهی‌هایی کسب کرد. طرخشقوق نیز در غالب منابع کاسنی بری دانسته شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هندبا؛ کاسنی؛ طرخشقوق؛ آثار پزشکی و گیاهداروشناسی دورۀ اسلامی؛ ریخت‌شناسی؛ خواص دارویی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Hindabā; content review of medicinal and pharmaceutical books of Islamic period | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sara Farzpourmachiani | ||
| Department of history of science, The encyclopaedia Islamica Foundation, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Hindabā is one of medicinal plants that is described in medical and pharmaceutical books in Islamic period. Muslim scholars also used the other names such as anṭūbiyā, Bakrīzīyā, Tīfāf, Kāsnī and Kasnāj for it and explained medicinal properties for various parts such as leaf and root of this plant. Contemporary researchers have matched Hindabā with Cichorium intybus and C. endivia from Asteraceae family. In this research, the entry of Hindabā has been examined in some of medicinal and pharmaceutical books of the Islamic period from the 3rd to the 12th century. Muslim scholars mostly have divided two types of Hindabā, Barrī and Bostānī, and described their morphology. In books like al-Ḥāwī fī al-ṭibb, Al-Jāmʿ li-Mufradāt Al-Adwīyat Wal Aghdhīyat, Ikhtīyārāt i badīy, ḥadīghat al-azhār, Tadhkirat-ulul-albāb, Tuḥfat al-Muminīn and Makhzan al-Adwiyih, the types of Hindabā and its characteristics, the name of it in different languages and its medicinal properties have been mentioned and in Umdat al-ṭṭabīb, the types of Hindabā, its names and characteristics have been described. This book has the most complete explanations about morphology of Hindabā in this study. Ferdus al-ḥikmat only have described its medicinal properties. The context of Hindabā entry in Tadhkirat-ulul-albāb, Tuhfat al-Muminīn and Makhzan al-Adwiyih are very similar. In some of books such as Ṣaydanah and its Persian translation and redaction described about the word of Hindabā. Ṭarakhshagūg has been known as Kāsnī ī barrī in the most of books. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Hindabā, Succory (Kāsnī), Ṭarakhshagūg, Books of medical and pharmaceutical of Islamic period, morphology, medicinal properties | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 56 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 85 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب