سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,692
تعداد مقالات72,232
تعداد مشاهده مقاله129,192,279
تعداد دریافت فایل اصل مقاله102,023,384
شهبازی نیا, مرتضی, الهام مقراضی اصل, الهام, شعاریان ستاری, ابراهیم, رحیمی‌خجسته, حسین. (1403). استرداد سود حاصل از نقض قرارداد و تقابل آن با نظریۀ نقض کارامد. , 54(3), 283-309. doi: 10.22059/jlq.2024.366333.1007816
مرتضی شهبازی نیا; الهام الهام مقراضی اصل; ابراهیم شعاریان ستاری; حسین رحیمی‌خجسته. "استرداد سود حاصل از نقض قرارداد و تقابل آن با نظریۀ نقض کارامد". , 54, 3, 1403, 283-309. doi: 10.22059/jlq.2024.366333.1007816
شهبازی نیا, مرتضی, الهام مقراضی اصل, الهام, شعاریان ستاری, ابراهیم, رحیمی‌خجسته, حسین. (1403). 'استرداد سود حاصل از نقض قرارداد و تقابل آن با نظریۀ نقض کارامد', , 54(3), pp. 283-309. doi: 10.22059/jlq.2024.366333.1007816
شهبازی نیا, مرتضی, الهام مقراضی اصل, الهام, شعاریان ستاری, ابراهیم, رحیمی‌خجسته, حسین. استرداد سود حاصل از نقض قرارداد و تقابل آن با نظریۀ نقض کارامد. , 1403; 54(3): 283-309. doi: 10.22059/jlq.2024.366333.1007816

استرداد سود حاصل از نقض قرارداد و تقابل آن با نظریۀ نقض کارامد

مطالعات حقوق خصوصی
دوره 54، شماره 3، آبان 1403، صفحه 283-309    اصل مقاله (1.04 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlq.2024.366333.1007816
نویسندگان
مرتضی شهبازی نیا* 1؛ الهام الهام مقراضی اصل2؛ ابراهیم شعاریان ستاری3؛ حسین رحیمی‌خجسته4
1دانشیار، دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2دانشجوی دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، تهران، ایران.
3استاد دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
4مربی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، تهران، ایران.
چکیده
نظریۀ منفعت استرداد یا به‌عبارتی استرداد سود حاصل از نقض قرارداد، یک نظریۀ آمریکایی است و در عرصۀ حقوق قراردادهای آمریکا و گاهی در رویۀ قضایی انگلیس اعمال شده است. در نظام کامن‌لا، اصل اولیه در خسارات قراردادی، اصل جبران کامل خسارت بدان معناست که جبران باید به گونه ای باشد که زیان‌دیده را در وضعیتی قرار ‌دهد که در صورت اجرای قرارداد در آن وضعیت قرار می‌گرفت. در این خصوص که آیا زیان‌دیدۀ نقض قرارداد، صرف‌نظر از زیانی که متحمل شده است، می‌تواند استرداد منافعی را که ناقض از نقض قرارداد به‌دست آورده بخواهد، بحث‌های زیادی صورت پذیرفته است و حتی در حقوق آمریکا با اینکه رویۀ قضایی به سمت پذیرفته شدن این اصل (اصل استرداد کامل) پیش رفته، با وجود این، نمی‌توان گفت این اصل کاملاً پذیرفته شده است. در حقوق انگلیس نیز برخی آرا نشان‌دهندۀ پذیرفته شدن نسبی این اصل است. از سوی دیگر، نظریۀ نقض کارامد که محصول نظام کامن‌لاست، بیانگر امکان نقض قرارداد در موردی است که نقض قرارداد چنان سودآور باشد که علاوه بر تحت پوشش قرار دادن زیان تحمل‌شده از سوی متعهدله قرارداد، هر دو طرف قرارداد را در موقعیت بهتری قرار می‌دهد. در تقابل میان این دو نظریه، باید گفت در هر نظام حقوقی که نظریۀ منفعت استرداد پذیرفته شده باشد، مجالی برای دکترین نقض کارامد نخواهد بود. با وجود این، زمانی‌که نقض کارامد، نه به‌منظور تحصیل سود، بلکه برای جلوگیری از ضرر بیشتر صورت می‌پذیرد، تعارضی با استرداد سود نخواهد داشت.
کلیدواژه‌ها
استرداد؛ جبران؛ خسارت؛ سود؛ نقض
عنوان مقاله [English]
Disgorgement of Profits for Breach of Contract in Contrast to Efficient Breach
نویسندگان [English]
Morteza Shahbazinia1؛ Elham Meghrazi asl2؛ Ebrahim Shoarian3؛ Hossein Rahimi Khojasteh4
1Associate Professor, Faculty of Law, Tarbiat Modares University, Tehran.Iran.
2PhD Candidate, Faculty of Human Sciences, Azad University, North Tehran Branch Tehran.Iran.
3Professor of Faculty of Law and Social Sciences, Tabriz University, Tabriz. Iran.
4nstructor, Faculty of Human Sciences, Azad University, North Tehran Branch, Tehran.Iran.
چکیده [English]
The theory of disgorgement interest or in other words, disgorgement of the profits for breach of contract, is an American legal theory that is being applied in the American contract law and sometimes reflected in English case law. The primary principle of contractual compensation in the common law system is the Principle of Full Compensation. This principle, put the promise in as good a position as he would have been in if the contract had been performed. There have been many discussions about whether the injured person of the breach of contract (regardless of the damage he suffered) can ask for the disgorgement interest that the violator obtained from the breach of contract, and even in American law, although the judicial procedure has progressed towards the acceptance of this Principle (principle of full disgorgement), it cannot be said that this principle has been fully accepted. In English law, Some decisions show the relative acceptance of this principle. On the other hand, the theory of efficient breach, a product of the common law system, indicates the possibility of the breach of contract in cases where the breach of contract is so profitable that it puts both parties to the contract in a better position in addition to covering the losses suffered by the promisee. These two theories contradict themselves, so by accepting one of them in a legal system, it is difficult to accept and apply the other. This article has been carried out to examine the foundations and conflicts of each of these two theories and finally the possibility of accepting each of them in Iran's legal system.
Research method
The theory of Disgorgement of Profits for Breach of Contract is an unknown subject in Iranian law, therefore, in this article, an attempt has been made to open a new chapter regarding contractual damages by using foreign sources, including books, articles, and judicial procedure, and adapting it to the accepted laws and principles of Iran's legal system.
Theoretical framework
The theory of the disgorgement interest (which requires the violator to return all or part of the profits obtained from the breach of contract) conflicts with the theory of efficient breach (which encourages the promisor to breach when the breach is profitable for him/her). Therefore, the theory of efficient breach is always considered an obstacle to accepting disgorgement of profits for breach of contract. In any legal system where the theory of efficient breach is fully accepted, there will be no opportunity for the disgorgement interest and vice versa. By examining the foundations of both theories, this article has tried to study the possibility of accepting each of them in Iranian law and the possible cases where the acceptance of one does not prevent the application of the other.
 Hypothesis
The most important hypothesis of this article is that "the theory of efficient breach cannot be accepted (except in exceptional cases), due to the legal resources of the Iranian legal system and since there is always the possibility of requiring the promisor to fulfill the promise by the promisee. On the other hand, there are many obstacles to accepting the disgorgement interest due to breach of contract in Iranian law".
Achievements
The theory of disgorgement of profits for breach of contract, or in other words, disgorgement damage and the theory of efficient breach, are both products of the common law system, none of them can be accepted absolutely, but the limited acceptance of each of these two theories will not be pointless due to the circumstances and conditions of each case. The theory of efficient breach has no place in any legal system that accepts the theory of disgorgement of profits for breach of contract. Nevertheless, efficient breach seems to be acceptable sometimes when it is not for profit, it is only to prevent more losses for the promisor, which in this case is not in conflict with the principles of contract law. On the other hand, the theory of disgorgement of profits for breach of contract when no loss has been caused to the promisee, although it may seem irrational at first sight, sometimes some circumstances make this restitution consistent with legal principles; Including in cases where the contract was concluded based on trust, or when conditions prevail that the expected damage cannot compensate the promisee in full. Since there is always the possibility of requiring the promisor to fulfill the promise as a guarantee of breach of contract in Iranian law, the theory of efficient breeach cannot be accepted; Except in cases where the violation is to prevent loss and not to gain profit. Also, due to the non-identification of damages for loss of prospective profits and, as a result, the principle of full compensation, disgorgement of profits for breach of contract cannot be considered as an accepted rule. Nevertheless, since the profits for breach of contract are obtained illegally and the effectiveness of the rights of the contracts requires that it be prevented from the exploitation of the breach, in some contracts, especially contracts where one of the parties has a fiduciary duty, and he benefits from the violation of this fiduciary duty can be done, and the usual methods of determining damages cannot compensate for the damage caused to the injured person, perhaps the amount of the infringer’s gain can be considered as a criterion for measuring damages.
کلیدواژه‌ها [English]
Disgorgement, Compensation, Damage, Profit, Breach
مراجع
منابع

الف) فارسی

  1. اسکالیس جونیر، رونالد جی (2007). چرا نقض کارامد در نظام حقوق نوشته وجود ندارد؟ ترجمۀ ماشاالله بناءنیاسری (1398). تهران: شهر دانش.
  2. امامی، حسن (1391). حقوق مدنی. ج1، تهران: اسلامیه.
  3. انصاری، مهدی (1390). «نظریۀ نقض کارامد قرارداد از دیدگاه مکتب تحلیل اقتصادی حقوق». مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 41، ش 1، ص 39-57 در: https://dorl.net/dor/20.1001.1.25885618.1390.41.1.3.1 .
  4. بادینی، حسن؛ فرناز فروزان بروجنی (1397). «نگرش تحلیلی به امکان فسخ قرارداد با وجود ممکن بودن اجرای عین تعهد در حقوق آلمان و ایران». مجلۀ مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورۀ 10، ش 1، ص 37-59 در:
        https://doi.org/10.22099/jls.2018.24604.2310 .

  1. بادینی، حسن؛ ابراهیم تقی‌زاده؛ ناصر علیدوستی شهرکی؛ پانته‌آ پناهی اصانلو (1395). «تأثیر اصل جبران کامل در شیوه‌های عینی و انتزاعی ارزیابی خسارت در بیع بین‌المللی کالا». پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 20، ش 1، ص 1-20 در: http://dorl.net/dor/20.1001.1.22516751.1395.20.1.5.5 .
  2. تفرشی عیسائی، محمد؛ محمد شاه‌محمدی؛ محمد صادقی (1391). «اسـترداد سـود تحصـیل‌شـده توسـط ناقض در اثر نقض ضابطه‌ای برای جبران خسـارت ناشـی از نقـض حقـوق مالکیـت فکـری. پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 16، ش1، ص 131-156 در: https://sid.ir/paper/486211/fa (28 آبان 1402).
  3. حلی، حسن‌ابن‌یوسف ابن مطهر(بی‌تا). قواعدالاحکام. ج2، قم: الشریف‌الرضی.
  4. دارویی، عباسعلی (1393). «فسخ به جهت نقض قرارداد (فسخ ابتدایی)». مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش 10، ص 117-144 DOI: 10.22075/FEQH.2017.1912 .
  5. دایی‌احمدی، ابوالفضل؛ محمدباقر پارساپور؛ مرتضی شهبازی‌نیا (1398). رابطۀ بین الزام به اجرای عین تعهد و فسخ عقد (مطالعۀ تطبیقی در فقه امامیه، حقوق ایران و انگلیس). پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 24، ش 4، ص 127-148.
       http://dorl.net/dor/20.1001.1.22516751.1398.23.4.4.1 .

  1. شعاریان، ابراهیم؛ لیلا صاحب جمع (1398). «استانداردهای اثبات خسارت و تعیین میزان آن، مطالعه‌ای تطبیقی در اسناد فراملی و آرای داوری بین‌المللی». نشریة پژوهش حقوق عمومی، ش 65، ص 73-112
     https://doi.org/10.22054/qjpl.2019.38932.2067 .

  1. شعاریان، ابراهیم؛ لیلا صاحب جمع (1400). «سلسله‌مراتب و تغییر ضمانت ‌اجراهای نقض قرارداد: تحلیل رویکرد اسناد بین‌المللی و حقوق ایران». نشریة مطالعات حقوق تطبیقی معاصر (24). ص 33-79 https://doi.org/10.22034/law.2021.44754.2854 .
  2. صادقی نشاط، امیر (1388). «حق فسخ قرارداد با وجود امکان الزام به اجرا در حقوق ایران». فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 39، ش4، ص 297-314 https://dorl.net/dor/20.1001.1.25885618.1388.39.4.16.6 .
  3. صفایی، سیدحسین؛ نعمت‌اله الفت (1389). «اجرای اجباری عین تعهد و تقدم آن بر حق فسخ قرارداد». نامۀ مفید، (79)، ص 62-43 در: https://law.mofidu.ac.ir/article_46917.html (28 آبان 1402).
  4. قاسمی حامد، عباس؛ علیرضا نواریان (1390). «نظریۀ نقض کارامد قرارداد: مطالعۀ تطبیقی انتقادی در حقوق آمریکا». مجلۀ تحقیقات حقوقی، ویژه‌نامه (7)، ص 75-108 در:
     https://lawresearchmagazine.sbu.ac.ir/article_56775.html (28 آبان 1402).

  1. قاسمی، محسن (1392). نقش قابل پیش‌بینی بودن خسارت در مسئولیت مدنی قراردادی و قهری. فصلنامۀ تحقیقات حقوقی آزاد، (5-6 و 7)، 218-153 در: https://alr.ctb.iau.ir/article_512064.html (28 آبان 1402).
  2. کاتوزیان، ناصر (1383). قواعد عمومی قراردادها. ج 4، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  3. کاتوزیان، ناصر (1387). قواعد عمومی قراردادها. ج 3، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  4. کاتوزیان، ناصر (1388). قواعد عمومی قراردادها. ج 1، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  5. کاظمی، محمود؛ علی زارعی (1401). «ماهیت و مبنای مسئولیت قراردادی؛ مطالعة تطبیقی در حقوق اسلام و فرانسه». مجلة پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دورۀ 9، ش3، ص 223-256 https://doi.org/10.22091/csiw.2022.6881.2071
  6. کاظمی، محمود؛ مرضیه ربیعی (1391). «نقض احتمالی قرارداد در حقوق ایران با نگاهی به کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا (1980) و نظام‌های حقوقی خارجی». دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی دانش حقوق مدنی، ش 1، ص 99-114 در: https://sid.ir/paper/245939/fa (28 آبان 1402).
  7. محمدی، سام؛ حسام کدیور (1395). «نقض کارامد قرارداد در حقوق ایران». مجلۀ حقوق خصوصی، دورۀ 13، ش2، ص 275-295
      https://doi.org/10.22059/jolt.2016.60951 .

  1. نجفی، شیخ محمدحسن (بی‌تا). جواهرالکلام. ج سی‌وهفتم، بیروت: دارالاحیاء تراث‌العربی.
  2. نعیمی، هادی (1393). خسارات قابل مطالبه در مسئولیت قراردادی در حقوق ایران، انگلیس و ایالات متحدۀ آمریکـا. رسالة دکتری حقوق خصوصی، تهـران: دانشـکدۀ حقـوق دانشـگاه شـهید بهشتی.
 ب) خارجی

24. Barnett, K. (2012). Accounting for Profit for Breach of Contract Theory and Practice. Hart Publishing.

25. Birmingham, R. (1970). “Breach of Contract‚Damage Measures‚ And Economic Efficiency”. Rutgers Law Review, Vol. 24. at: https://www.repository.law.indiana.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2703&context=facpub (Accessed 20 Nov. 2023).

26. Brooks, R. (2006). “the efficient performance Hypothesis”. The yale law journal, Vol. 116, (3), 568-596. https://doi.org/10.2307/20455731.

27. Coase, R, H. (1960). “The problem of social cost”. The Journal of Law and Economics, Vol. 3, At: at: http://www.jstor.org/stable/724810?origin=JSTOR-pdf. (Accessed 21 Nov. 2023).

28. Cooter, R., & Ulen, T. (2016). law & economics. 6th edition, Berkeley Law, at:http://www.econ.jku.at/t3/staff/winterebmer/teaching/law_economics/ss19/6th_edition.pdf. (Accessed 21 Nov. 2023).

29. Eisenberg, M. A. (2006). “The Disgorgement Interest in Contract Law”. Law Review,Vol. 105, pp. 559-602. at: https://repository.law.umich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1484&context=mlr(Accessed 20 Nov. 2023).

30. Eisenberg, Melvin (2005). Actual And Virtual Specific Performance, The Theory of Efficient Breach, And The indifference Principle in Contract Law of Efficient Breach, And The Indifference Principle in Contract Law. California Law Review, Vol. 93, Vol. 4, pp. 975-1049. at: http://www.jstor.org/stable/3481466. (Accessed 21 Nov. 2023)

31. Fransworth, A. (1985). “Your Loss or My Gain? The Dilemma of the Disgorgement Principle in Breach of Contract”. The yale law journal., Vol. 94, Vol. 6, pp. 1339-1393. https://doi.org/10.2307/796132.

32. Gotanda, J. Y. (2006). “Damages in Lieu of Performance Because of Breach of Contract”. Villanova Law/Public Policy Research Paper, No. 2006-8, at:    https://digitalcommons.law.villanova.edu/wps/art53. (Accessed 26 July. 2024).

33. Israel, R., & ONeill, B. P. (2014). Disgorgement as a Viable Theory of Restitution Damages, Wolff & Samson PC, New Jersey, at:https://www.csglaw.com/B8D11B/assets/files/News/israel_oneill__commercial_damages_reporter_jan_2014_lead_article.pdf. (Accessed 21 Nov. 2023).

34. Jansen, S. (2018). Consumer Sales Remedies in US and EU Comparative Perspective. the UK: Intersentia. http://dx.doi.org/10.1017/9781780687629.

35. Jaffey, p. (2000). The Nature and Scope of Restitution (Vitiated Transfers, Imputed Contracts and Disgorgement). Hart Publishing Oxford and Portland, Oregon.

36. Khouri,N. (2000). “Efficient Breach Theory in The Law of Contract: An Analysis”. Auckland University Law Review, Vol. 9. Iss. 3, at:http://www.austlii.edu.au/au/journals/AukULawRw/2002/5.pdf. (Accessed 21 Nov. 2023).

37. Mather, H. (1982). “Restitution as a Remedy for Breach of Contract: The Case of the Partially Performing Seller”. Yale Law Journal, Vol. 92, at:https://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=6768&context=ylj&unstamped=. (Accessed 26 July. 2024).

38.Menetrez, F. (2000). “Conseqentialism, promissory obligation and the theory of efficient breach”. UCLA law Review, Vol. 47, No. 3, at:https://www.researchgate.net/publication/294849397_Consequentialism_promissory_obligation_and_the_theory_of_efficient_breach. (Accessed 21 Nov. 2023).

39. Morgan, J. (2013). Contract Law Minimalism, A Formalist Restatement of Commercial Law. Cambridge University press.

40.  Roberts,C. (2008).”Restitutionary Disgorgement for Opportunistic Breach of Contract and Mitigation of Damages”. Loy. L.A. L. Rev, Vol. 42, pp. 131- 176. at:https://digitalcommons.lmu.edu/llr/vol42/iss1/6. (Accessed 21 Nov. 2023).

41. Roberts,C. (2016). Supreme Disgorgement. Florida Law Review, Vol. 68, Iss. 5.https://scholarship.law.ufl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1329&context=flr. (Accessed 21 Nov. 2023).

42. Sidhu, D. (2006). “The Immorality And Ifficiency of Efficient Breach”. The Tennessee Journal of Business Law, Vol. 8. at:   https://ir.law.utk.edu/transactions/vol8/iss1/3/. (Accessed 21 Nov. 2023).

43. Siems, M. (2003). “Disgorgement of Profits for Breach of Contract. A Comparative Analysis”. Edinburgh Law Review, Vol. 7. https://doi.org/10.3366/elr.2003.7.1.27.

44. Slawson, D. (2003). Why Expectation Damages for Breach of Contract Must Be the Norm: A Refutation of the Fuller and Perdue "Three Interests" Thesis. Nebraska Law Review, Vol.81. Iss. 3, pp. 867-839. at:  https://digitalcommons.unl.edu/nlr/vol81/iss3/2. (Accessed 26 July. 2024).

45. Traynor, M. (2011). “The Restatement (Third) of Restitution & Unjust Enrichment:Some Introductory Suggestions”.WASH. & LEE L. REV. Vol. 68, pp. 899-910. at:https://scholarlycommons.law.wlu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3315&context=wlulr(Accessed 21 Nov. 2023).

46. Weinrib, E. (2003). Punishment and disgorgement as contract Remedies. chicago- Kent law Review, Vol. 78, at: https://scholarship.kentlaw.iit.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3388&context=cklawreview. (Accessed 21 Nov. 2023).

47. Watterson, S. (2015). "Gain-Based Remedies for Civil Wrongs in England and Wales, in E. Hondius & A. Janssen, eds., Disgorgement of Profits: Gain-Based Remedies throughout the World, Ius Comparatum - Global Studies in Comparative Law.

48.Zamir, E.(2005). Remedies for Breach of Contract: Expectation, Reliance, Restitution, Disgorgement, and Restoration of the Contractual Equivalence at: https://www.law.nyu.edu/sites/default/files/upload_documents/zamirpaper.pdf (Accessed 26 July. 2024).

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 414
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 352





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب