پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,714 |
| تعداد مقالات | 72,518 |
| تعداد مشاهده مقاله | 130,587,242 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,857,092 |
تحلیلی بر صور بازنمایانه و نمادین در دو نسخة قاجاری از هفت گنبد نظامی در تطبیق نگارهها و متن ادبی | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| دوره 30، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 33-48 اصل مقاله (1.49 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2024.377640.667288 | ||
| نویسنده | ||
| آمنه مافی تبار* | ||
| استادیار‌گروه‌طراحی‌پارچه‌و‌لباس،دانشکده‌هنرهای کاربردی،دانشگاه‌هنر‌ایران،تهران،ایران. | ||
| چکیده | ||
| هفت گنبد، چهارمین مثنوی از خمسة نظامی است که منبع الهام نگارگران بوده است. در تداوم این سنت فرهنگی، این افسانه در دورة قاجار بهتصویر درآمد که ازجملة آن‌ها نسخههای شمارة 1951 و 1898، محفوظ در کاخموزة گلستان است. هدف این مقاله، مقایسة متن ادبی و تصویری در این دو نسخة قاجاری است، بهطوری که عناصر بازنمایانه و نمادین مشترک شناسایی گردد. با این نگاه، پرسش آن است: مقایسة متن و تصویر در دو نسخة قاجاری هفت گنبد نظامی، مبیّن چه تفاوتها و شباهتهایی بین متن ادبی و تصویری است و بازیابی این مصادیق بر اهمیت کدام صور بازنمایانه صحه میگذارد؟ نتیجة این مطالعه به شیوة تحلیلی ـ تطبیقی مشخص ساخت: در تصویرسازی هر نسخه، ادای دین به متن ادبی و تأسی به سبک هنری زمانه به موازات قابل بازیابی هستند. در بحث صوری، نسخة 1898 به سبک نقاشی قاجار تعهد بیشتری دارد و درمقابل نسخة 1951 با تداعی تاریکی شب، سهم بزرگتری در وفاداری به متن ادبی داشته است. در تصویرسازی هر دو نسخه، تأکید بر نمایش گنبد، قرارگیری شاه و شاهدخت در مرکز قاب تصویر، همینطور نمود رنگ در گنبد و تمام عناصر دکوراتیو حتی پوشش افراد؛ از تأثیرگذارترین عناصر نمادینی هستند که در تشخیص مضمون نگارهها مؤثر میافتند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نگارگری قاجار؛ هفت گنبد نظامی؛ کاخ موزه گلستان؛ متن ادبی؛ صور نمادین | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Comparative Analysis of Representative and Symbolic Elements in the Texts and Illustrations of Two Qajar Manuscripts of Nizami Ganjavi’s Haft Peykar | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ameneh Mafitabar | ||
| Assistant Professor, Department of Textile and Clothing Design, Faculty of Applied Arts, Iran University of Art. | ||
| چکیده [English] | ||
| Haft Peykar (alternatively known as Haft Gonbad or Bahramnameh) represents the fourth opus of Nizami Ganjavi’s illustrious corpus, divided into epic and lyrical segments within its narrative framework. The lyrical portion delineates Bahram Shah’s encounters with princesses from seven distinct realms. While ostensibly portraying Bahram Gur’s indulgence in hedonism, the narrative interweaves profound mystical, psychological, and historical significations, discernible through a meticulous exegesis of its layered meanings. This seminal literary work has been extensively reproduced and illustrated throughout Iranian history. Within this tradition, Nizami’s narrative was visually interpreted during the Qajar era, notably in Manuscripts No. 1951 and No. 1898, produced in 1821 and 1832 and coinciding with the early Qajar era and the period under Fath-Ali Shah’s reign, respectively. These manuscripts are currently preserved in the Golestan Palace Museum in Tehran, Iran. This study aims to analyze the texts and illustrations of these two Qajar manuscripts. The primary objective is to elucidate their shared representative and symbolic elements through an exhaustive examination of their artistic attributes. The central research question posits: What are the similarities and differences in the texts and illustrations of these two Qajar manuscripts of Nizami’s Haft Peykar, and which representative or symbolic elements do they accentuate? The sampling of this research was done purposefully. The number of samples consists of fourteen illustrations, seven of which are from the copy of Khamsa Nizami No. 1951 and the other seven from the copy No. 1898, preserved in Golestan Palace Museum. The constant variable is the story of Haft Peykar. The dependent variable was how to represent this legend regarding the visual characteristics of the art of the first period of Qajar. Utilizing a comparative-analytical qualitative methodology, the data were collected through document research. The findings reveal that certain representative and symbolic elements are pivotal in the visualization of both manuscripts’ illustrations. The illustrations immediately resonate with the audience familiar with the text, invoking the thematic essence of the imagery. Notable instances include the depiction of the dome at the top of the image grid, the chromatic emphasis within each miniature, and the strategic positioning of female and male protagonists at the center of the composition. However, stylistic discrepancies are evident between the manuscripts. Manuscript No. 1898 adheres rigorously to contemporaneous stylistic conventions, portraying multiple figures with flushed countenances, elaborate attire, and opulent jewelry, accompanied by minstrels and attendants serving an array of delicacies. This manuscript embodies the quintessence of the period’s popular artistic style. In contrast, Manuscript No. 1951, from the early years of Fath-Ali Shah’s reign, depicts characters in profile with pronounced noses, sparse hair, and slender physiques, reflecting the illustrator’s limited artistic proficiency rather than intentional stylistic choice. Consequently, Manuscript No. 1898 remains loyal to the Qajar artistic style, whereas Manuscript No. 1951 diverges from this tradition. Paradoxically, Manuscript No. 1951 exhibits a higher loyalty to the literary text’s essence. Despite these stylistic variances, both manuscripts emphasize the depiction of the dome, the symbolic application of color, and other decorative components, including attire, as the most salient symbolic elements in elucidating the miniatures’ themes. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Qajar Miniature, Nizami’s Haft Peykar, Golestan Palace Museum, Literary Text, Symbolic Elements | ||
| مراجع | ||
|
آتابای، بدری (1355). فهرست دیوان‌های خطی کتابخانه سلطنتی و کتاب هزار و یک شب، کتابخانه سلطنتی کاخ موزه گلستان.
اسدپور، علی و صادقی، شهاب‌الدین (1400). پژوهشی پیرامون وصف معمار در هفت پیکر نظامی. هنر و تمدن شرق، 9 (31)، 41- 50. https://doi.org/10.22034/JACO.2021.270477.1183
بری، مایکل (1400). تفسیر مایکل بری بر هفت پیکر نظامی، (ترجمه جلال علوی‌نیا). (چاپ سوم)، نشر نی. (چاپ اثر اصلی 2000)
بلدی، رضا؛ عالمی، بابک و کمالی، صدیقه (1402). جست و جوی وجوه معمارانه در هفت پیکر نظامی گنجوی. هنر و تمدن شرق، 11 (41)، 46- 59. https://doi.org/10.22034/JACO.2023.384836.1297
بیدمشکی، مریم (1391). رمزپردازی و نشانه‌شناسی افسانه‌های هفت پیکر، سخن‌گستر.
پاکباز، رویین (1385). نقاشی ایران از دیرباز تا کنون (چاپ پنجم)، زرین و سیمین.
پولیا کووا، آ. و رحیمووا، ز. ای (1381). نقاشی و ادبیات ایرانی، (ترجمه زهره فیضی)، فرهنگستان هنر. (چاپ اثر اصلی 1987)
رابینسون. ب. و (1374). نقاشی پس از دوره صفویه، هنرهای ایران، گردآوری ر. دبلیو فریه، (ترجمه پرویز مرزبان)، فرزان، 225- 231. (چاپ اثر اصلی 1989)
رفیعی‌راد، رضا (1399). تحلیل اکسپرسیون رنگ قرمز در هفت پیکر نظامی بر اساس عرفان اسلامی. رهپویه هنرهای تجسمی، 3 (6)، 71- 80. https://doi.org/10.29252/RAHPOOYESOORE.6.3.71
سلطان کاشفی، جلال‌الدین؛ صفاری، سمیه و شریف‌زاده، محمدرضا (1393). رمزگشایی معانی عرفانی رنگ در نگاره‌هایی از هفت گنبد (بر اساس آراء حکیمان اسلامی). نگارینه هنر اسلامی، 1 (4)، 42- 54. https://doi.org/10.22077/NIA.2014.501
شخب ابوضیاء، مونیعه و سوبرزخان، نور (1401). تصویر زن در هنر قاجار، (ترجمه علیرضا بهارلو). (چاپ دوم). دانیار. (چاپ اثر اصلی 2017)
شهشهانی، سهیلا (1374). تاریخچه پوشش سر در ایران، مدبر.
علیمحمدی اردکانی، جواد (1392). همگامی ادبیات و نقاشی قاجار، یساولی.
کاکاوند، رشید (1402). مصاحبه تلوزیونی در برنامه دو شات، شبکه خانگی فیلیمو. کن‌بای، شیلا (1382). نقاشی ایرانی، (ترجمه مهدی حسینی). (چاپ دوم)، دانشگاه هنر. (چاپ اثر اصلی 2004)
گودرزی، مصطفی (1384). تاریخ نقاشی ایران، سمت.
معین، محمد (1327). شماره هفت و هفت‌پیکر نظامی. پشوتن، 1 (12): 31- 54.
موسوی‌لر، اشرف‌السادات و زهتاب، فاطمه (1393). نقد نشانه‌شناسانه نگارة بهرام گور در گنبد سپید بر اساس رمزگان تصویری امبرتو اکو. مطالعات تطبیقی هنر، 4 (8)، 49 - 63.
مهیار، فرزانه، نیازی، شهرزاد و رشیدی، مرتضی (1400). تحلیل چگونگی بازتاب مفاهیم رمزگونه داستان گنبد سیاه هفت پیکر در نگاره نسخه مصور خمسه نظامی مدرسه عالی شهید مطهری. فنون ادبی، 13 (36)، 49 - 64. https://doi.org/10.22108/LIAR.2021.126396.1953
نظامی، الیاس بن یوسف (1391). کلیات خمسه (چاپ دوازدهم)، امیرکبیر.
نوروزی، زینب و مختاری، فهیمه (1391). تحلیل هفت گنبد نظامی بر اساس عناصر هنرهای تجسمی. پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 7 (26)، 51- 69. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 480 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 176 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب