پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,623 |
| تعداد مقالات | 71,544 |
| تعداد مشاهده مقاله | 126,886,636 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,929,739 |
سفال پوک نوسنگی کاسپی در مقابل سفال جیتونی: تاریخ‌گذاری مطلق جدید از دوران نوسنگی باسفال شرق مازندران | ||
| مطالعات باستان شناسی | ||
| مقاله 3، دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 35، آذر 1403، صفحه 69-93 اصل مقاله (1.41 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2024.382716.143299 | ||
| نویسندگان | ||
| رحمت عباس نژاد سرستی* 1؛ سیدکمال اسدی اجایی2؛ شیینگ ژو3؛ هنگامه خیری ملکشاه4 | ||
| 1گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران (نویسندۀ مسئول). | ||
| 2گروه باستان‌شناسی، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. | ||
| 3مؤسسه دیرینه‌شناسی مهره‌داران و دیرینه انسان‌شناسی، آکادمی علوم چین. چین | ||
| 4گروه باستان‌شناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، جمهوری اسلامی ایران | ||
| چکیده | ||
| پس از گذشت 70 سال هنوز اطلاعات بسیار اندکی درمورد دوره‌های فراپارینه‌سنگی، نوسنگی بدون‌سفال و نوسنگی باسفال در دشت‌های شرق مازندران داریم. روش‌های کاوش غیرقابل اعتماد، اعمال سلیقۀ شخصی در جمع‌آوری داده‌ها و تحلیل‌های نامشخص ازجمله مسائلی است که در کاوش‌های کوون در غارهای هوتو و کمربند با آن مواجه هستیم. علاوه‌بر این، هیچ گزارش دقیقی از سفال غارها توسط کوون وجود ندارد. در سال‌های بعد نیز تنها اطلاعات کلی و چند تصویر و طرح توسط باستان‌شناسان منتشر شد که اگرچه مفید بود، اما کافی نبود. در دو دهۀ اخیر باوجود کاوش‌ها و بررسی‌های میدانی انجام‌شده، تلاشی برای معرفی سفال پوک نوسنگی کاسپی صورت نگرفته است. توق‌تپه و تپه ولیکی، واقع‌در دشت نکا، دو محوطۀ فرهنگ سفال پوک نوسنگی کاسپی هستند که بیش از 2500 قطعه متعلق به دورۀ نوسنگی از آن‌ها به‌دست آمده است. تجزیه و تحلیل این دو مجموعۀ سفال نوسنگی نیاز به تجدیدنظر در مفروضات ما درمورد گونۀ سفالی را نشان می‌دهد. تنوع در تولید و تزئین منعکس‌کنندۀ تولیدات خانگی است، اگرچه آن‌ها الگوی خاصی را در سطوح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نشان می‌دهند. ما تصور می‌کنیم، درحالی‌که برخی محققین از این سفال با عنوان جیتونی/چخماقی یاد کرده‌اند، مقایسۀ آن‌ها با استفاده از تاریخ‌گذاری‌های مطلق جدید، احتمالاً داستان دیگری را بیان می‌کند. قطعات ارائه شده در این پژوهش را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد؛ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، که اکثریت آن متعلق به نوع پوک نوسنگی کاسپی هستند. قدمت طوق‌تپه حاکی از آن است که لایه‌های نوسنگی باسفال مربوط به 5800-6250پ.م. است. درحالی‌که، تاریخ‌گذاری از هوتو نشان می‌دهد که این دوره در حدود 6400پ.م. و در تپه ولیکی حدود 6600پ.م. آغاز شده است. درنتیجه فرهنگ سفال پوک نوسنگی کاسپی در منطقۀ شرق مازندران درحال‌حاضر قدیمی‌ترین فرهنگ نوسنگی در شمال‌شرق ایران محسوب می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نوسنگی؛ سفال پوک کاسپی؛ نوسنگی باسفال؛ هوتو؛ کمربند؛ جیتون؛ سنگ چخماق؛ توق‌تپه؛ تپه ولیکی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Caspian Neolithic Software vs. Djeitun Pottery: New Absolute Dating from the Pottery Neolithic of Eastern Mazandaran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rahmat Abbasnejad Seresti1؛ Seyyed Kamal Asadi Ojaei2؛ Xinying Zhou3؛ Hengameh Kheiri Malakshah4 | ||
| 1Department of Archaeology, University of Mazandaran | ||
| 2Department of Archaeology, Faculty of Arts and Architecture, University of Mazandaran, Babolsar, Iran. | ||
| 3Institute of Vertebrate Paleontology and Paleoanthropology, Beijing 100044, China | ||
| 4Department of Archaeology, Faculty of Arts and Architecture, University of Mazandaran, Babolsar, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| After 70 years we still have very little knowledge about the Epi-Paleolithic, Pre-pottery Neolithic (PPN), and Pottery Neolithic (PN) periods in the eastern Mazandaran plains. Unreliable excavation methods, the application of personal taste in collecting data, and uncertain analyses are among the issues we face in Coon`s excavations at the Hotu and Kamarband caves. Additionally, there are no detailed reports of pottery from the caves by Coon. In the following years, only general information and a few pictures and drawings by archaeologists were published, which, although helpful, weren’t enough. In the last two decades, despite the excavations and field surveys that have been carried out, there have been no attempts to reinterpret the Caspian Neolithic Software (the CNS pottery type). Touq Tappeh and Tappeh Valiki, located in the Neka Plain, are two CNS sites that yielded over 2500 sherds belonging to the PN. Analysis of the pottery assemblage suggests a need to revise our assumptions about the CNS type. The diversity in production and decoration reflects household production, although they show a specific pattern at regional and inter-regional levels. It has come to our attention that while some researchers have referred to this pottery as the Djeitun/Chakhmaq style, new absolute dates tell a different story. The sherds presented in this paper can be categorized into two groups - regional and inter-regional - with the majority belonging to the CNS type. The dating of Touq Tappeh suggests that the PN layers belong to 6250-5800 BC. Meanwhile, dating from Hotu indicates that the PN began around 6400 BC, and at Tappeh Valiki, it started around 6600 BC. Consequently, the CNS culture in the eastern region of Mazandaran is now considered the oldest Pottery Neolithic culture in northeastern Iran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Neolithic, Caspian Neolithic Software, Pottery Neolithic, Hotu, Kamarband, Djeitun, Chakhmaq, Touq Tappeh, Tappeh Valiki | ||
| مراجع | ||
|
- Abbasnejad Seresti, R., Zhou, X. & Asadi Ojaei, S. K., (in press). “The Oldest Pottery Neolithic (PN) Culture of Northeastern Iran: First Absolute Dating from Eastern Mazandaran Plains”. Journal of Pols One. - Abbasnejad Seresti, R. & Nemati Loujendi, H., (2022). “Excavation at the Neolithic site of Tappeh Valiki, Neka”. Cultural Heritage, Handicrafts, and Tourism Organization of Mazandaran [in Persian]. - Abbasnejad Seresti, R., (2020). “Excavation at the Neolithic site of Touq Tappeh, Neka”. Cultural Heritage, Handicrafts, and Tourism Organization of Mazandaran [in Persian]. - Abbasnejad Seresti, R., (2009). “Excavation Report of Tappeh Abbasi Khanehsar, Neka”. Cultural Heritage, Handicrafts, and Tourism Organization of Mazandaran [in Persian] - Asadi Ojaei, S. K., (2023). “Archaeological Field Survey of Neolithic Settlements in Highlands and Lowlands of Eastern Mazandaran”. cultural heritage organization of Mazandaran [in Persian]. - Asadi Ojaei, S. K., Abbasnejad Seresti, R., Matthews, R. & C.P. Thornton. (2024a). “New Evidence of the Pottery Neolithic in the Eastern Mazandaran Based on Recent Archaeological Field Survey”. Pazhoheshha-ye Bastan Shenasi Iran. https://doi.org/10.22084/nb.2023.28212.2619 - Asadi Ojaei, S. K., Abbasnejade Seresti, R., Thornton, Ch. P. & Matthews, R., (2024b). “A Reflection on Neolithization in the Plains of Behshahr and Neka in Eastern Mazandaran, Iran”. Journal of Archaeological Research in Asia, 39: 1-17. https://doi.org/10.1016/j.ara.2024.100522 - Coon, S. C., (1951). Cave explorations in Iran 1949. Philadelphia, the University Museum, University of Pennsylvania. - Coon, S. C., (1952). “Excavations in Hotu cave, Iran, 1951, a preliminary report”. Proceedings of the American Philosophical Society, 96/3: 231-249. - Coolidge, J., (2005). Southern Turkmenistan in the Neolithic, a petrographic case study. BAR International Series 1423 - de Groene, D., Fazeli Nashli, H. & Matthews, R., (2023). “The Epipaleolithic–Neolithic Transition in Northeastern Iran: Zooarchaeological Evidence from the Southern Shores of the Caspian Sea”. Antiquity, 1-16. https://doi.org/doi:10.15184/aqy.2023.37 - Dupree, L. B., (1952). “The Pleistocene Artifacts of Hotu Cave, Iran”. Proceedings of the American Philosophical Society, 96/3: 258-269. - Dyson, R. H., (1991). “Ceramics I. The Neolithic Period through the Bronze Age in Northeastern and North-Central Persia”. Encyclopaedia Iranica, 5 (3): 266-275. - Fazeli Nashli, H., Gregg, M. & Safari, M., (2017).” Preliminary Report of Archaeological Excavations at the pre-Neolithic Site of Komishani”. The 16th Annual Reports of Iranian Archaeology: 361-366 [in Persian]. - Fazeli Nashli, H., (2017). “Report of excavation at Komishani open site”. Cultural heritage organization of Mazandaran [in Persian]. - Fazeli Nashli, H., (2021a). “Stratigraphic Excavation of Hotu Cave”. Cultural Heritage Organization of Mazandaran [in Persian]. - Fazeli Nashli, H., (2021b). “Excavation of Kamarband Cave, Behshahr City”. Cultural Heritage Organization of Mazandaran, [in Persian]. - Gregg, M. & Thornton, C., (2012). “A preliminary analysis of prehistoric pottery from Carleton Coon’s excavations of Hotu and Kamarband Caves in Northern Iran, implications for future research into the emergence of village life in Western Central Asia”. Intl. J. Humanities, 19 (3): 56-94. - Harris, D. R., (2010). Origins of Agriculture in Western Central Asia, an Environmental-Archaeological Study. University of Pennsylvania Press, Philadelphia. - Kakroodi, A. A., (2012). “Rapid Caspian Sea-level Change and Its Impact on Iranian Coasts”. PhD thesis. Delft University of Technology. - Kakroodi, A. A., Leroy, S. A. G., Kroonenberg, S. B., Lahijani, H. A. K., Alimohammadian, H., Boomer, I. & Goorabi, A., (2015). “Late Pleistocene and Holocene sea-level change and costal paleoenvironment evolution along the Iranian Caspian shore”. Marine Geology, 361: 111-125. - Leroy, S. A. G., Amini, A., Gregg, M. W., Marinova, E., Bendrey, R., Zha, Y., Naderi Beni, A. & Fazeli Nashli, H., (2019). “Human responses to environmental change on the southern coastal plain of the Caspian Sea during the Epi-paleolithic and Neolithic periods”. Quaternary Science Reviews, 218: 343-364. - Mahfrouzi, A., (2007). “Excavation at Touq Tappeh”. cultural heritage organization of Mazandaran, [in Persian]. - Malek Shahmirzadi, S. & Nokandeh, J, (2000). “Aq Tappeh”. Cultural Heritage Organization, Tehran [in Persian]. - Masson, V. M. & Sarianidi, V. I., (1972). Central Asia: Turkmenia before the Achaemenids. Thames and Hudson, London. - Matson, F. R., (1951). “Notes on the composition and manufacture of sherds from Belt Cave”. Appendix III, Cave Explorations in Iran 1949, University of Pennsylvania Museum, Philadelphia, 93-95. - McBurney, C. B., (1968). “The Cave of Ali Tappeh and the Epi-Palaeolithic in N.E. Iran”. Proceedings of the Prehistoric Society, 12: 385-413. - Ramezanpour, H., Garazhian, O. & Valipour, H., (2014). “Neolithic and Neolithization of the Eastern Mazandaran Lowlands, Based on New Archaeological Surveys”. Journal of Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Iran, 3 (4): 97-116. https://nbsh.basu.ac.ir/article_566.html. - Ralph, E. K., (1955). “University of Pennsylvania Radiocarbon Dates I”. Science, 121/3136: 149-151. https://doi.org/10.1126/science.121.3136.149 - Rezvani, H. & Roustaei, K., (2016). “Preliminary Report on Two Seasons of Excavations at Tappeh Deh Kheir, Bastam Plain, Northeast Iran”. Kourosh Roustaei and Marjan Mashkour (eds.). The Neolithic of Iranian Plateau, Recent Research, Berlin, ex oriente: 15-52. - Roustaei, K., (2016a). “An emerging picture of the Neolithic of northeast Iran”. Iranica Antiqua, LI: 21-56. - Roustaei, K., (2016b).” A Sixth Millennium BC Site in the Shahrud Plain, Northeastern Iran”. Kourosh Rostaei and Marjan Mashkour (eds.). In: The Neolithic of Iranian Plateau, Recent Research, Berlin, ex-oriente (2016), 53-84. - Roustaei, K., (2014). “The Neolithization of Northeastern of Iran”. Ph.D thesis, University of Tarbiat Modares [in Persian]. - Roustaei, K., Mashkour, M. & Tengberg, M., (2015). “Tappeh Sang-e Chakhmaq and the Beginning of the Neolithic in North-east Iran”. Antiquity, 89/345: 573-595. - Roustaei, K. & Rezvani, H., (2021). “New Evidence of Two Transitions in the Neolithic Sequence of Northeastern Iran”. Near Eastern Archaeology, 84(4): 252-261. https://doi.org/10.1086/724784 - Thornton, C., (2013). “Tappeh Sang-e Chakhmaq, a new look”. In: R. Matthews and H. Fazeli Nashali (eds.), The Neolithization of Iran, the formation of new societies: 241256, Oxford, Oxbow Books. - Thornton, C. P., (2010). Sange-e Chakhmaq. Encyclopedia Iranica. http//: www.iranicaonline.org. - Vahdati Nasab, H., (2009). The first season of excavation at Komishan cave. I.C.A.R. [in Persian]. - Vahdati Nasab, H., Jayez, M., Nobari, H. N., Nadooshan, K. K., Ilkhani, H. & Mahfroozi, A., (2011). “Komishan Cave, Mazandaran, Iran: An Epipaleolithic and later site on the southern Caspian Sea”. Antiquity, Project Gallery, 85: 328. - Zeyghami, M., (2009). “Classification and Typology of Pookerdvall Neolithic Site Potsherds in Gorgan”. MA thesis on archaeology, Islamic Azad University, Central Tehran Branch [in Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 226 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 73 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب