پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,694 |
| تعداد مقالات | 72,244 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,253,889 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,094,060 |
تبیین ظرفیت‌های صنعت سینما در توسعه عمومی‌سازی علم (مورد مطالعه: فیلم‌های برتر علمی ـ تخیلی فستیوال‌های جهانی) | ||
| بررسی‌های مدیریت رسانه | ||
| دوره 3، شماره 4، 1403، صفحه 124-152 اصل مقاله (937.2 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/mmr.2025.383814.1120 | ||
| نویسندگان | ||
| وحید زندی فخر* 1؛ میترا افضلی فاروجی2 | ||
| 1کارشناس ارشد، گروه مدیریت رسانه، دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه بین‌المللی سوره، تهران، ایران. | ||
| 2مربی، گروه مدیریت رسانه، دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه بین‌المللی سوره، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هدف: امروزه عمومی‌سازی علم، به‌عنوان یکی از معیارهای اصلی توسعۀ جوامع، در افزایش مشارکت مردم در فرایندهای علمی نقش مهمی ایفا می‌کند. سینما یکی از ابزارهای قدرتمند رسانه‌ای است که می‌تواند با استفاده از ظرفیت داستان‌پردازی و تصویرسازی، مفاهیم علمی را به‌شیوه‌ای جذاب و فهم‌پذیر به عموم منتقل کند. این مقاله با هدف شناسایی ظرفیت‌های صنعت سینما در توسعۀ عمومی‌سازی علم اجرا شده است. روش: مقاله از نظر ماهیت اکتشافی و از نظر هدف کاربردی است و با رویکرد کیفی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه، ۲۹ فیلم برتر ژانر علمی ـ تخیلی بوده است که در بازۀ زمانی ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، در فستیوال‌های معتبری مانند اسکار، گلدن گلوب و آکادمی فیلم‌های علمی ـ تخیلی پخش شده‌اند. در این پژوهش با روش نمونه‌گیری هدفمند، ۱۵ فیلم برتر در این ژانر انتخاب شد و با این تعداد اشباع نظری به‌دست آمد. ابزار جمع‌آوردی داده‌ها، مشاهده و روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، تحلیل مضمون بود. در نهایت ۱۸۷ مضمون پایه شناسایی شد که به ۲۹ مضمون سازمان‌یافته و ۸ مضمون فراگیر دسته‌بندی شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که سینمای داستانی با استفاده از ظرفیت‌هایی مانند روایتگری و داستان‌پردازی، آینده‌نگاری علم، رسانه‌ای‌سازی علم، مسئولیت اجتماعی در قبال عمومی‌سازی علم و برساخت‌گرایی علمی، در انتقال مفاهیم علمی به عموم، به‌طور مؤثری نقش دارد. نتیجه‌گیری: اهمیت سینمای داستانی به‌عنوان ابزاری قدرتمند در عمومی‌سازی علم، از نتایج این مقاله بوده است. استفاده از ظرفیت‌های شناسایی‌شده در این مقاله می‌تواند به تولید فیلم‌های علمی ـ تخیلی مؤثرتر و جذاب‌تر منجر شود و مشارکت عمومی در فرایندهای علمی و فهم عامّه از علم را افزایش دهد. در مجموع، به نظر می‌رسد سیاست‌گذاران علمی ـ فرهنگی کشور برای ترویج علم در حوزۀ عمومی و ارتقای سطح زیست آگاهانه در جامعه، می‌بایست از ظرفیت سینمای داستانی، به‌ویژه ژانر علمی ـ تخیلی، بیش از پیش بهره گیرند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ترویج علم؛ رسانه‌ای‌سازی علم؛ ژانر علمی ـ تخیلی؛ برساخت‌گرایی اجتماعی علم؛ سینمای داستانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explaining the Potential of the Cinema Industry in Developing the Popularization of Science (Case Study: Top Science Fiction Films from World Festivals) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Vahid Zandi Fakhr1؛ Mitra Afzali Farooji2 | ||
| 1MSc., Departmen of Arts in Media Management, Faculty of Culture and Communication, Soureh International University, Tehran, Iran. | ||
| 2Lecturer, Department of Media Management, Faculty of Culture and Communication, Sooreh International University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Purpose In contemporary society, the popularization of science is recognized as one of the key indicators of societal development, playing a crucial role in enhancing public participation in scientific processes. Cinema, as a powerful media tool, has the unique ability to convey complex scientific concepts to the general public in an engaging and comprehensible manner through storytelling and visual representation. This article aims to identify the capacities of narrative cinema in the popularization of science, focusing on the science fiction genre. Research Methodology The study is exploratory in nature and applied in purpose, with a qualitative approach. It analyzed 15 top-grossing science fiction films produced between 2010 and 2020, selected from prestigious film festivals such as the Oscars, Golden Globes, and the Academy of Science Fiction, Fantasy and Horror Films. Data were collected through repeated viewings of the films and analyzed using thematic analysis. A total of 187 basic themes were extracted, which were then organized into 29 structured themes and further categorized into 8 overarching themes. Findings The findings revealed that narrative cinema possesses several key capacities for the popularization of science. First, narration and storytelling are central to making scientific concepts accessible and engaging. Films like Interstellar and The Martian effectively communicated complex ideas such as relativity and space survival through their compelling storylines. Second, science foresight is a significant capacity, as seen in films like Her and Blade Runner 2049, which predict future scientific advancements and prepare audiences for emerging technologies and ethical dilemmas. Third, the mediatization of science, achieved through advanced visual effects and realistic depictions of scientific phenomena, helps audiences grasp abstract concepts more effectively. Films such as Gravity and Inception exemplify this capacity. Fourth, cinema demonstrates social responsibility by highlighting the ethical implications of scientific advancements. Films like Rise of the Planet of the Apes and Logan raise public awareness about the potential risks of unchecked scientific progress. Fifth, scientific constructivism is evident in films like Arrival and Prometheus, which challenge conventional scientific paradigms and encourage audiences to think critically about the nature of science and its societal impact. Sixth, emotional engagement plays a vital role in creating a deeper connection between the audience and scientific concepts. By evoking emotions such as awe, curiosity, and empathy, science fiction films enhance the overall impact of their messages. Finally, cinema has the unique ability to transmit scientific knowledge across generations, as demonstrated by the enduring popularity of films like 2001: A Space Odyssey and Blade Runner. The study underscores the importance of narrative cinema, particularly the science fiction genre, as a powerful tool for the popularization of science. By leveraging its unique capacities, cinema can bridge the gap between complex scientific concepts and public understanding. The findings suggest that science fiction films not only entertain but also educate, inspire, and provoke critical thinking about scientific advancements and their implications for society. Practical implications of this research include the production of localized science fiction films that incorporate cultural elements while addressing global scientific themes, closer collaboration between scientists and filmmakers to enhance scientific accuracy, and the use of advanced visual effects to create more immersive and realistic depictions of scientific phenomena. Educational institutions and cultural organizations can also utilize science fiction films as tools for public science education, while policymakers are encouraged to support the production of science fiction films as part of national strategies for science communication and public engagement. Discussion & Conclusion In conclusion, narrative cinema, particularly the science fiction genre, has significant potential for the popularization of science. By utilizing its unique capacities—such as storytelling, visual representation, and emotional engagement—cinema can effectively communicate scientific concepts to a broad audience. The findings of this study provide valuable insights for filmmakers, educators, and policymakers seeking to enhance public understanding of science through the medium of film. Future research should focus on measuring the impact of science fiction films on public attitudes toward science and exploring new ways to integrate scientific content into cinematic narratives. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Science popularization, Science mediatization, Science fiction genre, Social constructivism of science, Fictional cinema | ||
| مراجع | ||
|
افضلی فاروجی، میترا (1398). طراحی الگوی سیاستگذاری برنامه‌سازی علمی در سیمای جمهوری اسلامی ایران با هدف ترویج علم در کشور. رساله دکتری، مدیریت رسانه، دانشگاه تهران، تهران.
پایا، علی (1390). نگاهی شتاب‌زده به تاریخچه ترویج علم در حیطه عمومی. نشریه روش‌شناختی علوم انسانی، (67)، 35- 66.
چاپرک، علی (1387). ساخت‌گرایی اجتماعی. نشریه روش‌شناسی علوم انسانی، (57)، 125- 146.
خانیکی، هادی؛ اتابک، محمد و عزیزی، فرید (1396). تحلیل وضعیت شبکه‌های اجتماعی مجازی در ایران با رویکرد حوزۀ عمومی هابرماس (مورد مطالعه چند گروه فیسبوکی). نشریه مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، (69)، 101- 130.
محمدیان، مرتضی و داوودی، ابوالحسن (1387). ابوالحسن داوودی از سینمای علمی - تخیلی و ارتباط و تأثیرات اجتماعی آن می‌گوید (بخش اول): سینمای علمی ـ تخیلی یک گونه نیست، یک نگرش است. نشریه نقد سینما، (59).
راودراد، اعظم (1382). سینما؛ رسانه فراموش شده. نشریه رسانه، (54)، 64-73.
زارعی، عیسی (1395). مروری نظام‌مند بر مفاهیم و الگوهای ترویج و عمومی‌سازی علم. نشریه رهیافت، 26(64)، 63-81.
زارعی، عیسی؛ حسن زاده، محمد؛ اسفندیاری مقدم، علیرضا (1396). علم در قاب تصویر: عناصر اساسی برنامه سازی تلویزیونی با رویکرد ترویج علم. نشریه پژوهش‌های ارتباطی، (91)، 9-39.
زردار، زرین (1393). رسانه‌ای‌شدن فناوری‌های نو در ایران: شکاف‌های شناختی کنشگران اصلی در بازنمایی بیوتکنولوژی در برنامه‌های تلویزیونی. رساله دکتری. گروه علوم ارتباطات اجتماعی، تهران، دانشگاه علامه طباطبائی.
شاهمرادی، محمد حامد (1394). بررسی بازنمایی انسان پیشرفته در گونه علمی ـ تخیلی سینمای هالیوود با تکیه بر مفهوم ترابشریت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد: پژوهش هنر.
صادقی، جواد؛ پشاآبادی، مهرداد؛ ناصری طاهری، عباس (1397). نحوه بازتاب اخبار علم و فناوری در بخش خبری ساعت 20 شبکه 4 سیما. نشریه رسانه، (113)، 79- 112.
ضابطی جهرمی، احمد (1397). سینما: ویژگی های فیلم به‌عنوان یک رسانه. نشریه هنر، (44)، 149- 155.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. نشریه اندیشه مدیریت راهبردی، (10)، 151- 198.
فرهنگی، علی اکبر؛ روشندل اربطانی، طاهر؛ پورحسین، رضا و افضلی فاروجی، میترا (1398) تبیین الگوی ارتباطات عمومی علم در برنامه‌سازی علمی در سیمای جمهوری اسلامی ایران. نشریه رسانه‌های دیداری و شنیداری، (30)، 34-62.
منتظر قائم، مهدی و فغانی، زهره (1387). تحلیل دریافت جوانان تحصیل‌کرده تهرانی از فیلم‌های علمی ـ تخیلی. نشریه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 4(12)، 133- 162.
نطنزی، یحیی (1394). راهنمای ژانر معرفی و بررسی ده گونه سینمایی. تهران: نشر چشمه.
هیوارد، سوزان (1399). مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی. (فتاح محمدی، مترجم). تهران: نشر هزاره سوم.
References Abedi Jafari, H., Taslimi, M., Faghihi, A. & Sheikhzadeh, M. (2011). Theme and theme network analysis: A simple and efficient method for explaining patterns in qualitative data. Journal of Strategic Management Thought, (10), 151-198. (in Persian) Afzali Farooji, M. (2019). Designing a model for policy-making and scientific programming in the Islamic Republic of Iran with the aim of promoting science in the country. PhD thesis, Media Management, Tehran, University of Tehran (in Persian) Akshit, O. O. (2011). Turkish Cinema and Science Fiction. 18 International Golden Boll Film Festival. Adana: International Golden Boll Congress on Cinema. Babaii, E. & Asadnia, F. (2021). “If a black hole is an oyster, then...”: The discoursal trends of popularization in science fiction movies. Public Understanding of Science, 30(7), 868-880. DOI: 10.1177/09636625211038117 Bassols, M., Cros, A. & Torrent, A. M. (2013). Emotionalization in New Television Formats of Science Popularization. Pragmatics Quarterly Publication of the International Pragmatics Association (IPrA), 23(4), 605-632. Casini, S., Magaudda, P. & Neresini, F. (2024). Communicating science through films: the case of the International Festival of Scientific and Educational Film (1956–1975). Science as Culture, 34(1), 89-113, DOI: 10.1080/09505431.2024.2375208 Chaprak, A. (2008). Social constructivism. Journal of Humanities Methodology, (57), 125-146. (in Persian) Dudo, A., Brossard, D., Shanahan, J., Scheufele, D. A., Morgan, M. & Signorielli, N. (2011). Science on television in the 21st century: Recent trends in portrayals and their contributions to public attitudes toward science. Communication Research, 38(6), 754-777. Farhangi, A.A, Roshandel Arbatani, T., Pourhossein, R. & Afzali Farooji, M. (2019). Explaining the model of public science communication in scientific programming in the broadcasting of the Islamic Republic of Iran. Journal of Audiovisual Media, (30), 34-62. (in Persian) Gedeon, Z. (2015). Changing image of a scientist and science (Doctoral dissertation, Montana State University-Bozeman, College of Arts & Architecture). Gibson, E.C. (2012). Artificial identity: Representations of robots and cyborgs in contemporary anglo-american science fiction films (A thesis submitted in partial fulfilment for the requirements of the degree of MA (by Research) at the University of Central Lancashire. Guy Henry, C. (2014). A Cultural Critique of Contemporary Science Fiction Film. Graduation in the Honors College. Hayward, S. (2019). Key concepts in cinema studies. (Fattah Mohammadi, Translator). Tehran: Third Century Publishing (in Persian) Khaniki, H., Atabak, M. & Azizi, F. (2017). Analyzing the Status of Virtual Social Networks in Iran with Habermas's Public Sphere Approach (Case Study of Several Facebook Groups). Journal of Culture and Communication Studies, (69), 101-130. (in Persian) Mohammadian, M. & Davoudi, A. (2008). Abolhasan Davoudi says about science fiction cinema and its social connections and effects (Part One): Science fiction cinema is not a genre, it is an attitude. Cinema Criticism Journal, (59). (in Persian) Montazer Ghaem, M. & Faghani, Z. (2008). Analysis of educated young people's perceptions of science fiction films in Tehran. Journal of Cultural Studies and Communication, 4(12), 133-162. (in Persian) Natanzi, Y. (2015). Genre guide: Introducing and examining ten cinematic genres. Tehran: Cheshme Publications (in Persian) Paya, A. (2011). A hasty look at the history of science promotion in the public sphere. Journal of Methodological Sciences in the Humanities, (67), 35-66. (in Persian) Pettibone, L., Vohland, K. & Ziegler, D. (2017). Understanding the (inter)disciplinary and institutional diversity of citizen science: A survey of current practice in Germany and Austria. PloS one, 12(6), e0178778. Poggemeyer, P. L. (2019). Class in space: A critical analysis of modern trends in science fiction film and television (Master's thesis, San Diego State University). Ravudrad, A. (2003). Cinema; The forgotten medium. Media Journal, (54), 64-73. (in Persian) Sadeghi, J., Peshaabadi, M. & Naseri Taheri, A. (2018). How science and technology news is reflected in the 8 p.m. news section of Sima Channel 4. Media Journal, (113), 79-112. Sagri, M., Vavougios, D. & Sofos, F. (2023). The educational role of cinema in physical sciences. IgMin Res., 1(1), 094-097. DOI: 10.61927/igmin121 Shahmoradi, M.H. (2015). A study of the representation of advanced humans in the science fiction genre of Hollywood cinema, relying on the concept of transhumanity. Master's thesis: Art Research. (in Persian) Vidal, F. (2018). Introduction: From “The Popularization of Science through Film” to “The Public Understanding of Science.” Science in Context, 31(1), 1–14. Wang, Y., Li, J. & Cui, Y. (2024). Science communication with science fiction movies. The Innovation, 5(2), 100589. Zabiti Jahromi, A. (2018). Cinema: Characteristics of film as a medium. Honar Journal, (44), 149-155. (in Persian) Zaboski, B.A. & Therriault, D.J. (2020). Faking science: Scientificness, credibility, and belief in pseudoscience. Educational Psychology, 40(7), 820–837. Zardar, Z. (2014). Mediaization of new technologies in Iran: Cognitive gaps of main actors in representing biotechnology in television programs. PhD Thesis. Department of Social Communication Sciences, Tehran, Allameh Tabatabaei University. (in Persian) Zarei, I. (2016). A systematic review of concepts and models of science promotion and popularization. Rahyaft Journal, 26(64), 63-81. (in Persian) Zarei, I., Hassanzadeh, M. & Esfandiari Moghadam, A. (2017). Science in the picture frame: basic elements of television programming with a science promotion approach. Journal of Communication Research, (91), 9-39. (in Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 33 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 38 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب