پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,839 |
| تعداد مقالات | 73,822 |
| تعداد مشاهده مقاله | 136,390,607 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 106,132,320 |
واکاوی مؤلفه‌های رشد جهت تدوین مقیاس دوره اول کودکی مبتنی‌بر منظومه رشد قرآنی | ||
| قرآن و روانشناسی | ||
| مقاله 1، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 2، خرداد 1402، صفحه 26-7 اصل مقاله (2.14 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| کوثر شیروان1؛ محمدرضا رضازاده* 2؛ احمدرضا اخوت3؛ پردیس تکبیری4 | ||
| 1گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2گروه روانشناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3دانشکده زیست‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 4گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| نظریه‌ها و مدل‌های متعددی به تبیین ابعاد مختلف رشد و تحول انسان پرداخته‌اند، اما روانشناسی رشد همچنان نیازمند چارچوب‌های یکپارچه و جامع، به‌ویژه با رویکرد بومی و اسلامی است که بتواند ابعاد معنوی و وجودی انسان را نیز در نظر بگیرد. هدف اصلی این پژوهش، استخراج و تبیین مؤلفه‌های اساسی رشد در دوره حساس و بنیادین اول کودکی است که مستقیماً از منظومه رشد قرآنی استنباط شده‌اند. این تحقیق درصدد آن است تا با ارائه این مؤلفه‌ها، مبنایی نظری و جامع برای ساخت اولیه یک مقیاس سنجش رشد با رویکرد اسلامی فراهم آورد و به این ترتیب، به خلأ نظری موجود در این حوزه پاسخ دهد. برای دستیابی به این هدف، از روش کیفی پنل نخبگانی استفاده شد. در این فرآیند، ابتدا گزیده‌ای از آیات و مفاهیم قرآنی مرتبط با رشد انسان استخراج گردید. سپس، دیدگاه‌های تخصصی جمعی از صاحب‌نظران برجسته در دو حوزه علوم قرآنی و روانشناسی رشد، به‌صورت هدفمند و نظام‌مند جمع‌آوری و تحلیل شد. این فرآیند تعاملی با هدف دستیابی به اجماع بر روی مؤلفه‌های ضروری برای ساخت اولیه مقیاس رشد طراحی شد. رویکرد پنل نخبگانی این امکان را فراهم آورد تا ابعاد پنهان و تخصصی رشد از منظر قرآن به دقت شناسایی و تدوین گردند و از اعتبار و دقت علمی یافته‌ها اطمینان حاصل شود. براساس تحلیل عمیق مبانی قرآنی، پنج ویژگی اصلی به عنوان زیربنای رشد انسان در این دوره شناسایی شدند که عبارتند از: عواطف، نطق، کلام، حواس و قول. یافته‌های اصلی پژوهش نشان می‌دهد که در این منظومه، کلام به عنوان شاخص اصلی ارزیابی رشد در دوره اول کودکی عمل می‌کند؛ زیرا کیفیت، ساختار و محتوای آن به طور مستقیم بازتاب‌دهنده میزان رشد سایر مؤلفه‌ها، به‌ویژه رشد شناختی، هیجانی و اجتماعی است. به منظور ارزیابی دقیق این مؤلفه کلیدی، ساختار هفت مرحله‌ای کلام از لحن (مقدماتی‌ترین سطح) تا برانگیختن توجه (به عنوان عالی‌ترین غایت در این دوره) تدوین و ارائه شده است که ابزاری عملی برای سنجش مراحل رشد فراهم می‌آورد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که منظومه رشد قرآنی، ظرفیت نظری بالایی برای ارائه یک چارچوب جامع و یکپارچه در تبیین ابعاد مختلف رشد انسان از لحظه انعقاد نطفه تا مرگ دارد. این رویکرد می‌تواند خلأ نظریه‌های موجود در زمینه روانشناسی رشد را که اغلب فاقد ابعاد معنوی و فرهنگی هستند، به طور مؤثری پر کند. مؤلفه‌های استخراج شده در این پژوهش، گامی مهم و بنیادین در جهت توسعه ابزارهای سنجش بومی و متناسب با فرهنگ اسلامی در حوزه رشد کودک محسوب می‌شوند و راه را برای تحقیقات آتی و ساخت مقیاس‌های کاربردی در این زمینه هموار می‌سازند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دوره اول کودکی؛ رشد؛ قرآن کریم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Exploring the Components of Development for Designing an Early Childhood Scale Based on the Qur’anic Developmental Framework | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Kosar Shirvan1؛ Seyed Mohammadreza Rezazadeh2؛ Ahmadreza Okhovat3؛ Pardis Takbiri4 | ||
| 1Department of Clinical Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2Department of Clinical Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 3Faculty of Biology, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| 4Department of Private Law, Faculty of Law and Political Science, Kharazmi University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Numerous theories and models have addressed various dimensions of human growth and development; however, developmental psychology still requires comprehensive and integrated frameworks, particularly with an indigenous and Islamic approach that can also encompass the spiritual and existential aspects of the human being. The primary aim of this study is to identify and explicate the essential components of development in the critical and foundational stage of early childhood, derived directly from the Qur’anic developmental framework. This research seeks to provide, through the presentation of these components, a theoretical and holistic foundation for the initial construction of a developmental assessment scale with an Islamic orientation, thereby addressing the existing theoretical gap in this field. To achieve this objective, the qualitative method of the expert panel was employed. In this process, a selection of Qur’anic verses and concepts related to human development was first extracted. Subsequently, the specialized perspectives of a group of prominent scholars in the two fields of Qur’anic studies and developmental psychology were purposefully and systematically gathered and analyzed. This interactive process was designed to achieve consensus on the essential components necessary for the initial construction of a developmental scale. The expert panel approach made it possible to accurately identify and formulate the implicit and specialized dimensions of development from the Qur’anic perspective and to ensure the scientific validity and accuracy of the findings. Based on an in-depth analysis of Qur’anic principles, five core features were identified as the foundations of human development in this period: emotions, speech, language, senses, and utterance. The main findings of the study indicate that within this framework, language functions as the principal indicator for assessing development in early childhood, since its quality, structure, and content directly reflect the degree of growth in other components, particularly cognitive, emotional, and social development. To accurately evaluate this key component, a seven-stage structure of language was developed and presented, ranging from intonation (the most preliminary level) to attention arousal (the highest aim in this stage), thus providing a practical tool for assessing stages of development. The results of this research demonstrate that the Qur’anic developmental framework possesses significant theoretical capacity to provide a comprehensive and integrated model for explaining various dimensions of human growth from conception to death. This approach can effectively fill the gaps of existing developmental psychology theories, which often neglect spiritual and cultural dimensions. The components identified in this study represent a fundamental step toward the development of indigenous assessment tools compatible with Islamic culture in the field of child development, paving the way for future research and the construction of practical measurement scales in this domain. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Early Childhood, Development, Holy Qur’an | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
اخوت، احمدرضا (۱۳۹۲). دوره‌های رشد تفکر اجتماعی؛ پیش از تولد تا تکلم. نشر قرآن و اهل‌بیت نبوت(ع).
اخوت، احمدرضا (۱۳۹۳). فرایند‌شناسی رشد. نشر قرآن و اهل‌بیت نبوت(ع).
اخوت، احمدرضا (۱۳۹۸ الف). با کودکان خود طیب سخن بگوییم؛ ویژه محققان کودک. نشر قرآن و اهل‌بیت نبوت(ع).
اخوت، احمدرضا؛ ادیب، مریم (۱۳۹۸ ب). سند بایسته‌های کودک طیب. نشر قرآن و اهل‌بیت نبوت(ع).
اخوت، احمدرضا؛ فیاض، فاطمه (۱۳۹۵). کتاب مهارت‌های تربیت کودک ۲ تا ۷ سال با رویکرد طیب‌گزینی. نشر قرآن و اهل‌بیت نبوت(ع).
قائمی‌مقدم، محمدرضا؛ نوذری، محمود؛ داوودی، محمد؛ آذربایجانی، مسعود (۱۳۹۴). بررسی مراحل تحول براساس منابع اسلامی. روانشناسی و دین، ۸(۴)، ص۲۳-۴۲.
محمدی، مسعود؛ ویسی رایگانی، علی‌اکبر؛ جلالی، رستم؛ قبادی، اکرم؛ عباسی، پروین (۱۳۹۷). شیوع اختلالات رفتاری در کودکان ایران. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ۲۸(۱۶۹)، ص۱۸۱-۱۹۱.
مصطفوی، حسن (۱۳۶۸). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
Atin, F., Punaji, S., Dedi, K. & Henry, P. (2024). Development and validation of assessment tools for literacy and numeracy skills in early childhood education. International Journal of ADVANCED AND APPLIED SCIENCES, 11(5), p. 200–208. https://doi.org/10.21833/ijaas.2024.05.022 Berk, L.E. (2018). Development through the lifespan. 7th ed. Pearson Education.
Conti-Ramsden, G. & Durkin, K. (2012). Language Development and Assessment in the Preschool Period. Neuropsychology review, 22(3), p. 263–274. https://doi.org/10.1007/s11065-012-9208-z Hulme, C., Snowling, M.J., West, G., Lervåg, A. & Melby-Lervåg, M. (2020). Children’s language skills can be improved: lessons from psychological science for educational policy. Current Directions in Psychological Science, 29(4), p. 372–377. https://doi.org/10.1177/0963721420935515 Iverson, J.M. (2010). Developing language in a developing body: The relationship between motor development and language development. Journal of Child Language, 37(1), p. 229–261. Juwariah, T., Suhariadi, F., Soedirham, O., Priyanto, A., Setiyorini, E., Siskaningrum, A., Adhianata, H. & Fernandes, A.D.C. (2022). Childhood adversities and mental health problems: A systematic review. Journal of Public Health Research, 11(3). https://doi.org/10.1177/22799036221106613 Lindquist, K.A., MacCormack, J.K. & Shablack, H. (2015). The role of language in emotion: predictions from psychological constructionism. Frontiers in Psychology, no. 6, p. 444. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.00444
Miller, P.H. (2022). Developmental theories: Past, present, and future. Developmental Review, Vol. 66. https://doi.org/10.1016/j.dr.2022.101049
Okoli, C. & Pawlowski, S.D. (2004). The Delphi method as a research tool: an example, design considerations and applications. Information & Management, 42(1), p. 15–29.
Overton, W.F. & Molenaar, P.C.M. (2015). Handbook of child psychology and developmental science. 7th ed. John Wiley & Sons, Inc.
Owens, R.E. (2020). Language Development: An Introduction. 10th ed. Pearson Education.
Qodirova, O.M. (2024). Basic concepts and preliminary concepts of developmental psychology. American Journal of Social Sciences and Humanity Research, 4(8), p. 297–299. https://doi.org/10.37547/ajsshr/volume04issue08-22 Rao, N., Sun, J., Pearson, V., Pearson, E., Liu, J., Constas, M. A. & Engle, P.L. (2013). Is parenting important for the development of young children in China? Child Development, 84(6), p. 1888–1906.
Sacco, R., Camilleri, N., Eberhardt, J. & et al. (2024). A systematic review and meta-analysis on the prevalence of mental disorders among children and adolescents in Europe. European Child & Adolescent Psychiatry, no. 33, p. 2877–2894. https://doi.org/10.1007/s00787-022-02131-2 Skulmoski, G.J., Hartman, F.T. & Krahn, J. (2007). The Delphi Method for Graduate Research. Journal of Information Technology Education: Research, 6(1), p. 1–21.
Snowling, M.J. & Hulme, C. (2021). Annual Research Review: Reading disorders revisited - the critical importance of oral language. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 62(5), p. 635–653. https://doi.org/10.1111/jcpp.13324
Weitzman, C. & Wegner, L. (2015). Promoting optimal development: screening for behavioral and emotional problems. Pediatrics, 135(2), p. 384–395. https://doi.org/10.1542/peds.2014-3716 Wisudaningsih, E.T. (2024). Histori psikologi perkembangan dan teori perkembangan anak. BAHTSUNA: Jurnal Penelitian Pendidikan Islam, 6(1), p. 68–76. https://doi.org/10.55210/bahtsuna.v6i1.455 World Health Organization (2021). Child health. URL= https://www.who.int/health-topics/child-health#tab=tab_3 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 116 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 30 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب