پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,920,692 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,598,870 |
نقش نغمات بر حیات و ماندگاری سازها مطالعه ی موردی: دوره ی ایلخانی و تیموری | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| مقاله 7، دوره 3، شماره 43 - شماره پیاپی 878246، تیر 1391، صفحه 59-69 اصل مقاله (1.03 M) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2012.24778 | ||
| نویسنده | ||
| نرگس ذاکرجعفری | ||
| دانشجوی دکتری پژوهش هنر، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| در پژوهش حاضر تلاش شده است نقش و تأثیر نغمات تولید شده توسط سازها بر حیات و ماندگاری سازها در برشی تاریخی از موسیقی ایران (دوره ی ایلخانی و تیموری) مورد بررسی قرار گیرد. در این تحقیق سه عنصر مهم در «نغمات تولید شده توسط سازها» این گونه شناسایی شده اند: 1 ـ اجرای گام بالقوه‌ی سامانه موسیقی 2 ـ وسعت صوتی 3 ـ اجرای همزمان چند نغمه. در مبحث «اجرای گام بالقوه» چگونگی اجرای گام بالقوه‌ی 17 نغمه‌ای صفی الدین در سازهای رایج آن دوران مورد مطالعه قرار گرفته اند. در مقوله‌ی «وسعت صوتی» در متون موسیقی آن دوران با دو مبحث «جمع تام» و «اجرای نغمه لو» روبه رو هستیم. جمع تام به معنی کل نغمات قابل استخراج از یک ساز است. جمع تام حائز اهمیت در متون مکتب منتظمیه دربرگیرنده‌ی فاصله‌ی دو هنگام بوده که به آن ذی الکل مرتین می گفته اند. سپس چگونگی «اجرای همزمان چند نغمه» در سازهای رایج آن زمان مورد بررسی قرار گرفته است. با بررسی این سه جنبه‌ی مؤثر بر نغمات تولید شده توسط سازها، اهمیت ساز عود به عنوان ساز کامل در مباحث نظری از منظر هر سه جنبه در خور توجه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جمع تام؛ حیات سازها؛ ساز کامل؛ سازها در رسالات مکتب منتظمیه؛ گام بالقوه سامانه ی موسیقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Tones Impact on Musical Instruments Life Case Study : Ilkhanid and Timurid Periods | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Narges Zaker Jafari | ||
| چکیده [English] | ||
| Catching a glimpse of the Iranian music’s history, in the presented research, efforts have been made in order to carry out a review on the role and the impact of the produced tones on the lifespan and the indelibility of the instruments during Ilkhanid and Timourid dynasties. Three main elements, impacting upon tones produced by instruments, have been identified in this research. Those are as follows:1- Performing theoretical scale of Musical System. 2- Pitch range 3- Performing a number of tones simultaneously. When it comes to performing theoretical scale, the way the theoretical scale has been performed in the 17-tone Safi-al-din scale has been studied through the instruments that were quite fashionable at the time. Speaking of pitch range, we come across two main subjects that and those are Jame Tam and performing Naghme Lu. Only a particular number of instruments have been able to perform two-octave of Jame Tam and Naghme Lu. Next, the way in which few tones could be performed simultaneously by the instruments that were the mode back then has been studied. Within a review of the aforementioned three effective factors on the tones produced by instruments, the importance of Ud as perfect instrument appears noteworthy in all three aspects. The point that within a distinct pitch range, which tones will be selected; is determined by the Musical System Theoretical Scale and since the subject of study in this research was the music of Systematist School, extraction of the Theoretical Scale of Safi al-din has been intended. According to the treatises of Systematist School, it can be realized that some of the instruments described in these documents were able to produce the 17-tone Theoretical Scale. On the other hand, the point that, in which range does an instrument perform the tones of its Musical System Theoretical Scale, depends on the pitch range of the instrument. And also the fact that, whether the playable tones by a particular instrument, are performed consecutively, or they also posses the ability to perform simultaneously; is another factor which can impact upon the acoustic characteristics of an instrument. Regarding the topic of "Pitch Range" in theoretical basics of Iranian ancient music, we come across the two concepts of "Jame Tam" and "Naghmeh Lu". Jame Tam means the entire tones extractable from an instrument. the Jame Tam, of importance in the documents of Systematist School, includes the interval between two octaves, which was called Zel-kolle Marratein. In a way that, one of the reasons of the addition of the fifth string or "Had" to Ud has been stated to extract this interval. Furthermore, out of Jame Tam range, also we will come across a tone called "Naghmeh Lu". Iran's ancient music theoreticians have always spoke of Ud in the topics of Jame Tam and Naghmeh Lu, therefore the importance of Ud becomes ostensible, in addition to its performing of Theoretical Scale and Adwar tones. The Importance of Ud as perfect instrument in perspective of the third factor, meaning the ability to perform a number of tones simultaneously is also considerable. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Instruments in Systematist School's manuscripts, Jame Tam, Musical Instruments Life, Perfect Instrument, Theorical Scale of Musical System | ||
| مراجع | ||
|
ابن زیله، أبی منصور الحسین (1964)، الکافی فی الموسیقی، تحقیق: زکریا یوسف، دارالقلم، بغداد.
ابن سینا (1371)، موسیقی دانشنامه علایی، سه رساله در موسیقی، به اهتمام تقی بینش، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
ابومراد، ندا (1384)، میراث موسیقایی مکتوب صفی الدین ارموی، مجموعه مقالات همایش بین المللی صفی الدین ارموی، به کوشش احمد صدری، انتشارات فرهنگستان هنر، تهران.
اخوان الصفا (1371) ، موسیقی رسائل اخوان الصفا، سه رساله در موسیقی، به اهتمام تقی بینش، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
اسعدی، هومان (1379)، حیات موسیقایی و علم موسیقی دردوران تیموریان از سمرقند تا هرات، رساله برای دریافت کارشناسی ارشد رشته ی پژوهش هنر، دانشگاه تهران.
اسعدی، هومان (1380)، از مقام تا دستگاه، فصلنامه موسیقی ماهور، سال سوم، شماره 11، بهار، صص 75 ـ 59.
الکند، اسحق ( 1962)، مؤلفات الکندی الموسیقیه، مع مقدمه و شرح و تعلیق: زکریا یوسف، مطبعه شفیق، بغداد.
بنایی، علی بن محمد معمار (1368)، رساله در موسیقی، چاپ عکس از روی نسخه خطی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
تورا، یالچین(1384)، ساختار حقیقی نظام صفی الدین، مجموعه مقالات همایش بین المللی صفی الدین ارموی، به کوشش احمد صدری، انتشارات فرهنگستان هنر، تهران.
حجاریان، محسن (بی تا)، اختلاف فاصله بندی ساختارهای اجرائی (مد) در مکاتب صفی الدین با مکتب موسیقی خراسان و پی آمد آن در دستگاه ایرانی، مقاله ی منتشر نشده.
جامی، نورالدین عبدالرحمن بن احمد (1379)، بهارستان و رسائل جامی (مشتمل بر رساله‌های: موسیقی، عروض، قافیه... لوایح و سررشته)، میراث مکتوب، با همکاری مرکز مطالعات ایرانی، تهران.
درویش علی چنگی (نسخه خطی)، رساله تحفه السرور ، RF-Span D403 ، آکادمی علوم روسیه. شمس الدین محمد آملی (1381)، نفایس الفنون فی عرایس العیون، انتشارات اسلامیه، تهران.
صفی الدین ارموی (1380)، کتاب الادوار فی الموسیقی، به اهتمام آریو رستمی، مرکز نشر میراث مکتوب، تهران.
صفی الدین ارموی (1385)، ترجمه فارسی الرساله الشرفیه فی النسب التألیفیه، ترجمه: بابک خضرایی، فرهنگستان هنر، تهران .
عبدالعزیز مراغی (نسخه خطی)، نقاوه الادوار، cod.278A.3462، کتابخانه توپقاپوسرای، استانبول.
عبدالقادر مراغی (1344)، مقاصدالالحان، به اهتمام تقی بینش، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.
عبدالقادر مراغی (1366)، جامع الالحان، به اهتمام تقی بینش، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران.
عبدالقادر مراغی (1370)، شرح ادوار (با متن ادوار و زوائدالفوائد)، به اهتمام تقی بینش، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.
عبدالقادر مراغی (1388)، ساز مرصع غایبی، نغمه ی رود: نشان ها و سازنامه های عبدالقادر بن غیبی حافظ مراغی، به کوشش سید محمد تقی حسینی، انتشارات سوره مهر، تهران.
عبدالقادر مراغی (نسخه خطی)، ساز قطعات چینی بترتیب اصل و فرع ، IR-Tm,832، کتابخانه ملک، تهران.
فارابی، ابونصر محمدبن محمد بن طرخان ( 1375)، الموسیقی الکبیر، ترجمه آذرتاش آذرنوش، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
قطب الدین شیرازی (1324)، دره التاج لغره الدباج، شرکت سهامی چاپ رنگین، تهران.
کاشانی، حسن (1371)، کنزالتحف، سه رساله فارسی در موسیقی، به اهتمام تقی بینش، مرکز نشر دانشگاه، تهران.
گتات، محمود (1384)، جایگاه صفی الدین در عالم موسیقی، مجموعه مقالات همایش بین المللی صفی الدین ارموی، به کوشش احمد صدری، انتشارات فرهنگستان هنر، تهران.
محمدبن عبدالعزیر مراغی، نسخه خطی، مقاصدالادوار، cod. 3649، کتابخانه نور عثمانی ، استانبول.
مولانا، خسرو (1377)، اهمیت انتقال پذیری گام بالقوه در سازهای زهی دستان دار، فصلنامه هنر، دوره جدید، شماره 35، بهار، صص 192 ـ 176.
مولانا مبارکشاه (1388)، شرح مولانا مبارکشاه بر ادوار، ترجمه: سلمان سالک، انتشارات آوای مهربانی، تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,015 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,376 |
||