پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,509,082 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,772,338 |
روابط متداخل واژگان ادبیات جاهلی و قرآنی | ||
| ادب عربی | ||
| مقاله 4، دوره 1، شماره 2، بهمن 1388، صفحه 53-76 اصل مقاله (1.92 M) | ||
| نویسندگان | ||
| نصرالله شاملی1؛ اعظم پرچم2 | ||
| 1دانشیار دانشگاه اصفهان | ||
| 2استادیار دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| زبان عربی که در دروة جاهلی از فصاحت و بلاغت و غنای معنایی در الفاظ یا واژگان، به رشد چشمگیری نائل شده بود، آمادة پذیرایی وحی الهی در این زبان گردید. از طرف دیگر قرآن (کلام الهی)، دارای معانی بلند و حقایق علمی بی‌پایان، در قالب الفاظ عربی می‌بایست طوری تجلی می‌نمود، تا بتواند پیام وحی را آن‌طور که هست به مخاطبانش برساند، با توجه به نزول وحی، مراتب علمی قرآن که دارای لایه‌های متعدد معنایی است در قالب الفاظ عربی متجلّی شد و البته قبل از آن نیز این زبان از غنای الفاظ چندمعنایی برخوردار بود. در این مقاله برآنیم رفتار واژگان چندمعنایی (اعم از مترادف و مشترک) را که مورد بحث دانشمندان علوم قرآنی است در ادب جاهلی بررسی کنیم و میزان برخورداری ادب جاهلی از این پدیده را روشن سازیم، که تا چه حد ادب جاهلی از آن برخوردار بوده و یا کدامیک از پدیده‌ها، در ادب جاهلی مطرح نبوده؛ بدین ترتیب، این ویژگی اعجاز قرآن است که توانسته روابط متداخل واژگانی را دارا باشد و در این ارزیابی، منحصربه‌فرد تلقّی گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادب جاهلی؛ اشتراک؛ ترادف و تضاد؛ متشابه القرآن؛ مشکل‌القرآن | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Terminological Overlaps in the Pre-Islamic Literature and the Qur’an | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Nasrollāh Shāmeli1؛ A’zam Parcham2 | ||
| چکیده [English] | ||
| Reaching a considerable growth in terms of rhetoric, eloquence, and semantic richness of words or terms, the Arabic language was ready in the Pre-Islamic Period to receive the Divine Revelation. On the other hand, the Qur’an (as the Word of Allah) with its sublime meanings and boundless scientific facts had to be revealed in the Arabic language in such a way that it would succeed in duly communicating the Revelation’s message to its audience; given the coming down of Revelation, the Qur’an’s scientific levels, which are by themselves of multiple layers of meaning, were embodied in the words of the Arabic language, a language previously enriched with words that were polysemous. The present article intends to investigate the behavior of the polysemous words (both synonymy and homonymy) of the Pre-Islamic literature found in the Holy Qur’an that are discussed by experts of the Quranic sciences; it intends to clarify the extent to which the Pre-Islamic literature enjoyed this phenomenon, and which of the above phenomena were not present in that literature. It is, therefore, considered the Qur’an’s miracle to be able to incorporate terminological overlaps and be deemed as a unique feature in the present analysis. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| analogous and homologous, Homonymy, Linguistics, polysemy, synonymy and antonymy | ||
| مراجع | ||
|
۱ـ قرآن کریم (با ترجمه فولادوند).
۲ـ آلوسی، محمود، روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، داراحیاء التراث العربی، بیروت.
3ـ ابن‌الانباری، الاضداد، محمّدبن قاسم، تحقیق محمّد ابوالفضل ابراهیم، المکتبة العصریه، بیروت، 1987م.
4ـ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، تحقیق عبدالسلام، الطبعة الثالثة، مکتبة الخانجی، مصر، 1981م.
5ـ ابن‌قتیبه، تأویل مشکل القرآن، تحقیق احمد صقر، الطبعة الثانیة، دارالتراث قاهره، 1393هـ.ق.
6ـ ابن منظور، لسان العرب، الطبعة الاولی، داراحیاء التراث العربی، بیروت، 1408هـ.ق/ 1988م.
7ـ ابوعودة، عودة خلیل، التطور الدلالی، بین اللغة الشعر الجاهلی و لغة القرآن الکریم، مکتبة المنار، اردن، زرقاء، 1405هـ.ق/ 1985م.
8ـ ابوهلال العسکری، جمهرة الامثال، دارالکتب العلمیة، بیروت، 1988م.
9ـ (الخطیب) الاسکافی، محمّد بن عبدالله، درّة التنزیل و غرة التأویل، تحقیق دکتر محمّدمصطفی آیدین، معهد البحوث العلمیة، مکة مکرّمه، 1422 هـ.ق. /۲۰۰۱ م.
10ـ الاصمعی، الاصمعیان، تحقیق احمد محمّد شاکر، عبدالسلام هارون، دارالعمارف، مصر، 1964م.
۱1ـ اختیار، منصور، معنی‌شناسی، انتشارات دانشگاه تهران، شمارة ثبت ۱۲۱۵، تهران، 1348هـ.ش.
۱2ـ الأعشی، دیوان اعشی (میمون بن قیس)، شرح و تعلیق محمّدحسین، المکتب الشرقی للنشر و التوزیع، بیروت، 1967م.
13ـ امرؤالقیس، دیوان، ویرایش محمد ابوالفضل ابراهیم،قاهره، 1958م.
۱4ـ ایزوتسو، توشیهیکو، خدا و انسان در قرآن، ترجمة احمد آرام، نشر قلم، تهران، 1373هـ.ش..
۱5ـ الحماسة، دیوان (گردآورنده مرزوقی)، ۴ جلد، قاهره، 1951م.
۱6ـ ـــــــــــــ (گرد آورنده تبریزی)، ۲ جلد، قاهره، 1955م.
۱7ـ جاحظ، البیان و التبیین، تحقیق عبدالسلام هارون، الطبعة الرابعه، مکتبة الخانجی، قاهره، 1975م.
۱8ـ جوهری، صحاح، دارالکتب العلمیة، الطبعة الرابعه، بیروت، 1970م.
۱9ـ زمخشری، اساس البلاغة، المطبعة الذهبیة، الطبعة الاولی، قاهره، 1883م.
20ـ ــــــــ ، الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، شرکة مکتبه و مطبعة مصطفی الحلبی و أولاده، مصر، 1385هـ.ق.
۲1ـ راغب اصفهانی، مفردات فی غریب القرآن، تحقیق محمّد سیدگیلانی، دارالمعرفة، بیروت، دون تاریخ.
۲2ـ زرکشی، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمّد ابوالفضل ابراهیم، الطبعة الثانیه، دارالمعرفة، بیروت، 1972م.
۲3ـ زوزنی، شرح معلقات، سبع، انتشارات کتابخانه ارومیه، قم گذرخان، 1405هـ.ق.
۲4ـ زجاج، معانی القرآن، 5 جلدی، انتشارات عالم الکتب،1408 هـ.ق./1988م.
۲5ـ سلوی محمّدالعّوا، بررسی زبان‌شناختی وجوه و نظایر در قرآن کریم، ترجمه دکتر سیدحسین سیدی، نشر آستان قدس رضوی، 1382هـ.ش.
۲6ـ سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق محمّد ابوالفضل ابراهیم، المکتبة العصریة، بیروت، 1987م.
۲7ـ ــــــ ، المزهر فی علوم اللغة و انواعها، تحقیق محمّد ابوالفضل ابراهیم و دیگران، الطبعة الاولی، طبع البابی الحلبی، دون تاریخ.
28ـ سیبویه، الکتاب، تحقیق عبدالسلام هارون، عالم الکتاب، بیروت، 1966م.
۲9ـ طرفةابن عبد، دیوان طرفة تحقیق دکتر علی الجندی، مکتبة الانجلو المصریه، قاهره، 1962م.
30ـ طباطبایی، محمّدحسین، المیزان، مترجم سیدمحمّدباقر موسی همدانی، دفتر انتشارات جامعه مدرسین، قم، 1363هـ.ش.
۳1ـ طبرسی، فضل‌بن الحسن، گروه مترجمان، چاپ اوّ، انتشارات فراهانی، تهران، 1360ـ1350هـ.ش.
32ـ عامربن قمیئه، دیوان، کمبریج، 1919م.
۳3ـ فراهی، عبدالحمید، مفردات القرآن، دارالعرب السلامی، چاپ اوّل، بیروت، ۲۰۰۳م.
۳4ـ قاضی بیضاوی، تفسیر البیضاوی (انوار التنزیل و اسرار التأویل)، الطبعة االاولی، دارالکتب العلمیة، بیروت، 1408 هـ.ق.
۳5ـ عبدالتواب، رمضان، مباحثی در فقه اللغة و زبانشناسی عربی، ترجمه حمیدرضا شیخی، لانتشارات آستان قدس، 1367هـ.ش.
۳6ـ المنجّد، محمّد نورالدین، التضاد فی القرآن الکریم بین النظریة و التطبیق، دارالفکر، لبنان، بیروت، 1999م.
۳7ـ ــــــــــــــــــــــــــ ، الاشتراک اللفظی فی القرآن الکریم بین النظریة و التطبیق، دالفکر، لبنان، بیروت، 1998م.
۳8ـ ـــــــــــــــــــــ ، الترادف فی القرآن الکریم بین النظریة و التطبیق، دالفکر، لبنان، بیروت، 1997م.
۳9ـ النیسابوری الغزنوی، محمود بن ابی الحسن ابن الحسین، باهر البرهان فی معانی مشکلات القرآن، اعداد سعاد بنت صالح بن سعید بابقی، المکة المکرمة، 1418هـ.ق/ 1997م.
40ـ المناوی، محمّد بن عبدالرؤرف، تحقیق دکتر محمّد اخوان الدایه، التوقیف نشر دارالفکر بیروت و دارالفکر دمشق، الطبعة الاولی، 1410 هـ.ق.
41ـ المفضلیات، تحقیق احمد محمّد شاکر و عبدالسلام هارون، دارالمعارف، مصر، 1964م.
۴2ـ المبرد، الکامل فی الادب، مکتبة محمّدعلی صبیح، قاهره.
43ـ ملاصدرا (صدرالدین شیرازی)، اسفار، ج1، الطبعۀ الثالثه، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1981م.
۴4ـ هاشمی، احمد، جواهر البلاغه، دارلکتب العمیة، بیروت. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,453 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,498 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب