پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,765 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,206,800 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,955,196 |
سلجوقیان و حمایت از ادبیّات فارسی | ||
| ادب فارسی | ||
| مقاله 5، دوره 4، شماره 1، شهریور 1393، صفحه 73-92 اصل مقاله (237.83 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2014.52651 | ||
| نویسندگان | ||
| شهرام آزادیان1؛ حمید رضا حکیمی* 2 | ||
| 1دانشگاه تهران | ||
| 2دانشگاه شهید بهشتی | ||
| چکیده | ||
| در دوره‌ای که سلجوقیان (431-590) بر ایران حکومت می‌‌کردند، تعداد قابل توجّهی از شعرا و نویسندگان در مناطق تحت نفوذ آنان زندگی می‌‌کردند. این مقاله با بررسی پادشاهان سلجوقی و وزیران آنان و نیز رجالی که در عصر ایشان می‌‌زیسته‌اند، سعی دارد نشان دهد هر یک از این افراد تا چه حدّ از ادبیّات فارسی حمایت کرده‌اند. در مرحلة بعد، تمام حامیان ادبیّات در این دوره در شش گروه شاهان، وزیران، حاکمان شهرها، کارکنان دیوانی، علویان، امرای لشکری تقسیم‌بندی شده‌اند تا مشخص شود هر یک از این طبقات تا چه اندازه حامی ادبیّات فارسی بوده‌اند. مقاله به این نتیجه می‌‌رسد که سلجوقیان ـ به‌جز چند مورد استثنا ـ تمایل زیادی به حمایت از ادبیّات فارسی نداشته‌اند. از اتّفاقات مثبتی که در این دوره می‌‌افتد، شکل‌گیری طبقة جدیدی از حاکمان محلّی است که تا اندازه‌ای حامی ادبیّات بوده‌اند و نیز قدرت‌گیری گروه‌هایی نظیر شیعیان و اسماعیلیان. این مراکز قدرت جدید، همزمان با افزایش قدرت خود، از مسائل فرهنگی هم حمایت میکردهاند. ترک بودن خاندان حاکم، نقش چندانی در بی‌علاقگی به ادبیّات فارسی نداشته و بیشتر کسانی که به شاعران بی‌مهری میکردهاند، درباریان ایرانی بوده‌اند | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سلجوقیان؛ ادبیّات فارسی؛ ممدوحان؛ حمایت از شاعران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Seljuks Patronage of Persian Literature | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sharam Azadian1؛ Hamid Reza Hakimi2 | ||
| چکیده [English] | ||
| During the reign of the Seljuks (431–590), a considerable number of Persian poets and writers lived in their territory. Reviewing the lives of the kings, and that of their ministers and other politicians and dignitaries of Seljuks ear, this article tries to show how much each of these individuals had supported Persian literature. At the next step, the patrons are classified in six categories: the kings, the ministers, the local rulers, the court staffs, the Alavids and the military commanders, to determine to what extent each of these classes was pro-Persian literature. The conclusion is that Seljuks, with the exception of few ones, were not that much inclined to patronize Persian literature. However, the development of a new class of local rulers who were relatively considered as literature patrons and the empowerment of some groups like Shias and Ismailis were the positive events that occurred during this period. Along with their increased power, these new centers of power also supported other cultural issues. The Turkish origin of the ruling dynasty had a negligible influence on their apathy in Persian literature and most of the people who disregarded the poets were of Iranian court. . | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Seljuks, Persian literature, the praised, to patronize the poets | ||
| مراجع | ||
|
ابن بلخی (1374)، فارسنامه، به کوشش منصور رستگار فسایی، شیراز، بنیاد فارس‌شناسی. اخسیکتی، اثیرالدّین (1337)، دیوان اثیرالدّین اخسیکتی، به کوشش رکن‌الدّین همایون‌فرّخ، تهران، کتابفروشی رودکی. ادیب صابر ترمذی، صابر بن اسماعیل (1385)، دیوان ادیب صابر ترمذی، به کوشش احمدرضا یلمه‌ها، تهران، نیک‌خرد. ازرقی هروی، جعفر بن اسماعیل (1336)، دیوان ازرقی هروی، به کوشش سعید نفیسی، تهران، زوّار. اسفزاری، ابوحاتم محمّد بن اسماعیل (2536)، رسالة آثار علوی، به کوشش مدرّس رضوی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. انوری، علی بن محمّد (1376)، دیوان انوری، به کوشش مدرّس رضوی، تهران، علمی و فرهنگی. ایرانشان، ابن ابی‌الخیر (1370)، بهمن‌نامه، به کوشش رحیم عفیفی، تهران، علمی و فرهنگی. ــــــــ (1377)، کوش‌نامه، به کوشش جلال متینی، تهران، علمی. جبلی، عبدالواسع (2536)، دیوان عبدالواسع جبلی، به کوشش ذبیح‌الله صفا، تهران، امیرکبیر. جمال‌الدّین اصفهانی، عبدالرّزاق (1362)، دیوان جمال‌الدّین عبدالرّزاق اصفهانی، به کوشش وحید دستگردی، تهران، سنایی. جوینی، منتجب‌الدّین بدیع (1384)، عتبة‌الکتبة، به کوشش محمّد قزوینی و عبّاس اقبال، تهران، اساطیر. خاقانی شروانی، افضل‌الدّین بدیل (1388)، دیوان خاقانی شروانی، به کوشش ضیاء‌الدّین سجّادی، تهران، زوّار. ربیع (1389)، علی‌نامه (منظومه‌ای کهن)، به کوشش رضا بیات و ابوالفضل غلامی، تهران، میراث مکتوب. سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1341)، دیوان سنایی، به کوشش مدرّس رضوی، تهران، ابن سینا. سوزنی سمرقندی، محمّد بن مسعود (1338)، دیوان حکیم سوزنی سمرقندی، به کوشش ناصرالدّین شاه‌حسینی، تهران، امیرکبیر. شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1386)، زمینة اجتماعی شعر فارسی، تهران، اختران ـ زمانه. صفا، ذبیح‌الله (1381)، تاریخ ادبیّات در ایران، جلد دوم، تهران، فردوس. علی بن احمد (1379)، اختیارات شاهنامه،به کوشش مصطفی جیحونی و محمّد فشارکی، مشهد، آستان قدس رضوی، مرکز خراسان‌شناسی. عمادی شهریاری، عماد‌الدّین (1381)، دیوانی عمادی شهریاری، به کوشش ذبیح‌الله حبیبی‌نژاد، تهران، طلایه. عمعق بخارایی، شهاب‌الدّین (1389)، دیوان اشعار شهاب‌الدّین عمعق بخارایی، به کوشش علیرضا شعبانلو، تهران، آزما. غزّالی، محمّد (1361)، نصیحة‌الملوک، به کوشش جلال‌الدّین همایی، تهران، بابک. غزنوی، سیّد حسن (1362)، دیوان سیّد حسن غزنوی ملقّب به اشرف، به کوشش مدرّس رضوی، تهران، اساطیر. فاریابی، ظهیرالدّین (1380)، دیوان ظهیر فاریابی، به کوشش امیرحسین یزدگردی، تهران، قطره. گرگانی، فخرالدّین اسعد (1349)، ویس و رامین، به کوشش ماگالی تودوا و الکساندر گواخاریا، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. لامعی گرگانی (2535)، دیوان لامعی گرگانی، به کوشش محمّد دبیرسیاقی، تهران، اشرفی. مختاری غزنوی، عثمان بن عمر (1341)، دیوان عثمان مختاری، به کوشش جلال‌الدّین همایی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. معزّی، محمّد بن عبدالملک (1318)، دیوان، به کوشش عبّاس اقبال، تهران، کتابفروشی اسلامیّه. معین، محمّد (1327)، «برهانی و قصیدة او»، مجلّة دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی تبریز، شمارة 1، 7-18. مینوی، مجتبی (1355)، «کتاب هزارة فردوسی و بطلان انتساب یوسف و زلیخا به فردوسی»، سیمرغ، شمارة 4، 49-68. مینوی، مجتبی (1334)، «ویس و رامین»، سخن، دورة 6، شمارة 1. نحوی، اکبر (1381)، «ملاحظاتی دربارة فرامرزنامه و سرایندة آن»، مجلة دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارة 164، 119-136. نظام‌الملک، حسن بن علی (1383)، سیرالملوک، به کوشش هیوبرت دارک، چاپ هفتم، تهران، علمی و فرهنگی. نظامی عروضی، احمد بن عمر (1385)، چهارمقاله، به کوشش محمّد قزوینی و محمّد معین، تهران، زوّار، نظامی گنجوی، محمّد بن الیاس (1376)، خسرو و شیرین نظامی گنجوی، به کوشش برات زنجانی، تهران، دانشگاه تهران. همایی، جلال‌الدّین (1361)، مختاری‌نامه، تهران، علمی و فرهنگی. Tetley, George E. (2009), The Ghaznavid and Seljuq Turks, Routledge, London | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,932 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,490 |
||