تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,106,360 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,211,691 |
پیشبینی رواناب و رسوب به کمک شبکة عصبی مصنوعی و رگرسیون چندمتغیره در مارنهای آغاجاری | ||
نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری | ||
مقاله 12، دوره 67، شماره 3، آبان 1393، صفحه 487-499 اصل مقاله (812.27 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrwm.2014.52840 | ||
نویسندگان | ||
مهدی وفاخواه* 1؛ همزه سعیدیان2 | ||
1دانشیار گروه آبخیزداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
2دکتری آبخیزداری، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
پدیدة فرسایش و انتقال رسوب یکی از پیچیدهترین مسائل مدیریت حوزة زهکشی رودخانههاست که در بررسی طرحهای آبی اهمیت بسیاری دارد و اندازهگیری آن مستلزم صرف وقت و هزینة فراوانی است. مسئلة رواناب سطحی در حوزة آبخیز رودخانهها نیز موضوع پیچیدهای است که اطلاعات و فهم دانش بشری از قوانین فیزیکی حاکم بر آن بعضاً از دیدگاه روابط ریاضی محدود است. در این تحقیق، به منظور مدلسازی تولید رواناب و رسوب کاربریهای مختلف نهشتههای سازند آغاجاری، بخشی از حوزة آبخیز مرغا در شهرستان ایذه به مساحت 1609 هکتار انتخاب شد. در این تحقیق، از برخی متغیرهای فیزیکی و شیمیایی خاک شامل درصد ماسة خیلی ریز، شن، رس، سیلت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، رطوبت، کربنات کلسیم و شوری خاک و رواناب و رسوب در کاربریهای مختلف سازند آغاجاری برای مدلسازی استفاده شد. بدین منظور از دستگاه شبیهساز باران در 7 نقطه و با 3 تکرار در سه شدت مختلف 75/0، 1، و 25/1 میلیمتر در دقیقه در سه کاربری مرتع، منطقة مسکونی، و اراضی کشاورزی میزان رواناب و رسوب اندازهگیری شد. همچنین، به همین تعداد، نمونة خاک از عمق ۰ ـ ۲۰ سانتیمتری برداشت شد. در مجموع، تعداد 126 نمونه رواناب و رسوب جمع آوری شد و 189 آزمایش خاک انجام شد. به منظور تجزیه و تحلیلهای آماری از نرمافزارهای11.5 SPSS، Excel، وMatlab 2008 استفاده شد. نتایج نشان داد که رگرسیون چندمتغیره در شرایطی با دادههای ورودی زیاد و خروجی کم نتایج مطلوبتری در مقایسه با شبکة عصبی مصنوعی نشان میدهد. در شدتهای بالای بارش به علت همگنی دادهها عملکرد شبکة عصبی نسبت به شدتهای پایین بارش بهتر میشود. ولی، رگرسیون چندمتغیره در همة شدتهای بارش بالا و پایین عملکرد بسیار قابل قبولی نشان داد. متوسط خطای نسبی در هر سه کاربری در میزان تولید رسوب در شدت بارش 75/0 میلیمتر در دقیقه در رگرسیون چندمتغیره 2/7 درصد و میزان مجذور میانگین مربعات خطا 06/0 است و در شبکة عصبی در همین شدت متوسط خطای نسبی 9/146 درصد و مجذور میانگین مربعات خطا 41/0 است. متوسط خطای نسبی در هر سه کاربری در میزان تولید رسوب در شدت بارش 1 میلیمتر در دقیقه در رگرسیون چندمتغیره 5/8 درصد و میزان مجذور میانگین مربعات خطا 19/0 است و در شبکة عصبی در همین شدت متوسط خطای نسبی 36/96 درصد و مجذور میانگین مربعات خطا 85/0 است. متوسط خطای نسبی در هر سه کاربری در میزان تولید رسوب در شدت بارش 25/1 میلیمتر در دقیقه در رگرسیون چندمتغیره 8/1 درصد و میزان مجذور میانگین مربعات خطا 38/0 است و در شبکة عصبی در همین شدت متوسط خطای نسبی 6/37 درصد و مجذور میانگین مربعات خطا 73/0 است. | ||
کلیدواژهها | ||
حوزة آبخیز مرغا؛ سازند آغاجاری؛ شبکة عصبی مصنوعی؛ فرسایش خاک | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Forecasting of runoff and sediment using neural network and multi regression in Aghajari Marls | ||
نویسندگان [English] | ||
Mahadi Vatakhah1؛ Hamzeh Saidian2 | ||
1Associate Professor, Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Iran | ||
2Former Ph.D. Student, Department of Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Iran | ||
چکیده [English] | ||
Erosion and sediment movement phenomena are one of the most complex issues in management of rivers drainage areas that in water projects are very important. That its measurement wants high time and cost. Issue of surface runoff in river basin is a complex issue that human knowledge and understanding about its physical laws a viewpoint of some mathematical formulas is limited. In this study to investigate modeling runoff and sediment production in different land uses of Aaghajari formation deposits, part of Margha watershed in Izeh city with area 1609 hectares was selected. In this study, some soil physical and chemical characteristics such as percentage of sand very fine, sand, clay, silt, pH, electrical conductivity, moisture, calcium carbonate and soil salinity in different land uses of Aghajari formation were used. Then the rain simulator in 7 point and with three replicated in different intensities 0.75, 1 and 1.25 mm in minute in three land use range, residential areas and agricultural lands, were used the amount of runoff and sediment. And the same of number were sampled in 0-20 cm in soil layer. In totally, 126 times sampling runoff and sediment were done. And 189 soil experiments were done. In order to perform all statistical analysis were used 11.5 SPSS and EXCEL and MATLAB 2008 software. The results showed that multi regression analysis in conditions with high input and little output data shows more favorable results than neural network. And in high intensities owing to data homogeny, neural network operation than to low precipitation intensities is better. But in multi regression in high and low precipitation intensities showed acceptable operation. The average of relative error in three land uses in sediment production in precipitation intensity 0.75 mm in minute were in multi regression 7.2 percent and root mean square error 0.06. And in neural network in same precipitation intensity the average of relative error 146/9 percent and root mean square error 0.41 were. The average of relative error in three land uses in sediment production in precipitation intensity 1 mm in minute were in multi regression 8.5 percent and root mean square error 0.19. And in neural network in same precipitation intensity the average of relative error 96.36 percent and root mean square error 0.85 were. The average of relative error in three land uses in sediment production in precipitation intensity 1.25 mm in minute were in multi regression 1.8 percent and root mean square error 0.38. And in neural network in same precipitation intensity were the average of relative error 37/6 percent and root mean square error 0.73. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Soil erosion, formation Aghajari, Artificial Neural Network, Margha watershed | ||
مراجع | ||
[1] Abrahart, R.J. and White, S.M. (2001). Modelling sediment transfer inMalawe: comparing backpropagation neural network solutionagainst a multiple linear regressionbenchmark using small datasets. Physics and Chemistry of the Earth, 26, 19-24.
[2] Alp, M and Kerem Cigizoglu, H. (2009). Suspended sediment load simulation by two artificial neural network methods using hydrometeorological data. Environmental Modelling and Software, 22, 2-13.
[3] ASCE (2000). Artificial neural networks in hydrology: 1. Preliminaryconcepts. Journal of Hydrologic Engineering, 5, 115-123.
[4] Asghari moghadam, A., Norani, V. and Nadiri, A. (2008): Modeling[p1] of Tabriz plain rainfall using neutral networks. Agriculture Science Journal, 18(1), 1-15. (In Persian).
[5] Barthes, B. and Roose, E. (2002).Aggregate Stability as an Indicator of Soil Susceptibility to Runoff and Erosion; Validation at Several Levels, Catena, 47, 133-149.
[6] Cannon, A.J. and Whitfied, P.H. (2002). Downscaling recent stream - flow conditions in British Columbia, Canada using ensemble neural network. Journal of Hydrology, 259, 136-151.
[7] Das, G. (2000). Hydrology and Soil Conservation Engineering. Asoke K. Ghosh, Prentic- Hall of India, 489P.
[8] Dawson, C.W. and Wilby, R.L. (2001). Hydrological modelling using artificial neural networks. Progress in Physical Geography, 25, 80-108.
[9] Gautam, M.R., Watanabe, K. and Saegusa, H. (2000). Runoff analysis in humid forest catchment with artificial neural network. Journal of Hydrology, 235, 117-136.
[10] Green, I.R.A. and Stephenson, D. (1986). Criteria for comparison of single event models. Hydrological Sciences Journal, 31, 395-411.
[11] Hossaini, S., Ci., Dehmardeh, A., Fathi, P.Ci. and Ceh Mardeh, M. (2007). Application of neutral networks and multi regression in estimation wheat operating in Kurdistan province Ghahve region. Agriculture Research Journal: Water, Soil, Vegetation in Agriculture, 1, 41-54.
[12] Jordan, A. and Martinez-Zavala, L. (2008). Soil Loss and Runoff Rates on Unpaved Forest Roads in Southern Spain after Simulated Rainfall, Journal of Forest Ecology and Management, 255, 913-919.
[13] Kamphorst, A. (1987). A small rainfall simulator for the determination of soil erodibility, Netherlands, Journal of Agricultural Science, 35, 407-415.
[14] Kinnell, P.I.A. (2005). Sediment Transport by Medium to Large Drops Impacting Flows at Subterminal Velocity, Soil Science Society of America Journal, 69(3), 902-905.
[15] Marcel, G.S., Feike, J.L., Martinus, T. and van Genuchten, H. (1998). Neural network analysis for hierarchical prediction of soil hydraulic properties, Soil Science Society, 62, 847-855.
[16] Menhaj, L.P. (1998). Bases of Neural Networks (Calculative Intelligence). First Volume. Amirkabir Univerity of Technology Press. 642P (In Persian).
[17] Navvabian, M., Liaghat, E.M. and Homaei, M. (2004). Rapid estimation of hydraulic conductivity using neural networks. In: Proceedings of the Second National Student Conference on Water and Soil Resource. Shiraz University Press, pp. 203 -211 (In Persian).
[18] Raisain, R. (2005). Investigation of erosion and sediment rates in Gargak catchment by using rain simulator, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Project Research Plan Report, 156 P (In Persian).
[19] Rajurkar, M.P., Kothyarib, U.C. and Chaube, U.C. (2004). Modeling of the daily rainfall-runoff relationship with artificial neural network. Journal of Hydrology, 285, 96-113.
[20] Ramani, A. and Sedhi, M. (2004). Forecasting of water level changes of Bahar-Hamedan plain using times series. Water and Wastwater Journal, 15, 2-49. (In Persian).
[21] Reddy, S.B. (2003). Estimation of watershed runoff using artificial neural networks. Ph.D Thesis in Agriculture (unpubl.). Post Graduate School, IARI, New Dehli.
[22] Sarangi, A. and Bhattacharya, A.K. (2005). Comparison of artificial neural network and regression models for sediment loss prediction from Banha watershed in India. Agricultural Water Management, 78(3), 195-208.
[23] Sudheer, K.P., Gosain, A.K. and Ramasatri, K.S. (2002). A data-driven algorithm for constructing artificial neural network rainfall-runoff models. Hydrological Processes, 16, 1325-1330.
[24] Tamari, S., Wösten, J. H.M. and Ruiz-Suarez, J.C. (1996). Testing an artificial neural network for predicting soil hydraulic conductivity. Soil Science Society of America Journal, 60(6), 1732-1741.
[25] Vaezi, A.R., Sadeghi, S.H.R., Bahrami, H.A. and Mahdian, M.H. (2008). Modeling the USLE K-factor for calcareous soils in northwestern Iran. Geomorphology, 97(3), 414-423.
[26] Zarinkafsh, M. (1994). Application Pedology. University of Tehran Press, 236 P (In Persian).
[27] Zehtabian, Gh. (1999). Comparison of runoff and sediment rate in Lehbari marl formation using rain simulator in Gelalmoort subwatershes. University of Tehran Research Plan Report, 107P (In Persian).
[28] Zhang, B. and Govindaraju, R. (2003). Geomorphology-based artificial neural networks for estimation of direct runoff over watershed. Journal of Hydrology, 273, 18-34.
[29] Zhu, X.X. and Zhou, L.Y. (2007). Suspended sediment flux modeling with artificial neural network: Anexample of the Longchuanjiang River in the Upper Yangtze Catchment, China. Geomorphology, 84, 111-125.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,261 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,069 |