احمدی طباطبایی, سیدمحمدرضا, موسوی نیا, سیدمهدی. (1394). گونهشناسی نیروهای اجتماعی مؤثر در تأسیس حکومت علوی. , 45(3), 569-590. doi: 10.22059/jpq.2015.55577
سیدمحمدرضا احمدی طباطبایی; سیدمهدی موسوی نیا. "گونهشناسی نیروهای اجتماعی مؤثر در تأسیس حکومت علوی". , 45, 3, 1394, 569-590. doi: 10.22059/jpq.2015.55577
احمدی طباطبایی, سیدمحمدرضا, موسوی نیا, سیدمهدی. (1394). 'گونهشناسی نیروهای اجتماعی مؤثر در تأسیس حکومت علوی', , 45(3), pp. 569-590. doi: 10.22059/jpq.2015.55577
احمدی طباطبایی, سیدمحمدرضا, موسوی نیا, سیدمهدی. گونهشناسی نیروهای اجتماعی مؤثر در تأسیس حکومت علوی. , 1394; 45(3): 569-590. doi: 10.22059/jpq.2015.55577
گونهشناسی نیروهای اجتماعی مؤثر در تأسیس حکومت علوی
1دانشیار گروه علوم سیاسی دانشکدة معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)
2دانشجوی دکتری اندیشة سیاسی دانشکدة معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)
چکیده
نیروهای اجتماعی برگرفته از برخی تفاوتها یا بهاصطلاح «شکافهای اجتماعی»اند که بهصورت تعمیقیافته در جامعه درآمدهاند. اهمیت موضوع نیروهای اجتماعی از یک سو و اهمیت تجربة دوران حکومت امام علی (ع) از سوی دیگر، عامل اصلی نگارش این مقاله بوده است. پرسش اصلی مقالة پیش رو، این است که «نیروهای اجتماعی مؤثر و نقشآفرین در جریان شکلگیری و تأسیس حکومت علوی کدام بودهاند؟». در این مقاله سعی شده است ضمن بررسی انواع شکافهای اجتماعی در دوران تأسیس حکومت امام علی (ع) و بیان نوع رابطة این شکافها با هم (متقاطع، متراکم یا متوازی)، تعیین یک شکاف بهمثابة شکاف پایه و مقدار فعالیت هریک از این شکافها در سه ساخت اجتماعی، آگاهی و سیاسی و صورتبندی نیروهای اجتماعی ناشی از این شکافها بیان شده، تأثیر هریک از این نیروهای اجتماعی تبیین شود. هشت نیروی اجتماعی مؤثر در تأسیس حکومت حضرت عبارتاند از: مصریان، کوفیان، بصریان، مهاجرین و انصار از اصحاب، ناکثین (جریانهای موقعیتی)، شیعیان اعتقادی، بنیهاشم و طبقة قاریان (جریانهای ایدئولوژیک). گفتنی است میتوان تکتک این نیروهای اجتماعی را در زمرة جریانهای رفتاری نیز دانست.
1Associate Professor, Faculty of Islamic Studies and Political Science, Imam Sadiq University, Iran
2Ph.D. Candidate of Political Thought, Faculty of Islamic Studies and Political Science, Imam Sadiq University, Iran
چکیده [English]
Social forces are extracted from a number of differences called "cleavage" which can be found in deep layer of a society. The importance of social forces from one side and the importance of experience of the era of Imam Ali (A)'s ruling in Islamic thoughts from another side are the main cause of writing this article. The main question is: What are the social forces that played effective roles in establishing Imam Ali (A)'s government? Moreover, this article is trying to study the kind of cleavages in era that Imam Ali (A)'s government was stablished and expressing the kind of relations between this cleavage (reinforcing, crosscutting or parallel), we have determine one cleavage as a base and activity of these cleavages in three layers: social, consciousness and political. Also, we have expressed arrangement of cleavages that cause social forces and effect of these social forces in society. Eight effective social forces in stablishment of Imam Ali (A)'s government are: Egyptian, Kofis, Basries, Immigrants and Ansar, Nakisin (Positional currents), Shia believers, Banu Hashim and Gharaa class (Ideological currents). It is important to mention that all of these social forces can be known in behavioral currents.
کلیدواژهها [English]
Alavi government, establishment of Alavi government, social foundations of Alavi government
مراجع
الف) فارسی و عربی
قرآن کریم
علیبن ابیطالب (ع) (1390). نهجالبلاغه. ترجمة علی شیروانی. قم: دفتر نشر معارف (نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها).
إبن أبیالحدید (1404ق). شرح نهجالبلاغه. تحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم. قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی.
4. ابن أثیر، علیبن محمد (1385ق). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار صار- دار بیروت.
5. ابن أعثم کوفی، محمدبن علی (1411ق). الفتوح. تحقیق علی شیری. بیروت: دارالأضواء.
6. ابن سعد، محمدبن سعد (1410ق). الطبقات الکبرى. تحقیق محمد عبدالقادر عطا. بیروت: دار الکتب العلمیة.
7. ابن شهرآشوب، محمدبن علی (1379ق). مناقب آل ابیطالب (المناقب لابن شهرآشوب). قم: المطبعة العلمیّة.
8. ابن کثیر، اسماعیلبن عمر (1407ق). البدایة والنهایة. تحقیق مکتبة المعارف. بیروت: مکتبة المعارف.
9. امینی. عبدالحسینبن احمد(1387ق). الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب. ط الثالثة. بیروت: دار الکتاب العربی.
10. باتامور، تام (1383). جامعهشناسی سیاسی. ترجمة منوچهر صبوری. تهران: نشر شبتاب.
11. بشیریه، حسین (1372). انقلاب و بسیج سیاسی. تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
12. ــــــــــ (1374). جامعهشناسی سیاسی. تهران: نشر نی.
13. بشیریه، حسین و قاضیان، حسین (1380). «بررسی تحلیلی مفهوم شکافهای اجتماعی». شناخت. تابستان. ش30: 74-39.
24. درخشه، جلال (1379). مواضع سیاسی امیرالمؤمنین (ع) در قبال مخالفین. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی شرکت چاپ و نشر بینالملل.
25. دلشاد تهرانی، مصطفی (1392). لوح بینایی (تحلیل تاریخ حکومت امام علی (ع) با تأکید بر نهجالبلاغه). تهران: دریا.
26. دلیرپور، پرویز (1388). جامعهشناسی سیاسی شکافهای اجتماعی (بررسیهای موردی). تهران: کویر.
27. راش، مایکل (1377). جامعه و سیاست: مقدمهای بر جامعهشناسی سیاسی. ترجمة منوچهر صبوری. تهران: سمت.
28. شهیدی، سیدجعفر (1369). تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان. چ38. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
29. ــــــــــ (1377). زندگانی امیرمؤمنان علی (ع) (علی از زبان علی). تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
30. طبری، محمدبن جریر (1387ق). تاریخ الطبری (تاریخ الاُمم و الملوک). تحقیق محمد أبوالفضل إبراهیم. ط الثانیة. بیروت: دارالتراث.
31. ــــــــــ (1375). تاریخ طبری. ج3. ترجمة ابوالقاسم پاینده. تهران. اساطیر.
32. عاملی، السیدجعفر مرتضی (1429ق). الصحیح من سیرة الإمام علی (ع) (المرتضی من سیرة المرتضی). بیروت: المرکز الإسلامی.
33. عسکری، سیدمرتضی (1389). نقش ائمه در احیای دین. قم: مؤسسة علمی فرهنگی علامه عسکری. دانشکدة اصولالدین.
34. علایلی، عبدالله (1373-1372). برترین هدف در برترین نهاد (پرتوی از زندگانی امام حسین (ع)). ترجمة سیدمحمدمهدی جعفری. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
35. کلینی رازی، محمدبن یعقوب (1407ق). الکافی. تحقیق علیاکبر الغفاری. ط الرابعة. بیروت: دار صعب و دار التعارف.
36. کوهن، آلوین استانفورد (1374). تئوریهای انقلاب. ترجمة علیرضا طیب. چ4. تهران: نشر قومس.
37. مادلونگ، ویلفرد (1377). جانشین حضرت محمد (ص). ترجمة احمد نمایی و دیگران. مشهد: آستان قدس رضوی (بنیاد پژوهشهای اسلامی).
محمدی، جمعهخان (1385). تعدیل نابرابریهای اجتماعی در دولت امام علی (ع). با راهنمایی محمود تقیزاده داوری. چ3. قم: انتشارات شیعهشناسی.
محمدی ریشهری، محمد (1382-1381). دانشنامة امیرالمؤمنین (ع). قم: دارالحدیث.
40. مسعودی، علیبن الحسین (1409ق). مروج الذهب و معادن الجوهر. تحقیق اسعد داغر. ط الثانیة. قم: دار الهجرة.
41. مفید، محمدبن محمدبن النعمان العکبری البغدادی (1413ق.الف). الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد. تحقیق مؤسسة آل البیت (علیهمالسلام). قم: مؤسسة آل البیت (علیهمالسلام).
42. ــــــــــ (1413ق.ب). الجمل و النصرة لسیّد العترة فی حرب البصرة. تحقیق السیدعلی میرشریفی. قم: المؤتمر العالمی الألفیة الشیخ المفید.
43. موسوینیا، سیدمهدی (1393). «نیروهای اجتماعی مؤثر در تأسیس حکومت علوی». پایاننامة کارشناسی ارشد. بهراهنمایی دکتر سیدمحمدرضا احمدی طباطبایی. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).