پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,520,961 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,780,522 |
واکاوی لایه‌های معنایی در نگارههای نسخه‌ی خاوراننامه با رویکرد آیکونولوژی | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 3، دوره 23، شماره 2، تیر 1397، صفحه 23-34 اصل مقاله (6.12 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2018.66694 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید اخوانی1؛ فتانه محمودی* 2 | ||
| 1دانشگاه مازندران | ||
| 2عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران | ||
| چکیده | ||
| منظومه‌ی حماسی - مذهبی خاوران‌نامه‌ی ابن حسام خوسفی، در سال 830 ه.ق سروده و تصاویر و تذهیب نسخه، کار «فرهاد نقاش» دانسته شده است. نگارگر با به تصویر درآوردن این اثر ادبی، دایره دلالت‌های آن را گسترش داده و لایه‌های معنایی جدیدی بر آن افزوده است. مسئله‌ای که مطرح می‌شود این است که چه لایه‌های معنایی آشکار و پنهانی در نگارههای خاوراننامه وجود دارد. از این‌رو ضروری می‌نماید که این گنجینه‌ی هنری با رویکردهای جدیدی که در حوزه‌ی نقد هنری و زیباشناسی مطرح است مورد تحلیل قرار بگیرد. برای نیل به این مقصود در این مقاله تلاش شده است تا با روش توصیفی - تحلیلی، نگارههای خاوران نامه طبق الگوی آیکونولوژی -که توسط اروین پانوفسکی، مورخ آلمانی در قرن بیستم میلادی ارائه شد- خوانش و در مراحل سه‌گانه‌ی آن مورد بررسی قرار بگیرد. تا از این طریق لایه‌های مختلف معنایی آن آشکار گردد. این پژوهش نشان داد که مضامین و نحوه‌ی دید هنرمندان در سنت نگارگری ایران، نه به جهان واقعی بلکه به گفتمان ادبی/هنری مسلط ارجاع دارد که این گفتمان خود به‌وسیله حماسه از گفتمان اسطورهای تغذیه می‌شود. از این رو لایه‌ی پنهان معنایی که در طی سه مرحله حاصل گردید، معطوف به عناصر چهارگانه و رمزگان اسطورهای بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نگارگری؛ مکتب شیراز؛ خاوران نامه؛ آیکونولوژی؛ لایه‌های معنایی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Interpretation of Khavaran Nameh's paintings: an Iconology approach | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Saeid Akhavani1؛ Fattaneh Mahmoudi2 | ||
| 1university of Mazandaran | ||
| 2Associate Professor of art and architecture faculty, university of Mazandaran | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the most important artistic and intellectual currents of thought in the history of Iran is literature. Culture of Iran cannot be separated from its context. Painting as a valuable legacy of art interacts with literature. One of the examples of this interaction between painting and literature is Khavaran Nameh manuscript by Ibn Hesam Khosfi. The importance of this version which painted and arranged in ninth AH is in artistic scenes. This religious-epic collection includes a description of First Imam's campaign; the poems, painting, and gilding of this version is appointed to "Farhad Naghash". The paintings in this study is inspiration of Khavaran Nameh manuscript by Ibn Hessam Khosfi which is a prominent literary work. The significance of this version which painted and arranged in ninth century AH is in artistic scenes. This religious-epic collection contains descriptions of Imam Ali's (AS) battles. This collection is written in 830 AD and has followed the rhetoric of Ferdowsi's Shahnameh. Paintings and gildings of this version is appointed to "Farhad Naghash". He was from Shiraz and had created art in special manner. According to dated images (painted in 881, 882, 892 AH), it can be said this precious version is finished around 892 AH and it took ten years for him to write and design it. By painting this literary work, the painter has expanded the implication and added new layers of meaning. The problem that arises here is finding the explicit and hidden layers of meaning in the paintings of Khavaran Nameh manuscript. Therefore it is necessary to analyze and research artistic treasures of Iran with its theories, approaches, and new method in the field of art criticism and aesthetics. This article is an attempt to collect information in two ways: a library method and descriptive-analytic method. The paintings of Khavaran Nameh manuscript read and examined in three stage steps based on the Erwin Panofsky's iconology pattern that presented in twentieth century in order to make different layers of meaning transparent. One of the innovative aspects of the present study lies in new approach to analyzing Khavaran Nameh's manuscript paintings. Artistic and literary works have different text and hypertext aspects, every critic shows one of these aspects. Some of these aspects are inter-textual and others are intra-textual. The themes and the artists' point of view toward Iran traditional painting has been showed in this study not to the real world but to literary and art discourse. This discourse is related to myth by means of literary epic. The hidden meaning which achieved by three stage of iconology refers to four elements and mythical concepts. The study of several paintings selected from Khavaran Nameh manuscript showed that the meanings of most of these paintings rooted in literature; even the paintings of completely religious books have mythical themes. Undoubtedly, read and meaning extracted from this study is not the definite meaning of these paintings. This point indicated that these paintings have high interpretational capacity and should be studied with new critical art approaches. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Iranian painting, Shiraz doctrine, Khavaran Nameh, Iconology, layers of meaning | ||
| مراجع | ||
|
آژند، یعقوب (1380)، تاریخ ادبیات ایران از آغاز تا امروز، ؟؟؟؟[U1] ، تهران. آژند، یعقوب (1381)، مکتب نگارگرى ترکمان (823-926 ه)، هنرنامه، شماره 17، صص 34-47. افشار، ایرج (1381)، نسخه برگردان خاوراننامه، نامه بهارستان، سال سوم، شماره دوم، دفتر 6، صص 539-540. الیاده، میرچا (1365)، مقدمه بر فلسفهای از تاریخ (اسطوره بازگشت جاودانه)، (ترجمه بهمن سرکاراتی)، نیما، تبریز. آیدانلو، سجاد (1383)، مرا این نامه را «خاوران نامه» نام... ، نامه پارسی، شماره 3، صص189-203. پاکباز، رویین (1379)، نقاشی ایرانی از دیرباز تا امروز، نارستان، تهران. پور شهرام، سوسن (1388)، پژوهشی بر عنصر آب درروش نقد ادبی گاستون باشلار (با نگرشی بر شعر کسایی مرزوی)، مطالعات ادبیات تطبیقی، شماره 10، صص101-116. جیحونآبادی، نعمتالله (1361)، حق الحقایق (شاهنامه حقیقت)، ؟؟؟؟؟؟[U2] ، تهران. حاجحسنی، اعظم و محمودی، فتانه (1393)، تطبیق عنصر خیال، در متن و نگارههای خاوراننامه، با رویکرد نقد تخیلی گاستون باشلار، ادبیات تطبیقی (فرهنگستان زبان و ادب فارسی)،شماره 10، صص 36-62. حسینی، مریم (1384)، رمزپردازی باد در آثار سنایی، علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، شماره 56 و 57، صص35-49. خزائلی، محمد (1355)، اعلام قرآن، امیرکبیر، تهران. خزایی، محمد (1380)، نقش شیر، نمود امام علی (ع) در هنر اسلامی، کتاب ماه هنر، شماره 31 و 32، صص 37-39. خطاط، نسرین (1382)، نیچه از نگاه باشلار، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 39 و 40، صص39-57. خلیلی، مریم (1388)، تحلیل تابلوی سفیران اثر هولباین بر اساس نظریه پانوفسکی، دو فصلنامه تخصصی هنرهای تجسمی نقشمایه، سال دوم، شماره 3، صص 99- 108. خوسفی بیرجندی، ابن حسام (1381)، خاوراننامه، کاخ گلستان و سازمان چاپ و انتشارات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران. خوشحال دستجردی، طاهره (1380)، بازتاب حماسی انتظار در دیوان ابن حسام خوسفی، ادبیات و علوم انسانی، شماره 1، صص57-73. رضیزاده، رضیه (1384)، در شیوه و مکتب نگارههای خاوران نامه، گلستان هنر، شماره 2، صص58-69. رستگار فسایی، منصور (1369)، اژدها در اساطیر ایران، توس، تهران. روحانی، حمیدرضا و سخاوت، آزاده (1395)، معرفی و بررسی خمسهای مصور از دوره ترکمانان متعلق به مزه هنرهای اسلامی کوالالامپور، نشریه هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، دوره 21، شماره 3، صص 53-64. رهنورد، زهرا (1386)، تاریخ هنر ایران در دوره اسلامی، نگارگری، سمت، تهران. زمردی، حمیرا (1382)، نگرش تطبیقی ادیان و اساطیر در شاهنامه فردوسی، خمسه نظامی و منطق‌الطیر، زوار، تهران. سارایی، ظاهر (1379)، شاعر قلههای مهآلود (تصحیح، ترجمه و اشعار غلامرضاخان ارکوازی)، گویه، تهران. سالک بیرجندی، محمدتقی (1373)، جایگاه ابن حسام در ادب فارسی (ابن حسام بزرگ‌ترین منقبت گوی خاندان پیامبر (ص))، وقف میراث جاویدان، شماره 1، صص 96-103. سرمدی، عباس (1379)، دانشنامه هنرمندان ایران و اسلام از مانی تا معاصرین کمال‌الملک، هیرمند، تهران. سلطانی، اختر؛ سارایی، ظاهر و توحیدی فر، نرجس (1389)، تأثیر حماسههای دینی فارسی بر مناجاتنامه کردی غلامرضاخان ارکوازی، مطالعات ادبیات تطبیقی، شماره 1، صص 43-63. شاد قزوینی، پریسا و دادی، دانا (1390)، بررسی تطبیقی حرکت در نگارههایی از نسخه خاوران نامه (881 ه.ق) از مکتب شیراز با نسخه تهماسبی از مکتب تبریز، مطالعات هنرهای تجسمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه سیستان و بلوچستان، شماره 1، صص 1-22. شایستهفر، مهناز (1384)، عناصر هنر شیعی در نگارگری و کتیبهنگاری تیموریان و صفویان، مطالعات هنر اسلامی، تهران. شهری، جعفر (1368)، تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم، اسماعیلیان، تهران. صفا، ذبیحالله (1379)، حماسهسرایی در ایران از قدیمیترین عهد تاریخی تا قرن چهاردهم هجری، امیرکبیر، تهران. صفا، ذبیحالله (1383)، تاریخ ادبیات در ایران، جلد چهارم، فردوس، تهران. عبدی، ناهید (1391)، درآمدیبرآیکونولوژی، سخن، تهران. عمادزاده، عمادالدین حسین (1331)، امیرالمؤمنین، زندگانی حضرت علی بن ابی‌طالب (ع)، نشر محمد (ص)، تهران. فردوسی، ابوالقاسم (1381)، شاهنامه فردوسی، بر اساس نسخه مسکو، محمد (ص)، تهران. قائمی، فرزاد (1388)، تحلیل نقش نمادین اسطوره آب و نمودهای آن در شاهنامه فردوسی بر اساس روش نقد اسطورهای، جستارهای ادبی، شماره 165، صص 47-68. کلینی، محمد (1391)، الکافی، (ترجمه هاشم رسول محلاتی)، علمیه اسلامی، تهران. کنبای، شیلا (1378)، نقاشی ایرانی، (ترجمه مهدی حسینی)، دانشگاه هنر، تهران. کیکاووسی، نعمتالله (1380)، خاوران نامه، کتاب ماه هنر، شماره 31 و 32، صص 98-99. گری، بازیل (1383)، نقاشی ایرانی، (ترجمه عربعلی شروه)، دنیای نو، تهران. گودرزی (دیباج)، مرتضی (1384)، تاریخ نقاشی ایران از آغاز تا عصر حاضر، سمت، تهران. مرادی، ح (1378)، تصحیح خاوران نامه ابن حسام خوسفی، (پایاننامه ارشد)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. یاحقی، محمدجعفر (1375)، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با همکاری سروش، تهران. یاحقی، محمدجعفر (1386)، فرهنگ اساطیر و داستانوارهها در ادبیات فارسی، فرهنگ معاصر، تهران.
Ann Holly, Michael (1984), Panofsky and the Foundations of Art History, Cornell University Press, New York.
Argan, Giulio Carlo & West, Rebecca (1975), Ideology and Iconology, Critical Inquiry (University of Chicago), 2(2), 297-305.
Franz, Marie-Louise von (1963), An introduction to the psychology of fairy tales: Lecture[s at the Jung Institut] Jan, Jung Institut.
Ferretti, Silvia (1989), Cassirer, Panofsky, and Warburg: Symbol, Art, and History (Richard Pierce, Trans, Indiana University Press), Indiana.
Hasenmueller, Christine (1978), Panofsky, Iconography, and Semiotics Source, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, (36)3, 289-301.
Jung, C. G (2003), Four archetypes: mother/rebirth/spirit/trickster, Translator: R. F.C. Hull, Psychology Press, ?????.
Lavin, Irving (1990), Iconography as a Humanistic Discipline (“Iconography at the Crossroads”), Princeton: Princeton University Press, New Jersey.
Panofsky, Erwin (1972), Study in Iconology (Humanistic Themes in the Art of the Renaissance), Westview Press, Colorado.
Panofsky, Erwin (1955), Meaning in the Visual Arts, Double day Anchor Books, New York.
Robinson, Basil William (1993), Fifteenth-century Persian painting: problems and issues, NYU Press, New York.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,838 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,123 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب