تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,511,991 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,774,519 |
خرد در منظومه های حماسی فارسی و سنجش آن با متون زرتشتی (مطالعۀ موردی: گرشاسب نامه، بهمن نامه و کوش نامه) | ||
پژوهش های ایران شناسی | ||
مقاله 5، دوره 7، شماره 2، دی 1396، صفحه 67-82 اصل مقاله (806.89 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2018.68283 | ||
نویسندگان | ||
کلثوم غضنفری1؛ احسان محمدی2 | ||
1استادیار تاریخ دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکتری گروۀ تاریخ ایران باستان دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
منظومههای حماسی فارسی غالباً روایات مربوط به ایران باستان را نقل میکنند. با توجه به اینکه ممکن است پیشینة برخی از این روایات حماسیِ خارج از شاهنامه نیز به دوران ساسانی برسد، میتوان انتظار داشت که مفاهیم و باورهای زرتشتی هم در این منظومهها بیتأثیر نباشند. یکی از مهمترین این مفاهیم خرد است. این نوشته به بررسی استمرار مفهوم خردِ مذکور در متون زردشتی در این منظومههای حماسی میپردازد. بررسی موردی و مقایسة متون زرتشتی و منظومههای مورد نظر دربارة مفهوم خرد نشان میدهد که این منظومهها نهتنها در مورد اهمیت مفهوم خرد، که حتی در توصیف ویژگیها و تشبیهاتی که در مورد این مفهوم به کار میبرند، پیرو ادبیات زرتشتی، بهویژه ادبیات پهلوی، هستند. هرچند تأثیرپذیری منظومههای مورد بررسی در مورد مفهوم خرد و اهمّیت و نقش آن از متون زرتشتی به اندازۀ شاهنامه فردوسی نیست، ولی باز هم ردّ پای متون زرتشتی را میتوان در آنها دنبال کرد، بهویژه در گرشاسبنامه که بیتهای بیشتری را به خرد اختصاص میدهد و تشبیهات نزدیکتری به متون پهلوی را نقل میکند. | ||
کلیدواژهها | ||
خرد؛ منظومههای حماسی فارسی؛ متون زرتشتی؛ بهمن نامه؛ گرشاسب نامه؛ کوش نامه | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Wisdom in Persian Epic Poems and Comparing it with Zoroastrian Texts (Case Study: Garshasb-name, Bahman-name, and Kush-name) | ||
نویسندگان [English] | ||
Kolthom Ghazanfari1؛ ehsan mohammadi2 | ||
1Assistant Professor of History at Tehran University | ||
2Ph.D. Candidate of Ancient Iranian History at Tehran University | ||
چکیده [English] | ||
Persian epic poems often recite the narratives related to ancient Iran. Besides Shahname, other epic poems may root back in the Sassanid era, therefore, one can expect that the Zoroastrian concepts and beliefs affected these poems. One of the most essential concepts in Zoroastrian texts is wisdom, and the present paper examines the continuity of this concept in epic poems. The case study and comparison of the concept of wisdom in the Zoroastrian texts and the epic poems show that the poems follow the Zoroastrian, especially the Pahlavi literature. This continuity is not only in the significance of the concept of wisdom but also in the description of its features and the similes related to it. Although the concept of wisdom in these poems is not as bold as its influence in Shahname of Ferdowsi, it can still be traced; especially in Garshasb-name, in which many couplets are devoted to the concept of wisdom and the similes are closer to the ones in Pahlavi texts. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
wisdom, Persian epic poems, Zoroastrian texts, Bahman-name, Garshasb-name, Kush-name | ||
مراجع | ||
آموزگار، ژاله،1386، «خردورزی در دین زرتشتی»، زبان، فرهنگ و اسطوره، تهران، معین. آموزگار، ژاله و احمد تفضلی،1386، کتاب پنجم دینکرد، تهران، معین. اسدی، علی ابن احمد،1389، گرشاسبنامه، تصحیح حبیب یغمایی، تهران، دنیای کتاب. اندرز انوشهروان آذرباد مارسپندان: رک. جاماسپ آسانا. اندرز اوشنر دانا: رک. عفیفی اندرز بهزاد فرخ پیروز: رک. جاماسپ آسانا ایرانشاه بن ابی الخیر،1370، بهمننامه، تصحیح رحیم عفیفی، تهران، علمی و فرهنگی. ،1377، کوشنامه، تصحیح جلال متینی، تهران، علمی. بهار، مهرداد، 1369، بندهش، تهران، توس. تفضلی، احمد، 1385، مینوی خرد، تهران، انتشارات توس. جاماسپ آسانا، 1381، متنهای پهلوی، برگردان سعید عریان، تهران، کتابخانة ملی. چیده اندرز پریوتکیشان: رک. جاماسپ آسانا خالقی مطلق، جلال،1370 الف، «جهانشناسی شاهنامه»، ایرانشناسی، ش 9، صص 55-70. ـــــــــــــــ ،1370ب، «فرهنگ گرشاسبنامه»، یغما، سال سی و دوم، صص 67- 100. دربارۀ خیم و خرد فرخمرد رک. جاماسپ آسانا راشد محصل، محمد تقی، 1385الف، زند بهمنیسن، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ــــــــــــــــ ،1385ب، وزیدگیهای زادسپرم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ــــــــــــــ ،1389، دینکرد هفتم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سخنی چند از آذرباد مارسپندان: رک. جاماسپ آسانا صفا، ذبیحالله، 1363، حماسهسرایی در ایران، تهران، امیرکبیر. عفیفی، رحیم، اساطیر و فرهنگ ایرانی در نوشتههای پهلوی، تهران، توس. فردوسی، ابوالقاسم،1386، شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، 8 جلد، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی. فضیلت، فریدون، 1381، کتاب سوم دینکرد، تهران، فرهنگ دهخدا. قائممقامی، سید احمد رضا،1387، تطور مفاهیم اوستایی قدیم در سنت زردشتی، رساله برای دریافت درجة دکتری در رشتة فرهنگ و زبانهای باستانی، دانشگاه تهران. متینی، جلال،1362، «مازندران در جنگهای کیکاووس و رستم با دیوان»، ایراننامه، سال دوم، صص 611-638. مجمل التواریخ و القصص، 1383، تصحیح محمد تقی بهار، تهران، دنیای کتاب. مزداپور، کتایون، 1390، شایست ناشایست، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. مول، ژول، 1369، شاهنامة فردوسی، کتاب اول، تهران، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی. میرفخرایی، مهشید، 1388، «خرد بهتر از هرچه ایزدت داد»، فصلنامة پاژ، شمارة 7 و 8، صص 9-18. ــــــــــــــ ،1392، بررسی دینکرد ششم، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ورهرام، لیلا ،1394، «ملاحظاتی دربارة بهمننامه: خاستگاه داستان، زمان و مکان سرایش آن»، پژوهشهای ایرانشناسی، سال 5، ش 1، صص 99-116. یادگار بزرگمهر رک. جاماسپ آسانا de Blois, F. 2000. “Garšāsb-nāma,” EIr, Vol X, 318-319. ـــــــــــــــــــ . 1998. “Epics”, EIr, Vol VIII, 474-477. Hanaway, W. L. 1988, “Bahman-nāma,” EIr, Vol III, 499-500. Humbach, H. and P. Ichaporia, 1994. The Heritage of Zarathustra, A New Translation of His Gathas, Heidelberg. Khāleghi- Motlagh, Dj. 1987, “Asadī Tūsi,” EIr, Vol II, 699 & 700. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.1988. “Bahman,” EIr, Vol III, 489-490. Madan, D. 1911. The Complete Text of The Pahlavi Dēnkard, Bombay. Rieu, C. 1895. Supplement of the Catalogue of the Persian Manuscripts in the British Museum. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 681 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 556 |