پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,512,195 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,774,565 |
تکوین خطوط مواصلاتی نواحی شرقی همدان و نقش آن در تکامل مراکز سکونتگاهی (با تأکید بر ناحیۀ درگزین) | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 4، دوره 7، شماره 2، دی 1396، صفحه 49-66 اصل مقاله (672.44 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2018.68284 | ||
| نویسندگان | ||
| حبیب شرفی صفا1؛ اسماعیل چنگیزی2؛ محمدحسن رازنهان3 | ||
| 1دانشجوی دکتری دانشگاه خوارزمی | ||
| 2استادیار تاریخ دانشگاه خوارزمی | ||
| 3دانشیار تاریخ دانشگاه خوارزمی | ||
| چکیده | ||
| درگزین از جملة مناطقی است که در گذشته به سبب قرار گرفتن بر سر راههای ارتباطی از اهمیت سیاسی و فرهنگی برخوردار بوده و امروزه نیز وجود بناهای تاریخی و تپه‌های باستانی بهجامانده از آن ایام نشان از اهمیت آن در گذشته دارد. حال با توجه به اهمیّت و جایگاه این ناحیه، این سؤال مطرح است که چرا درگزین در قرون بعد از اسلام تاریخ ایران اهمیت داشته و نقش و جایگاه مسیرهای ارتباطی در شکل‌گیری سکونتگاه‌ها و پیشرفت فرهنگی آن به چه صورتی بوده است؟ مقالۀ حاضر برای پاسخ گفتن به این پرسش، در صدد شناخت پیشینۀ تاریخی و تکوین خطوط ارتباطی و نقش آن در تکامل سکونتگاه‌ها و وضع فرهنگی ناحیۀ درگزین در قرون بعد از اسلام است. بررسی منابع تاریخی و جغرافیایی و مسیرهای ارتباطی کنونی این ناحیه نشان می‌دهد که موقع جغرافیایی درگزین بر سر راههای مواصلاتی، برخورداری از زمین‌های حاصلخیز و هموار و قرار گرفتن در دامنۀ کوه‌های خرقان، که برای آن یک امتیاز ژئوپولیتیکی به شمار می‌رود، این ناحیه را از گذشته تاکنون به محل تردّد کاروان‌های تجاری و محل سکونت اقوام و گروه‌های مختلف تبدیل کرده است. امروزه نیز، با نگاهی به خطوط مواصلاتی این ناحیه و قرار گرفتن آن بر سر راه سه استان زنجان و مرکزی و قزوین، مشخص می‌شود که همچون گذشته دو شاخۀ مهم جادۀ ابریشم آن را از شرق و غرب احاطه کرده و عمدۀ سکونت گاههای این ناحیه نیز در امتداد همین مسیرها قرار گرفته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ ایران؛ باستانشناسی ایران؛ جغرافیای تاریخی؛ راههای مواصلاتی؛ همدان؛ درگزین | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Development of the Routes of Hamedan’s Eastern Regions and its Role in the Growth of the Residential Areas (with Emphasis on Dargazin Region) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| habib sharafi safa1؛ esmail Ganghis Ardahi2؛ Mohammad Hassan Raznahan3 | ||
| 1Ph.D. student at Kharazmi University | ||
| 2kharazmi University | ||
| 3Associate Professor of History, Kharazmi University | ||
| چکیده [English] | ||
| Dargazin was one of the politically and culturally significant regions of Iran in the past, and its historical monuments and mounds shows the importance of this area. Why was Dargazin important in the post-Islamic era and what was the role of the routes in the formation of settlements and the cultural development of this region? To answer these questions, the present article looks for the historical background of the routes, and its role in the expansion of the settlements, and the cultural growth of Dargazin in the post-Islamic era. The geographic location of Dargazin (being on the side of the main roads), having fertile and flat lands, and being at the skirts of the Kharaqan mountains (which is a geopolitical advantage), developed this area, as a transit point for commercial caravans and the residence of several groups of people. At the present time, Dargazin locates on the side of the roads to Zanjan, Markazi, and Qazvin provinces, and in the past, the two main branches of the Silk Road surrounded it from east and west. The study shows that most of the habitats of this area have been located along these routes. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| History of Iran, Archaeology of Iran, Historical geography, roads, Hamedan, Dargazin | ||
| مراجع | ||
|
ابودلف، 1342، سفرنامة ابودلف، تصحیح ولادیمیر مینورسکی، ترجمة ابوالفضل طباطبایی، تهران، فرهنگ ایرانزمین. ابن حوقل، 1366، ایران در صوره الارض، ترجمة جعفر شعار، تهران، امیرکبیر. ابن خردادبه، 1371، مسالک و ممالک، ترجمۀ سعید خاکرند، تهران، مؤسسۀ مطالعات و انتشارات تاریخی میراث ملل. ابن فضلان، 1413، رحله ابن فضلان، تصحیح سامی الدهان، بیروت، دار صادر. ابن رسته، 1365، الأعلاق النفیسه، ترجمۀ حسین قرهچانلو، تهران، امیرکبیر. قدامه بن جعفر، 1370، کتاب الخراج، ترجمۀ حسین قرهچانلو، تهران، البرز. ابن فقیه همدانی، 1416، البلدان، تصحیح یوسف الهادی، بیروت، عام الکتب. ابن خلکان، 1407، معجم مقیدات، تصحیح عبدالسلام محمد هارون، قاهره، مکتبه الخانجی. ابن ندیم، 1343، الفهرست. ترجمۀ رضا تجدد، تهران، کتابخانة ابن‌سینا. اذکائی، پرویز، 1372، درگزین تا کاشان، همدان. اذکائی، پرویز، 1380، همداننامه: بیست گفتار دربارۀ مادستان، همدان، نشر مادستان. اصطخری، ابواسحق ابراهیم، 1373، ممالک و مسالک، تصحیح ایرج افشار، تهران، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار. ایسیدور خاراکسی، 1387، منزلگاه های اشکانی، ترجمۀ علی اصغر میرزایی، تهران، ماهی. بارتولد، ولادمیر، 1358، تذکرة جغرافیایی ایران، ترجمۀ حمزه سردادور، تهران، توس. بغدادی، عبدالمؤمن بن عبدالحق، 1412 ق، مراصد الاطلاع على أسماء الأمکنه البقاع، تصحیح علی محمد بجاوی، جزء الأولی، بیروت، دارالجیل. بنداری، فتح بن علی، 1356، زبدة النصر و نخبة العصره: تاریخ سلسلة سلجوقی، محمد حسین جلیلی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران. پیگولوسکایا، نینا ویکتوروونا، 1387، شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان، ترجمة عنایتالله رضا، تهران، علمی و فرهنگی. تاورنیه، ژان باپتیست، 1336، سفرنامۀ تاورنیه، ترجمۀ ابوتراب نوری، با تصحیح حمید شیرانی، اصفهان، کتابفروشی تأیید. جغرافیا و اسامی دهات کشور، 1329، ادارة کل آثار و ثبت احوال، ج2، چاپخانة مجلس. جوینی، عطاملک بن محمد، 1385، جهانگشای جوینی، به تصحیح محمد قزوینی، ج2، تهران، دستان. حمدالله مستوفی، 1362، نزهة القلوب، به اهتمام گای لسترنج، تهران، دنیای کتاب. دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود، 1368، اخبار الطوال، ترجمۀ محمود مهدوی دامغانی، تهران، نشر نی. دهگان، ابراهیم، 1342، گزارشنامه یا فقهاللغة اسامی امکنه، اراک، چاپخانة موسوی. ذهبی، شمسالدین محمد، 1404 ق، سیر اعلام النبلاء، تصحیح شعیب الارنووط، حقق هذا الجزء اکرم البوشی، الجزء سادس عشر، بیروت، مؤسسه الرساله. ذهبی، شمس الدین محمد، 1413 ق، تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، تصحیح عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دار الکتاب العربی. رافعی، عبدالکریم بن محمد (بی‌تا)، التدوین فی اخبار قزوین، منشورات محمد علی بیضوی، ج 1، بیروت، دار الکتب العلمیه. رشید الدین فضلالله همدانی، 1385، تاریخ مبارک غازانی، داستان غازان خان، تصحیح کارل یان، لندن. رضوی، ابوالفضل، 1388، «راههای تجاری در عهد ایلخانی»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش 137، صص 22-35. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، 1399 ق، الأنساب، تصحیح عبدالرحمن بن یحیی، حیدرآباد، دائرة المعارف العثمانیه. سبط ابن عجمی، احمد بن ابراهیم، 1417 ق، کنوز الذهب فی تاریخ حلب، تصحیح شوقی اشعث و فالح بکور، ج 1، حلب، دارالقلم العربی. شفیعی کدکنی، محمد رضا، 1393، «مقامات ابوعلی قومسانی»، بخارا، ش 102، صص 657 -683. صابری همدانی، احمد، 1381، تاریخ مفصل همدان، ج1، تهران، انتشارات شاکر. صفدی، خلیل بن ایبک، 1402 ق، الوافی بالوفیات، تصحیح ریتر هلمونت، باعتناء محمد یوسف نجم، الجزء الثامن، بیروت، دارالنشر فرانز شتاینر.
طبری، 1879، تاریخ الامم و الملوک، تصحیح دوخویه و دیگران، الجزء الثالث، لیدن، افست منشورات مؤسسه الاعلمی للمطبوعات بیروت. العفانی، سید حسین، 1425 ق، فرسان النهار من الصحابه الأخیار، الجلد الخامس، ریاض، مکتبه الکیان. فرای، ریچارد، 1368، میراث باستانی ایران، ترجمۀ مسعود رجبنیا، تهران، علمی و فرهنگی. فرشاد، مهدی، بی تا، تاریخ مهندسی در ایران، بنیاد نیشابور. قمی، حسن بن محمد، 1361، تاریخ قم، تصحیح سید جلالالدین تهرانی، تهران، توس. لسترنج، گای، 1337، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی، ترجمۀ محمود عرفان، تهران، علمی و فرهنگی. مجمل التواریخ والقصص، 1318، تصحیح ملکالشعرای بهار، تهران، کلالة خاور. مسعودی، ابوالحسن علی بن حسین، 1347، مروج الذهب، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران، علمی و فرهنگی. معین، محمد، 1371، فرهنگ فارسی، تهران، امیرکبیر. مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد، 1361، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ترجمۀ علی نقی منزوی، تهران، شرکت مؤلفان و مترجمان ایران. نویان، مهرالزمان، بی‌تا، نام مکانهای جغرافیایی در بستر زمان، تهران، انتشارات ما. یاقوت حموی، 1365، معجم البلدان، تهران، انتشارات اسدی. یاقوت حموی، 1399 ق، مختصر البلدان، الجزء الرابع، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. Belfour, F. C. (Ed.), 1830, The life of sheikh Mohammed Ali Hazin, Vol. 1. Crone, P., 2012, The Nativist Prophets of Early Islamic Iran: Rural Revolt and Local Zoroastrianism, Cambridge University Press. Dehkordi, S. K., 2017, “Iranian Seljuk Architecture with an Emphasis on Decorative Brickwork of the Qazvin Kharaqan Towers,” Journal of History, Culture and Art Research, 5(4): 384-394. Ladjal, T. et al., 201, “Asian Hajj Routes: The Reflection of History and Geography,” Middle-East Journal of Scientific Research, 14(12): 1691-1699. Lotfalikhani, E., and A. Danaeinia, 2017, “Typology Architecture of the Stone Caravanserais of the Seljuk Period in Qom Province, International Journal of Applied Arts Studies (IJAPAS), 2(1):7-18. Minorsky, V., 1955, “The Qara-Qoyunlu And The Qutb-Shahs,” Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 17(1): 50-73. Masson, C., 1850, “Illustration of the route from Seleucia to Apobatana as given by Isidorus of Charax,” The Journal of the Royal Asiatic Society, 12: 97-124. Medvedskaya, I. N., 2002, “Were the Assyrians at Ecbatana?,” The International Journal of Kurdish Studies, 16(1/2): 45. Ouseley, W., 1832, The geographical works of Sádik Isfaháni, London. Radner, K., 2003, “An Assyrian View on the Medes,” in Lanfranchi, M. et al. (eds.), Continuity of Empire: Assyria, Media, Persia, Italy,pp. 37- 64. Rahimi, A., 2015, “The Significance of Routes and Commercial Centers and their Role in the Development of Qazvin during the Safavid Era,” Journal of Current Research in Science, 3(6): 22-27. Sheikh, A. H. S., and M. A. Kaw, 2012, Revival of Kargil-Iskardu-Gilgit Link Road: Costs and Benefits to India, Pakistan and Central Asia (Doctoral dissertation). Schwartz, P., 1896-193, Iran im Mittelalter, nach den arabischen Geographen, Leipzig, Otto Harrassowitz. Tucker, J., 2015, The Silk Road - Central Asia: A Travel Companion, London - New York, I.B.Tauris. Tomaschek, W., 1883, Zur Historischen Topographie von Persen, Wien. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 660 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 511 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب