پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,578 |
| تعداد مقالات | 71,072 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,695,678 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,924,853 |
توسعۀ شهری دانش‌بنیان؛ تدوین نقشۀ راهبردی کلان‌شهر تهران | ||
| پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری | ||
| مقاله 9، دوره 7، شماره 1، فروردین 1398، صفحه 151-170 اصل مقاله (1.11 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2019.274413.1050 | ||
| نویسندگان | ||
| اسماعیل علی‌اکبری* 1؛ مجید اکبری2 | ||
| 1استاد گروه جغرافیای شهری، دانشگاه پیام‌نور، تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام‌نور، تهران | ||
| چکیده | ||
| توسعۀ شهری دانش‌بنیان (KBUD) رهیافت و الگویی از توسعه است که بنیادهای رقابت و پایداری را در ویژگی‌های مولد، زایشی و افزایشی اقتصاد دانش‌بنیان شهر جست‌وجو می‌کند. شهرها و در رأس آن‌ها کلان‌شهرها به دلایل مختلف مکان‌های بهینه‌ای برای تعامل شهر و دانش با هدف توسعۀ شهری دانش‌بنیان هستند. این مقاله با دیدگاه مبتنی بر منابع و تفکر راهبردی در تحلیل منابع و موانع، جایگاه و مزیت رقابتی و ارزیابی تناسب راهبردی منابع را تبیین می‌سازد و نقشۀ راهبردی توسعۀ شهری دانش‌بنیان تهران را تدوین و پیشنهاد می‌کند. روش این مقالۀ توصیفی-تحلیلی است و به‌دلیل داشتن ماهیت راهبردی، دستاورد (هدف) کاربردی دارد. داده‌های نظری به روش اسنادی و داده‌های تجربی به روش پیمایشی تهیه شده‌اند. در پردازش اطلاعات و تدوین نقشۀ راهبردی نیز از مدل Meta-SWOT و تحلیل PESTEL استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد منابع داخلی تهران اهمیت یکسانی در KBUD ندارند. تهران در مقایسه با سایر منابع داخلی قابلیت‌هایی دارد که در توسعۀ دانش‌بنیان شهر باارزش، تقلیدنشدنی، غیرقابل‌جایگزین و دارای تناسب راهبردی هستند و همچنین جایگاه رقابتی تهران در میان سایر کلان‌شهرها و مزیت رقابتی آن در KBUD نشان می‌دهند. این عوامل عبارت‌اند از: پیشتازی دیجیتال، پارک‌های علم و فناوری، ساختار صنعتی، چشم‌انداز دانش‌بنیان و جمعیت فعال و متخصص. در مقابل، ضعف تحقیق و پژوهش، تحریم و رکود اقتصادی، نبود اقتصاد دانش‌بنیان و مخاطرات محیطی هستند که موانع و تهدیدهای اصلی KBUD به‌شمار می‌روند. احتمال وقوع این ضعف‌ها بسیار زیاد است و از نظر درجۀ اضطرار در ردۀ بسیار فوری قرار دارند. منابع و موانع یادشده باید در شالودۀ خط‌مشی KBUD پذیرفته شوند و در تدوین نقشه و پیشنهاد برنامۀ راهبردی تهران به‌عنوان اولویت‌های اقدام یا ضرورت‌های مهار و کنترل تبیین شوند تا چرخۀ اقتصاد دانش‌بنیان شهر را فعال کنند. با این همه، نباید فراموش کرد که گذار به توسعۀ شهری دانش‌بنیان، بدون تغییر و بازنگری در سرچشمه‌های رانتی اقتصاد ملی و رانت فضایی ناشی از فعالیت‌های ساختمانی در درون شهرها بسیار دشوار خواهد بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامه‌ریزی راهبردی؛ توسعۀ شهری دانش‌بنیان؛ کلان‌شهر تهران؛ نقشۀ راهبردی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Knowledge Based Urban Development; Development of Strategic Map of Tehran Metropolis | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Esmaeil Ali Akbari1؛ Majid Akbari2 | ||
| 1Professor of Geography, Payame Noor University, Tehran, Iran | ||
| 2PhD Student in Geography and Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Introduction The world today is increasingly dependent on the growth of technology and knowledge-based economics. In the knowledge age, the reliance on the new generation of knowledge, mainly in a technological and innovative way, has become a tool for adapting to changes and management of challenges. Knowledge-based economies also are in need for growth and development through increased competitiveness in the knowledge and technology sectors. As a result, urban areas, which are the main focal points for the development of knowledge economy, are changed by dynamic processes of economic and spatial restructuring. Knowledge Based Urban Development (KBUD) is a development pattern that seeks to provide competitiveness and sustainability in terms of productive and incremental nature of the urban economic knowledge. Cities, especially metropolises, are the optimal scope for interconnection between the urban knowledge for the purpose of KBUD. This article attempts to formulate a strategic map of knowledge based urban development of Tehran by using the resource-based perspective and strategic thinking. Methodology This research has a descriptive and analytical method due to the strategic nature of the study and an applied goal. Theoretical data were obtained by documentary method and experimental data using a survey based on Delphi method. A Delphi team has been selected using purposeful sampling. The criteria for selecting experts include theoretical profession, practical experience, willingness and ability to participate in research and access. From 14 to 20 experts participated in the Delphi. According to the above criteria, 20 experts from research centers and universities have been selected to participate in the research. Meta-SWOT and PESTEL analysis have been used to process information and provide KBUD strategies. The methodology of the article is descriptive-analytical and has a practical purpose due to its strategic nature. Theoretical data were collected by documentary and experimental data through the survey. In order to process the data and production of a strategic map, we used the meta-SWOT model and PESTEL analysis. The results show that Tehran's internal resources do not have the same significance in KBUD. Results and discussion Tehran has a number of sources and internal capabilities that, as compared to other internal resources, are invaluable and irreplaceable in the development and realization of the knowledgeable city. These factors include the science and technology parks, the industrial structure and the establishment of important industries, pioneering in the digital region, KBUD vision, active and expert populations, and elites and creative class. On the contrary, the weakness of research and development in urban issues, economic downturn, and lack of knowledge based economics, poor power of economic competitiveness and natural and environmental hazards are the major barriers and threats. The key role and place of these factors should be accepted by the policy and planning system and explained in the framework of the KBUD policy in order to activate the city's urban economics cycle. The results of Tehran's strategic plan confirm that research in urban affairs is a valuable, rare, irresistible, and irreplaceable, and strategically suited. This factor contributes to sustainable growth and support the development of KBUD. Attracting foreign investment in urban projects has also a similar degree of urgency in the knowledge-based development of Tehran. From the perspective of competitiveness we have two dimensions (KBUD and sustainable urban development) and the cities of Isfahan, Tabriz and Mashhad are the major cities in the knowledge-based urban development. Since competitive cities are knowledge-based and creative cities, Tehran's competitive power should first be enhanced through the development of knowledge-based industries and creative industries. But in this regard, the production of space and the construction of space structures appropriate to knowledge base development for improving the quality of the urban environment, quality of life and urban habitat conditions can help to achieve the main and practical goals of the city's strategic plan. Obviously, the realization of the main objectives has an undeniable link with the housing policy, quality of urban infrastructure and the production of public spaces (with social function that is effective in attracting creative class). Conclusion The successful transition of the Tehran metropolis to the knowledge-based economy, especially in national and international competition, requires long-term investment in education and innovation and modernization of the city's knowledge-based infrastructure. Outside of the national boundaries, Tehran's metropolis to go among global cities network depends on infrastructure capacity, competitive infrastructure, and structural and political barriers. Urban diplomacy is one of the capacities to facilitate economic integration for the export of knowledge-based products. Urban planning should be criticized in theory and practice in order to accept the propaganda of knowledge development as a driving force for the urban development. City planning should provide the infrastructure for the deployment of services, construction of spaces and the development of knowledge activities in the urban spatial structure. The priorities of spatial deployment and functional requirements for the knowledge-based urban development are including establishing specialized technology poles in authorized zones (Knowledge industries), supporting the establishment of knowledge-based companies in appropriate areas, developing centers of innovation at the regions and neighborhoods level. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Strategic Planning, Strategic Map, Knowledge Based Urban Development, Tehran Metropolis | ||
| مراجع | ||
|
احمدی‌پور، زهرا و مصطفی قادری حاجت، 1394، سامان‌دهی و آمایش سیاسی فضای شهری، سمت، تهران. پرهیز، فریاد و حسن اشتری، 1394، شهر دانش‌محور، تیسا، تهران. پوررمضان، عیسی، پورحسین روشن، حمید و صدیقه علی‌اکبری، 1395، «شهر دانش‌بنیان: استراتژی توسعۀ آیندۀ شهر زنجان به‌عنوان یک شهر پایدار و خلاق»، فصلنامۀ آمایش محیط، دورۀ نهم، شمارۀ 35، صص 171-192. جعفری، معصومه، 1395، «شهر دانش و تأثیر آن بر سرریز دانش»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ مدیریت فناوری، استاد راهنما: دکتر زهرا رزمی، دانشگاه الزهرا، تهران. جمعه‌پور، محمود، عیسی‌لو، شهاب‌الدین، گودرزی، وحید و بهزاد دوستی سبزی، 1395، «تدوین راهبردهای توسعۀ شهری با رویکرد توسعۀ دانش‌بنیان (مورد مطالعه: شهر صنعتی اراک)»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، سال پنجم، شمارۀ 4، صص 53-65. رفیعیان، مجتبی و ماندانا مرتضوی، 1395، «اهمیت توسعۀ دانش‌بنیان شهری و شهر دانش‌مدار در اقتصاد دانش‌بنیان»، اولین همایش بین‌المللی اقتصاد شهری (با رویکرد اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل)، اردیبهشت 1395. ساعد موچشی، رامین، زیاری، کرامت‌الله، حاتمی‌نژاد، حسین و رحمت‌الله فرهودی، 1396، «تحلیل استقرار فضایی-کالبدی کارکردهای دانش‌بنیان در مقابل کارکردهای سنتی در شهر تهران (تحلیلی بر توزیع هسته‌های شهری تهران)»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورۀ چهل‌ونهم، شمارۀ 1، صص 1-18. سرور، هوشنگ و مهدی پورطاهری، 1394، «نقش جهانی‌شدن اقتصاد در الگوی مکان‌گزینی کاربری‌های پیشرفته در کلان‌شهرها (مطالعۀ موردی کلان‌شهر تهران)»، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ بیستم، شمارۀ 3، صص 155-178. صرافی، مظفر و علیرضا محمدی، 1395، «تحلیل الگوی فضایی توزیع شرکت‌های دانش‌بنیان، مطالعۀ موردی: کلان‌شهر تهران»، مجلۀ برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ بیستم، شمارۀ 3، صص 181-208. عشورنژاد، غدیر، فرجی سبکبار، حسنعلی و فرشاد امیراصلانی، 1395، «مدل‌سازی روابط فضایی عوامل مؤثر در استقرار مراکز مالی و اعتباری موجود در شهر تهران با رگرسیون وزنی جغرافیایی»، پژوهش‌های جغرافیایی برنامه‌ریزی شهری، دورۀ چهارم، شمارۀ 22، صص 223-240. قوامی‌فر، عاطفه و لیلا بیگ، 1386، «ارائۀ مدل استراتژیک مدیریت دانش در ایجاد و توسعۀ شهرهای دانش‌بنیان»، ششمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، گروه پژوهشی آریانا، تهران. محمدی، علیرضا و الهه پیشگر، 1391، «جغرافیای شرکتی خدمات پیشرفتۀ پشتیبان تولید؛ مورد پژوهشی: شرکت‌های آی.سی.تی کلان‌شهر تهران»، مجلۀ جغرافیا و توسعۀ شهری، سال اول، شمارۀ دوم، صص 49-66. محمدی، علیرضا، صرافی، مظفر و جمیله توکلی‌نیا، 1390، «جغرافیای شرکتی خدمات پیشرفتۀ پشتیبان تولید، مطالعۀ موردی: کلان‌شهر تهران»، مطالعات شهری، دورۀ اول، شمارۀ 1، صص 23-39. مرتضوی، فرنوش، 1390، «بررسی ویژگی‌های شهر دانش‌بنیان تهران مبتنی بر جذب و نگهداری کارکنان دانشی»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ مدیریت شهری، استاد راهنما: موسی پورموسوی، دانشگاه تهران، تهران. مرکز آمار ایران، 1395، سرشماری نفوس و مسکن سال 1395. مهرانی، علی، 1392، «بررسی سناریوهای محتمل در شکل‌گیری شهر دانش در کلان‌شهر مشهد در چشم‌انداز افق 1404: تکیه بر نقش دانشگاه»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ مدیریت امور شهری، استاد راهنما: سید علی خوارزمی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد. مؤمنی بشیوسقه، میترا، خوارزمی، امیدعلی و محمدرحیم رهنما، 1394، «بررسی نقش پارک علم و فناوری و عوامل مؤثر بر آن در توسعۀ شهر دانش با تأکید بر کلان‌شهر مشهد»، هفتمین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت دانش، تهران. میراکبری، ندا، شاه‌حسینی، سعید و نیکو مدقالچی، 1395، «بررسی سیاست‌های توسعۀ شهری دانش‌بنیان (مطالعۀ موردی: تهران)»، اولین همایش بین‌المللی اقتصاد شهری (با رویکرد اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل)، اردیبهشت 1395. وصالی آذر شربیانی، محمد، 1396، «بررسی ارتباط میان سرمایۀ اجتماعی و توسعۀ شهری دانش‌بنیان»، فصلنامۀ سیاست‌نامۀ علم و فناوری، دورۀ هفتم، شمارۀ 1، صص 17-29. Beaverstock, J. V. et al., 1999, A Roster of World Cities, Cities, Vol. 16, No. 6, PP. 445–458. Carrillo, F. J. and Batra, S., 2012, Understanding and Measurement: Perspectives on the Evolution of Knowledge-Based Development, International Journal of Knowledge-Based Development, Vol. 3, No. 1, PP. 1–16. Carrillo, F. J., 2014, What ‘Knowledge-Based’ Stands for? A Position Paper, International Journal of Knowledge-Based Development, Vol. 5, No. 4, PP. 402–421. Chen, S., Choi, Ch. C., 2004, Knowledge-Based Journal of Knowledge Management, Vol. 8, No. 5, PP. 73–82. Dvir, R. and Pasher, E., 2004, Innovation Engines for Knowledge Cities: An Innovation Ecology Perspective. Journal of Knowledge Management, Vol. 8, No. 5, PP. 16–27. Edvinsson, L., 2006, Aspects on the City as a Knowledge Tool. Journal of Knowledge Management, Vol. 10, No. 5, PP. 6–13. Ergazakis, K., and Metaxiotis, K., 2011, The Knowledge-Based Development Agenda: A Perspective for 2010–2020. VINE, Vol. 41, No. 3, PP. 358–377. Ergazakis, K., Metaxiotis, K., Psarras, J., and Askounis, D., 2006, A Unified Methodological Approach for the Development of Knowledge Cities. Journal of Knowledge Management, Vol. 10, No. 5, PP. 65–78. Lever, W., 2002, Correlating the Knowledge-Base of Cities with Economic Growth. Urban Studies, Vol. 39, No. 5/6, PP. 859–870. López, F. A., Páez, A., 2014, Spatial Clustering and Size of High-Tech Industry and Knowledge-Intensive Service firms in the Greater Toronto Area. International Conference on Regional Science November 2014. Ovalle, M., Marquez, J., and Salomon, S., 2004, A Compilation on Knowledge Cities and Knowledge-Based Development. Journal of Knowledge Management, Vol. 8, No. 5, PP. 107-127. Perry, B., 2008, Academic Knowledge and Urban Development. In Yigitcanlar, T. − Velibeyoglu, K. Baum, S. (Eds): Knowledge-Based Urban Development. IGI-Global, Hersey, PP. 21–41. Sarimin, M., and Yigitcanlar, T., 2012, Towards a Comprehensive and Integrated Knowledge- Based Urban Development Model: Status Quo and Directions. International Journal of Knowledge-Based Development, Vol. 3, No. 2, PP. 175–192. Tan, Y., 2008, The Making of Knowledge Cities: Melbourne’s Knowledge-Based Urban Development Experience, Cities, Vol. 25, No. 5, PP. 63–72. Taylor, P. J., 2011, A West Asian/North African Cities in the World City Network: A Global Analysis of Dependence, Integration and Autonomy, http://www.iboro .ac.uk/gawc/rb/rb58.html. Vadra, R., 2012, Knowledge-Based Development and Knowledge-Based Economy - A Case Study of Dubai”, International Journal of Arab Culture, Management and Sustainable Development, Vol. 2, No. 2/3, PP. 121–130. Wang, X. and R. Lihua., 2006, Examining Knowledge Management Factors in the Creation of New City: Empirical Evidence from Zhengdong New District, Zhengzhou, China, Journal of Technology Management in China, Vol. 1, No. 2, PP. 252–261. Yigitcanlar, T., and Bulu, M., 2015, Dubaization of Istanbul: Insights from the Knowledge-Based Urban Development Journey of an Emerging Local Economy. Environment and Planning A, Vol. 47, No. 1, PP. 89–107. Yigitcanlar, T., and Lonnqvist, A., 2013, Benchmarking Knowledge-Based Urban Development Performance: Results from the International Comparison of Helsinki. Cities (London, England), Vol. 31, No. 1, PP. 357–369. doi:10.1016/j.cities.2012.11.005. Yigitcanlar, T., 2009, Planning for Knowledge-based Urban Development: Global Perspectives, Journal of Knowledge Management, Vol. 13 No. 5, PP. 228–242. Yigitcanlar, T., 2011, Knowledge-Based Urban Development Processes of an Emerging Knowledge City: Brisbane, Australia, ITU Journal of the Faculty of Architecture, Vol. 8, No. 1, PP. 53–67. Yigitcanlar, T., 2014, Innovating Urban Policymaking and Planning Mechanisms to Deliver Knowledge-Based Agendas: A Methodological Approach, International Journal of Knowledge-Based Development, Vol. 5, No. 3, PP. 253–270. Yigitcanlar, T., O’connor, K., and Westerman, C., 2008, The Making of Knowledge Cities: Melbourne’s Knowledge-Based Urban Development Experience, Cities, Vol. 25, No. 2, PP. 63–72. Zhao, J., Zhu, Y. G., Shao, G., and Ness, D., 2008, Coping with an Urbanising World: Interdisciplinary Research towards Sustainability, The International Journal of Sustainable Development and World Ecology, Vol. 15, No. 4, PP. 284–287. Ahmadipour, Z., and Ghaderi Hajat, M., 2015, Political Organization and Organization of Urban Space, Samt, Tehran. (In Persian) Ashoornejad, G., Faraji Sabokbar, H., and Amir Aslani, F., 2016, Spatial Relations Modeling Effective Factors in Investigation of Existing Financial and Credit Centers in Tehran by Geographical Weight Regression, Urban Planning Geographical Researches, Vol. 4, No. 22, PP. 223–240. (In Persian) Ashtari, H., and Parhiz, F., 2015, Zanjshahr City, Tehran: Tisa. (In Persian) Ghavimifar, A., and Beeg, L., 2007, Presenting a Strategic Model of KM in Developing Knowledge Cities, 6th International Management Conference, Tehran, Ariana Research Group. (In Persian) Iranian Statistics Center, 2016, Population and Housing Census, 2016. (In Persian) Jafari, M., 2016, City of Knowledge and its Impact on Knowledge Flood, Master's Degree, Technology Management, Superviser: Zahra Razmi, Al-Zahra University. (In Persian) Jomeapour, M., Isalou, S., Goudarzi, V., and Dousti Sabzi, B., 2016, Development of Urban Development Strategies with Knowledge Development Approach (Case Study: Arak Industrial City), Journal of Economic and Urban Management, Vol. 5, No. 4, PP. 53–65. (In Persian) Mehrani, A., 2013, Investigation of Possible Scenarios in the Formation of Knowledge City in Mashhad Metropolitan Area in the View of Horizon 1404: Relying on the Role of University, MSc Thesis, Department of Urban Affairs Management, Supervisor: Seyyed Ali Kharazmi, Ferdowsi University of Mashhad. (In Persian) Mir Akbari, N., Shah Hosseini, S., and Medghalchi, N., 2016, Exploring the Policy of Urban Development of Scientists (Case Study: Tehran), The First International Conference on Urban Economics (with Resistance Economics Approach, Action and Action), May 2016. (In Persian) Mohammadi, A., and Pishegar, E., 2012, Corporate Geography of Advanced Manufacturing Support Services; Case Study: ICT Companies in Tehran Metropolis, Geography and Urban Development Magazine, Vol. 1, No. 2, PP. 49–66. (In Persian) Mohammadi, A., Sarrafi, M., and Tavakolnia, J., 2011, Corporate Geography, Advanced Manufacturing Support Services, Case Study: Tehran Metropolis, Urban Studies, Vol. 1, No. 1, PP. 23–39. (In Persian) Momeni Basheve Saghe, M., Kharazmi, Omid A., and Rahnema, M., 2015, Investigating the Role of Science and Technology Park and Its Influencing Factors in the Development of Knowledge City with Emphasis on Mashhad Metropolis, 7th National Conference and 1st International Knowledge Management Conference, Tehran. (In Persian) Mortazavi, F., 2011, Investigating the Characteristics of the City of Tehran Knowledge-Based on the Attraction and Maintenance of Knowledge Workers, MSc. Thesis, Urban Management, Superviser: Mousa Pourmousavi, University of Tehran. (In Persian) Pourramazan, I., Pourhossein Roshan, H., and Ali Akbari, S., 2016, The City of Zanbaniyan: The Future Development Strategy of Zanjan City as a Sustainable and Creative City, Journal of Environmental Studies, Vol. 9, No. 35, PP. 192–171. (In Persian) Rafieyan, M., and Mortazavi, M., 2016, The Importance of Urban Knowledge Developers and Knowledge Town in the Knowledge Economy, First International Conference on Urban Economics (with Respectable Economic Approach, Action and Practice). (In Persian) Saed Moucheshi, R., Ziari, K., Hatami-Nejad, H., and Farhudi, R., 2017, Analysis of Spatial-Physical Deployment of Scientists’ Functions versus Traditional Operations in Tehran (An Analysis of the Distribution of Tehran’s Urban Core), Research Human Geographic, Vol. 49, No. 1, PP. 1–18. (In Persian) Sarrafi, M., and Mohammadi, A., 2016, Spatial Analysis of Distribution of Knowledge-Based Companies, Case Study: Tehran Metropolis, Journal of Planning and Space Design, Vol. 20, No. 3, PP. 181–208. (In Persian) Sarvar, H., and Pourtaheri, M., 2015, The Role of Global Economics in the Application Pattern of Advanced Use in Metropolises (A Case Study of Tehran Metropolis), Planning and Approval of Space, Vol. 20, No. 3, PP. 155–178. (In Persian) Vessali Azar Sharabeyani, M., 2017, Investigating the Relationship between Social Capital and Urban Development of Scientists, Journal of Science and Technology Policy, Vol. 7, No. 1, PP. 17–29. (In Persian)
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,327 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,342 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب