پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,764 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,145,927 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,907,151 |
اندازه‌های شرعی، تطبیق دقیق یا تسهیل در تطبیق؟ | ||
| مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
| مقاله 4، دوره 17، شماره 2، تیر 1400، صفحه 435-459 اصل مقاله (715.92 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| حسین مختاری1؛ مهدی موحّدی محب* 2؛ خسرو مؤمنی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران | ||
| 2دانشیار، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران | ||
| 3استادیار، دانشکدۀ علوم انسانی،دانشگاه سمنان، سمنان، ایران | ||
| چکیده | ||
| ابواب مختلف فقه، دربردارندۀ احکام شرعی بسیاری است که به اندازه‌های شرعی معینی مقیدند. در این موارد، یکی از مسائل، تشخیص صحیح تحقق اندازۀ شرعی و نحوۀ اجرای آن توسط مکلف است. از بیان فقیهان، در این خصوص چهار نظریه قابل استخراج است که عبارت‌اند از: دقت عقلی، دقت عرفی، مسامحۀ عرفی و قول به‌تفصیل که در صورت موضوعیت تحدید، دقت عرفی در تشخیص تکلیف ملاک است، ولی در فرض طریقیت آن، مسامحۀ عرفی قابل پذیرش است؛ ضمن آنکه، در تشخیص مفهوم اندازه، تسامح عرفی را بی‌ضرر دانسته، اما در تطبیق مصادیق بر مفاهیم، آن را نپذیرفته است. در کنار این موارد دقت علمی و تجربی نیز قابل بررسی است. در نگاه این نوشتار، ضمن بیان و نقد اقوال، قول به تفصیل ترجیح دارد. در بیان شرع، در غالب موارد، نوعی تعمد و اصرار در رعایت دقیق محدوده‌های تعیین‌شده دیده می‌شود که بیانگر موضوعیت مقدار خاصی در نظر شارع است و تسامح در آن، مردود دانسته می‌شود. اگرچه در برخی موارد، از لسان دلیل یا دیگر قرائن، طریقیت تحدید کشف می‌شود و اینکه تحقق مقدار خاص، کاشف از تحقق واقعی موضوعِ حکم شرعی است. بنابراین، در آن موارد، دقت، مطالبه نشده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اندازۀ شرعی؛ تحدیدات؛ دقت عرفی؛ مقدرات شرعی؛ مسامحه عرفی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Legal Measures, Exact Matching, or Facilitating the Matching? | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Mokhtari1؛ Mahdi Movahhedi Moheb2؛ Khosro Mo'meni3 | ||
| 1Ph.D Student, Faculty of Humanities, University of Semnan, Semnan, Iran | ||
| 2Associate Professor, Faculty of Humanities, University of Semnan, Semnan, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Faculty of Humanities, University of Semnan, Semnan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| < p >The various subject matters of jurisprudence (Fiqh) contain many religious laws limited by legal measures. In these cases, the correct recognition of the fulfillment of legal measure and the way it is performed by religiously competent person is an important matter. Four theories can be driven from the expressions of the jurists in this regard including rational precision, customary precision, customary negligence and statement in detail. When it is the matter of limitation, the customary precision is the criterion for recognition of duty, but considering the way of its performance the customary accuracy is acceptable. In addition, considering the recognition of the concept of measure, the customary negligence is considered to be harmless, but considering adapting an example to the concepts, it is not acceptable. Alongside these matters, scientific and experimental precision can also be studied. While quoting and criticizing the statements, this article prefers the statement in detail. In most cases, there is a deliberation and insistence on strict observance of the specified limits in the word of divine law which indicates the importance of a particular amount in the view of the Legislator and the tolerance thereof is rejected. However, in some cases, the method of confinement may be discovered from the language of reason or other evidences and that the substantiation of a particular amount is the detector of the actual realization of the subject of religious law. Therefore, in those cases, accuracy is not demanded. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Legal Measure, Limits, Legal Predestinations, Customary Negligence, Customary Precision | ||
| مراجع | ||
|
1. ابن‌فارس، احمد (1404ق). معجم مقاییس اللغه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
2. ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم (1414ق). لسان العرب، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع ـ دارصادر.
3. انصاری، مرتضی (1415ق). کتاب الطهارة، قم: کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ‌اعظم انصاری.
4. جوهری، اسماعیل‌بن‌حمار (1407ق). تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت: دارالعلم للملایین.
5. حجت کوه‌کمری، سید محمد (1410ق). النجم الزاهر فی صلاه المسافر، تبریز: طلوع.
6. حرّ‌عاملی، محمدبن‌حسن ( 1409ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسۀ آل‌البیت(ع).
7. حسینی واسطی زبیدی، سید محمد مرتضی (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
8. حکیم، سید محسن (1416ق). مستمسک العروة الوثقی، قم: مؤسسۀ دارالتفسیر.
9. راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1427ق). المفردات فی غریب القرآن، قم: طلیعۀ نور.
10. زراقط، شیخ محمد (1435ق). «الفقه و العلوم بین دعوی التواصل و الانفصال»، مجلۀ منهاج، دورۀ 34، ش3، ص 295-271.
11. سبزواری، سیدعبد الأعلی (1413ق). مهذب‌الأحکام، چ چهارم، قم: مؤسسۀ المنار ـ دفتر حضرت آیت‌الله.
12. سیوری (فاضل مقداد). مقدادبن‌عبدالله (1403ق)، نضد القواعد الفقهیه علی مذهب الإمامیه، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
13. طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم (1419ق). العروة الوثقی فیما تعم به البلوی(المحشّی)، قم: اسلامی.
14. طریحی، فخرالدین (1416ق). مجمع البحرین، چ سوم، تهران: مرتضوی.
15. عاملی (شهیداول). محمدبن‌مکّی (بی‌تا)، القواعد و الفوائد، قم: کتابفروشی مفید.
16. علیدوست، ابوالقاسم (1388). فقه و عرف، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
17. کاشف الغطاء، محمدحسین (1359ق). تحریرالمجله، نجف: المکتبه المرتضویه.
18. کزازی، علی (1414ق). شرح تبصره المتعلمین(للآغا ضیاء)، قم: اسلامی.
19. کوه کمری، سید محمد (1410ق)، النجم الزاهر فی صلاة المسافر، تبریز: طلوع.
20. مختاری دزکی، باقر (1393). بررسی تطبیقی قاعدۀ عدم تسامح در اندازه‌های شرعی و تطبیقات آن از دیدگاه مذاهب اسلامی، پایان‌نامۀ مقطع کارشناسی ارشد، رشتۀ فقه و حقوق، دانشگاه ادیان و مذاهب.
21. مختاری، رضا (۱۳۸۵). «چشم مسلح و رویت هلال»، کاوشی نو در فقه، دورۀ۵۰ ، ش3، ص 118-73.
22. مراغی، سید میر عبدالفتاح (1417ق). العناوین الفقهیة، قم: اسلامی.
23. مصطفوی، سید محمدکاظم (۱۴۲۱ق). مائه قاعده فقهیه، قم: اسلامی.
24. مکارم شیرازی، ناصر (1371). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
25. منتظری، حسین‌علی (1409ق). کتاب الزکاة، چ دوم، قم: مرکز جهانی مطالعات اسلامی.
26. موسوی خمینی، (امام خمینی)، سید روح‌اللّه (1385ق). الرسائل، قم: اسماعیلیان.
27. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1422ق). العروة الوثقی مع تعالیق الإمام الخمینی، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
28. موسوی خمینی، سید مصطفی (1418ق). کتاب الطهارة، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
29. موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1417ق). مصباح الأَصول، قم: داوری.
30. ــــــــــــــــــــــــــ (1418ق). موسوعة الإمام الخوئی، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی(ره).
31. موسوی، سید علی‌عباس (1425ق). «تشخیص موضوعات الأحکام الشرعیة و تطوّر الاجتهاد»، مجلة فقه أهلالبیت علیهم السلام (بالعربیة)، قم: مؤسسۀ دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(ع)، دورۀ 34، ص 133-100.
32. موسوی بجنوردی، سید محمد (1401ق). قواعد فقهیه، تهران: عروج.
33. نجفی، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
34. نجفی عراقی، عبدالنبی (1380ق). المعالم الزلفی فی شرح العروة الوثقی، قم: المطبعة العلمیة.
35. همدانی، آقارضا (۱۴۱۶ق). مصباح الفقیه، قم: مؤسسة الجعفریه لإحیاء التراث و مؤسسۀ النشر الاسلامی.
References
1. Ali-Doost, Abul-Qasim (1388 SH). Fiqh wa ʿUrf. Tehran: Research Center of Islamic Culture and Thought. (in Persian)
2. ʿAmili (1st Martyr), Muhammad bin Makki (n.d.). al-Qawaʿid wal-Fawaʾid. Qom: Mufid Bookshop. (in Arabic)
3. Ansari, Murtiza (1415 AH), Kitab al-Tahara. Qom: International Congress for Commemoration of the great Sheikh Ansari. (in Persian)
4. Hakim, Muhsin (1416 AH). Mustamsak al-ʿUrwat al-Wuthqa. Qom: Dar al-Tafsir Institute. (in Arabic)
5. Hamadani, Aqa Reza (1416 AH). Mesbah al-Fiqhiyya. Qom: al-Jaʿfariyya Institute for Revival of Heritage and Institute of Islamic Publications. (in Arabic)
6. Hojjat Kuh-Kamari, Sayyid Muhammad (1410 AH). Al-Najm al-Zahir fi Salat al-Musafir. Tabriz: Toluʿ Publications. (in Arabic)
7. Hurr ʿAmili, Muhammad bin Hassan (1409 AH). Tafsil Wasa’il al-Shiʿa ila Tahsil Masa’il al-Shariʿa. Qom: Al al-Bayt Institute. (in Arabic)
8. Husseini Wasiti Zubeydi, Sayyid Muhammad Murtiza (1414 AH). Taj al-ʿArus min Jawahir al-Qamus. Beirut: Dar-al-Fikr Office for Printing, Publishing and Distribution-Dar Sadir. (in Arabic).
9. Ibn Faris, Ahmad (1404 AH). Muʿjam Maqaʾis al-Lugha. Qom: Office of Islamic Propagation in Qom Seminary. (in Persian)
10. Ibn Manzur, Muhammad bin Mukram (1414 AH). Lisan al-ʿArab. Beirut: Dar-al-Fikr Office for Printing, Publishing and Distribution-Dar Sadir. (in Arabic)
11. Idem (1385 SH). al-Rasaʾil. Qom: Ismaʾiliyyan. (in Arabic)
12. Idem (1418 AH). Mowsuʿa al-Imam al-Khuʾi. Qom: Institute for Revival of Imam Khuʾi's Works. (in Arabic)
13. Jowhari, Ismaʾil bin Hammar (1407 AH). Taj al-Lugha wa Sihah al-ʿArabiyya. Beirut: Dar al-ʿIlm lil-Malaʾin. (in Arabic)
14. Kashif al-Ghitaʾ, Muhammad Hussein (1359 SH). Tahrir al-Majalla. Najaf: al-Maktaba al-Murtazawiyya. (in Arabic)
15. Kazzazi, Ali (1414 AH). Sharh Tabsirat al-Muta’allimin (for Agha Ziyaʾ). Qom: Islami Publications. (in Arabic)
16. Kuh Kamari, Sayyid Muhammad (1410 AH). Al-Najm al-Zahir fi Salat al-Musafir. Tabriz: Toluʿ Publications. (in Arabic)
17. Makarim Shirazi, Nasir (1371 AH). Tafsir Nimuna. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya. (in Persian)
18. Maraghi, Sayyid Mir ‘Abdul-Fattah (1417 AH). al-ʿAnawin al-Fiqhiyya. Qom: Islami Publications. (in Arabic)
19. Mukhtari Dezaki, Baqir (1393 SH). Barrasi Tatbiqi Qa’ideyi ʿAdam Tasamuh dar Andazihayi Sharʿi wa Tatbiqat An az Didgah Mazhib Islami. MA thesis in the field of Jurisprudence and Principles of Jurisprudence. Qom: University of Religions and Denominations. (in Persian)
20. Mukhtari, Reza (1385 SH). “Chashm Musallah wa Roʾyat Hilal”, in a New Exploration in Jurisprudence, Vol. 50, No.3, pp.73-118. (in Persian)
21. Muntaziri, Hussein Ali (1409 AH). Kitab al-Zakat, 2nd edition. Qom: International Center of Islamic Studies. (in Arabic)
22. Musawi Bojnurdi, Sayyid Muhammad (1401 AH). Qawaʿid Fiqhiyya. Tehran: ʿOruj. (in Arabic)
23. Musawi Khomeini, Sayyid Mustafa (1418 AH). Kitab al-Tahara. Tehran: Institute of Compilation and Publication of Imam Khomeini’s Works. (in Arabic)
24. Musawi Khomeini, Sayyid Ruhullah (1422 AH). al-ʿUrwat al-Wuthqa maʿa Taʿaliq al-Imam Khomeini. Tehran: Institute of Compilation and Publication of Imam Khomeini’s Works. (in Arabic)
25. Musawi Khuʾi, Sayyid Abul-Qasim (1417 AH). Misbah al-Usool. Qom: Dawari. (in Arabic)
26. Musawi, Sayyid Abbas (1425 AH). “Tashkhis Mowzuʿat al-Ahkam al-Sharʿiyya wa Tatawwur al-Ijtihad in Magazine of Jurisprudence of Ahl al-Bayt” (in Arabic), Qom: Institute of Encyclopedia of Islamic Jurisprudence on Ahl al-Bayt’s Denomination, 34, pp.100-133. (in Arabic)
27. Mustafawi, Sayyid Muhammad Kazim (1421 AH), Miʾat Qaʿida Fiqhiyya. Qom: Islami Publications. (in Arabic)
28. Najafi ʿAraqi, ʿAbd al-Nabi (1380 SH). al-Maʿalim al-Zulfi fi Sharh al-ʿUrwat al-Wuthqa. Qom: al-ʿIlmiyya Publications. (in Arabic)
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 450 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 217 |
||