پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,623 |
| تعداد مقالات | 71,548 |
| تعداد مشاهده مقاله | 126,910,991 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,959,865 |
نخل بندی؛ نمونه ای از صحنه آرایی در حوزۀ فرهنگ ایران | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| مقاله 7، دوره 24، شماره 4، دی 1398، صفحه 67-76 اصل مقاله (6.62 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2019.273200.615284 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا شیخ الحکمایی* 1؛ طاهر شیخ الحکمایی2 | ||
| 1فارغ التحصیل نمایش عروسکی/ دانشگاه تهران هنرمند و پژوهشگر | ||
| 2عضو هیات علمی دانشکده هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| هنر، بخش جدانشدنی از زندگی آدمی درگذر زمان است که از دیرباز در همۀ ابعاد زندگیاش نمودی آشکار داشتهاست. یکی از شاخص‌ترین وجوه آن، آراستن مجالس، محافل و انجام تزیینات مکان برگزاری مراسم بوده. این تزیینات گاه برای مجالس آیینی و دینی، گاه برای شادباش و سرگرمی و زمانی نیز برای عزا انجام میگیرد. با توجه به اشارات موجود در اسناد مکتوب، این نوع از مجلس‌آرایی‌ها درگذشته نیز کاربرد داشته و هر بخشی از آن تحت عنوان خاصی به اصناف مختلف و اساتید گوناگون مربوط میشدهاست. بر اساس مستندات موجود و با توجه به نزدیک‌تر شدن مرزهای هنر نسبت به هم میتوان گفت که در برخی از این مراسم‌ها و مجالس، جلوههایی از هنرهای نمایشی نیز متجلی بوده که به تعبیر امروزی، این نوع آرایش‌ها نقش صحنهآرایی را برای آن نمایش ایفا میکردهاست. هدف این مقاله از یک‌سو آشنایی با موضوع نخل‌بندی و از سوی دیگر مرزبندی میان دو مفهوم نخل‌بندی و نخل‌گردانی است. نگارندگان در این پژوهش کوشیده‌اند تا با بررسی متون کهن و با روش توصیفی – تحلیلی، به شرح و چگونگی یکی از این شیوههای مجلسآرایی، در حوزۀ فرهنگ ایران بپردازند که با عنوان «نخل‌بندی» شناخته میشدهاست. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، چگونگی اجرای نخل‌بندی متأثر از زمان، مکان، طبقۀ اجتماعی و... بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صحنه‌پردازی؛ صحنهآرایی؛ نخل‌بندی؛ نخل‌بندان؛ شبه نمایش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Nakhl-bandi; an example of scenic design in Iranian culture | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Sheikholhokamaei1؛ TAHER Sheikholhokamaei2 | ||
| 1M.A of Puppet Theater, School of Performing Arts and Music, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran. Artist and Researcher | ||
| 2Faculty Member, School of Visual Arts, Collage of Fine Arts, University of Tehran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Art is an inseparable part of life which manifests in all aspects of human life. One of the most significant manifestations of art is decoration of parlors, circles and venues for various kinds of ceremonies. In general, these decorations are occasionally performed for ritual and religious ceremonies, sometimes for festivals and entertainments, and sometimes for funerals or mourning rites. According to the resources studied in this paper, the above mentioned decorations have already been used and people employed them in various ceremonies and other aspects of life. EIn fact, every part of the decoration had specific title, and its construction was related to particular professions and different masters. According to the existing evidences used in this article, in some of these parlors and ceremonies you could see manifestations of the performing arts which could be counted as scenic design; needless to say that its performance could be influenced by various issues such as time, place and social class. In fact, this included construction for decoration and design of the venue. One type of decoration being used in the past was the art of Nakhl –bandī done by the Nakhl -bands. They are made of wax, paper, fabric, mud, wood and all kinds of flowers, fruits and artificial trees with different colors and designs in order to beautifully decorate a place. To describe the words Nakhl -band and Nakhl -bandī in the verses where these exact terms have been used, some editors of the Davāvīn (poets collected lyrics) have briefly demonstrated them in the book margins and footnotes which we will mention in the article. As for the terminology of this art, two groups have paid particular attention because these two words Nakhl -band and Nakhl -bandī (and other related terms) figured in verses and prose texts: the first group was lexicographers who explained the term because of its use in manuscripts, and the other, commentators and editors of poets who almost entirely gave a short and wrong description.We shall also remind that none of the studies conducted in Iran, focused on the scenic designs based on the history of performing art, music and other artistic performances have pointed to this issue as an example of stage design art. Although studies have been carried out independently on the issue of mourning and Nakhl -gardānī, as we see later, the issue of Nakhl-bandī and Nakhl –gardānī have been misinterpreted and have been considered as one. No independent research on the history of Nakhl -bandi has been conducted, especially in the field of scenic design in Iranian culture; in fact, Nakhl -bandī is considered as a forgotten art. Therefore, the main aim of this research is to clarify the dimensions of this old art and to answer literary, historical, and technical questions related to the profession of Nakhl-bandī and explain the differences between Nakhl-bandī and Nakhl –gardānī. This is a descriptive -analytical research and is based on the data extracted from the manuscripts and collected from libraries. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Scenic design, Nakhl-bandi, Nakhl-band, theater | ||
| مراجع | ||
|
اسفرنگی، سیف‌الدین (۱۳۹۶)، دیوانسیفاسفرنگ، تصحیح انتقادی فرزاد جعفری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران. اشرف‌زاده، رضا (۱۳۷۰)، فرهنگ نوا در لغات و ترکیبات آثار عطار نیشابوری، آستان قدس رضوی، مشهد. اف‍وش‍ت‍ه‌‌ای نطنزی، محمود بن هدایت‌الله (۱۳۷۳)، نقاوة الآثار فى ذکر الاخبار، به اهتمام احسان اشراقی، انتشارات علمی فرهنگی، تهران. اوحدى بلیانى، تقى‌الدین محمد بن محمد (۱۳۸۹)، عرفات العاشقین و عرصات العارفین، ۸جلد، مرکز پژوهشى میراث مکتوب، تهران. آیتی، عبدالحسین (۱۳۱۷)، تاریخ یزد مشتمل بر سه بخش... ، چاپخانۀ گل‌بهار یزد، یزد. بدلیسی، شرف‌الدین بن شمس‌الدین (۱۳۷۷)، ش‍رف‍ن‍ام‍ه: تاریخ م‍ف‍ص‍ل ک‍ردس‍ت‍ان، به اهتمام ولادی‍م‍ی‍ر ول‍ی‍ی‍ام‍ی‍ن‍وف زرن‍وف، ج ۲، اساطیر، تهران. بروک، پیتر (۱۳۷۸)، دست آورده‌ای تئاتری پیتر بروک از تعزیه‌های ایرانی، ترجمۀ ساسان قاسمی، نمایش، شمارۀ۱۹-۱۴، صص ۱۰۵-۱۰۳. برهان، م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن بن خ‍ل‍ف (۱۳۶۲)، برهان قاطع، به اهتمام محمد معین، امیرکبیر، تهران. بلوکباشی، علی (۱۳۸۳)، نخل‌گردانی: نمایشی تمثیلی از جاودانگی حیات شهیدان، دفتر پژوهشهای فرهنگی، تهران. بیدل دهلوی، عبدالقادر بن عبدالخالق (۱۳۸۵)، دیوان برگزیدۀ، به کوشش محمد‌کاظم کاظمی، عرفان، تهران. تت‍وی، احمد بن ن‍ص‍رال‍ل‍ه (۱۳۸۲)، تاریخ الفی، تصحیح غ‍لام‍رض‍ا طب‍اطب‍ای‍ی‌‌م‍ج‍د، ج ۸، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. تقى‌الدین کاشى، محمد بن علی (۱۳۸۴)، خلاصة الأشعار و زبدة الأفکار (بخش کاشان)، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران. جامى، عبدالرحمن بن احمد (۱۳۷۸)، دیوان جامى، تصحیح اعلاخان افصح‌زاد، مرکز مطالعات ایرانی، تهران. ج‍م‍ال‌ال‍دی‍ن ان‍ج‍و، ح‍س‍ی‍ن‌‌ب‍ن حسن (۱۳۵۱)، فرهنگ جهانگیری، به کوشش رحیم عفیفی، دانشگاه مشهد، مشهد. حافظ ابرو، عبدالله بن لطف‌الله (۱۳۸۰)، زبدة التواریخ، ج۴، تصحیح کمال حاج‌سیدجوادی، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران. رشید حسن‌خان (۲۰۱۳)، کلاسکی ادب کی فرهنگ [به زبان اردو]، طباعت اول، مجلسِ ترّقیِ ادب، لاهور. خاقانی، بدیل بن علی (۱۳۳۳)، مثنوی ت‍ح‍ف‍ةال‍ع‍راق‍ی‍ن، به اهتمام یحیی قریب، چاپخانۀ سپهر، تهران. خاقانی، ب‍دی‍ل‌ب‍ن علی[۱۳۳۸]، دیوان، به کوشش ضیاءالدین سجادی، زوار، تهران. خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین (۱۳۸۰)، تاریخ حبیب‌السیر، ج۴، خیام، تهران. داع‍ی‌الاس‍لام، محمدعلی (۱۳۶۴)، فرهنگ ن‍ظام فارسی به فارسی، کتابخانه دانش، تهران. دانشپژوه، محمدتقی (۱۳۵۰)، «تعریف طاووس‌خانه که آقا منصور ولد...»، معرف محمدتقی دانشپژوه، فرهنگ ایران زمین، ج۱۸، صص ۱۹۵-۲۰۳. دهخدا، علیاکبر(۱۳۸۳)، أمثال و حکم، ج ۴، چاپ دوازهم، دهخدا، تهران. دهخدا، علیاکبر و همکاران (۱۳۷۷)، لغت‌نامه، ج ۴، چاپ دوم، دانشگاه تهران، تهران. زمانی، کریم (۱۳۸۱)، شرح جامع مثنوی معنوی(دفتر پنجم)، اطلاعات، تهران. سجادی، ضیاءالدین (۱۳۷۴)، فرهنگ لغات و تعبیرات با شرح اعلام و مشکلات....، ج ۲، زوار، تهران. سعدی، مصلح بن عبدالله (۱۳۵۴)، کتاب بوستان، شرح اشعار و حواشی: محمدعلی ناصح، بنیاد نیکوکاری نوریانی، تهران. سعدی، مصلح بن عبدالله (۱۳۷۱)، کلیات سعدی، از روی نسخه ت‍ص‍ح‍ی‍ح‌ش‍ده محمدعلی ف‍روغ‍ی، چاپ چهارم، ققنوس، تهران. سعدی، مصلح بن عبدالله (۱۳۷۸)، بوستان سعدی، شرح و توضیح رضا انزابی‌نژاد و سعید قره‌بگلو، جامی، تهران. سنایی، م‍ج‍دود‌‌ب‍ن آدم (۱۳۳۶)، دیوان حکیم سنائی، به کوشش مظاهر مصفا، امیرکبیر، تهران. سنایی، م‍ج‍دود‌‌ب‍ن آدم (۱۳۴۱)، دیوان حکیم...، به اهتمام محمدتقی مدرس رضوی، کتابخانۀ ابن‌سینا، تهران. شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۸۶)، تازیانه‌های سلوک، چاپ هفتم، آگاه، تهران. شکنر، ریچارد (۱۳۸۶)، شش قاعدۀ کلی برای تئاتر محیطی، ترجمۀ فریده دلیری، نمایش، دو شمارۀ ۹۵و۹۶، صص ۷۰-۷۵. صائب، محمدعلی (۱۳۶۴ تا ۱۳۷۰)، دیوانصائبتبریزی، به کوشش محمد قهرمان، ج ۱ و ۴ و ۵ و ۶، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران. عبدالرزاق سمرقندی (۱۳۸۳)، مطلع سعدین و مجمع بحرین، ج۳، تصحیح عبدالحسین نوایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران. عطار، محمدبن ابراهیم (۱۳۳۹)، خسرونامه، به تصحیح و اهتمام احمد سهیلی‌خوانساری، انجمن آثار ملی، تهران. عطار، محمدبن ابراهیم (۱۳۴۲)، منطق‌الطیر، مقامات الطیور، به اهتمام سیدصادق گوهرین، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران. عطار، محمدبن ابراهیم (۱۳۸۴)، منطق‌الطیر، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، سخن، تهران. عطار، محمدین ابراهیم (۱۳۵۸)، مختارنامه، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، توس، تهران. عمید، حسن (۱۳۸۹)، فرهنگ فارسی عمید، سرپرست تألیف و ویرایش: فرهاد قربان‌زاده، اَشجَع. غف‍اری، احمد بن محمد (بی‌تا)، تاریخ نگارستان، تصحیح مرتضی مدرس گیلانی، کتاب‌فروشی حافظ، تهران. قمی، نجم‌الدین ابوالرجاء (۱۳۶۳)، تاریخ الوزراء، تصحیح محمدتقى دانشپژوه، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران. کاتبی ت‍رش‍ی‍زی، محمد بن عبدالله (۱۳۸۲)، دیوان کاتبی نیشابوری، تصحیح تقی وحیدیان کامیار و ...، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد. گلچین معانی، احمد (۱۳۶۵)، فرهنگ اشعار صائب، موسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران. گولپینارلی، عبدالباقی (۱۳۷۳)، نثروشرحمثنویشریف، ترجمۀ توفیق سبحانی، ج۵، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، تهران. گوهرین، صادق (۱۳۶۲)، فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوی، ج۹، زوار، تهران. محبوب فریمانی، الهه و زهرا فاطمی‌مقدم (۱۳۹۵)، کاغذ در مشهد عصر صفوی، پژوهشهای نسخه شناسی، دفتر اول، ۱۲۱-۱۳۰. محمدزادۀ صدیق، حسین (۱۳۷۰)، شرح غزلهای صائب تبریزی، ج۱، مؤسسۀ خدمات فرهنگی ان‍ت‍ش‍ارات‍ی ال‍س‍ت، تهران. معین، محمد (۱۳۵۸)، فرهنگ فارسی، امیرکبیر، تهران. مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد (۱۳۹۳)، کلیات ش‍م‍س تبریزی، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، دانشگاه تهران، تهران. نفیسی، علیاکبر (۱۳۴۳)، فرهنگ نفیسی (فرهنگ ناظم الاطباء)، خیام، تهران.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,657 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,023 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب