پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,479 |
| تعداد مقالات | 70,031 |
| تعداد مشاهده مقاله | 122,979,340 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,212,122 |
بررسی و ارزیابی نقش توانهای محیطی در توزیع مکانی – فضایی سکونتگاههای روستایی شهرستان مراغه با تکنیک AHPفازی | ||
| مجله علمی " آمایش سرزمین " | ||
| مقاله 6، دوره 12، شماره 1، فروردین 1399، صفحه 125-151 اصل مقاله (1.48 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jtcp.2020.295027.670054 | ||
| نویسنده | ||
| علی آذر* | ||
| استادیار، گروه شهرسازی و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مراغه، مراغه، ایران | ||
| چکیده | ||
| وضعیت اکولوژیکی و توانهای طبیعی، نقشی بسزا در توسعة پایدار و الگوی استقرار فضایی سکونتگاههای روستایی دارند. بر این اساس، شناخت میزان پایداری روستاها برای کاهش آثار نامطلوب شرایط محیطی و برنامهریزی برای ارتقای وضعیت سکونتی اهمیت زیادی دارد.؛ از طرفی، میتواند مخاطرات محیطی را به حداقل برساند. هدف پژوهش حاضر ارزیابی و پهنهبندی وضعیت توانسنجی محیطی و وضعیت استقرار روستاهای شهرستان مراغه است. روش پژوهش، توصیفی – تحلیلی، و ماهیت آن کاربردی است. برای بررسی توانسنجی محیطی روستاها شاخصهای ارتفاع، شیب، جهت شیب، فاصله از گسل، دسترسی به منابع آبی (رودخانه)، نوع خاک و اقلیم نتایج به‌کار گرفته شد. برای محاسبة وزن نسبی هر یک از متغیرها، مدل تحلیل سلسله‌مراتبی، و برای تلفیق لایه ها، منطق Fuzzy Overlay به‌کار گرفته شد. نتایج نشان داد 121 روستا (68 درصد) از نظر توانهای محیطی در وضعیت پایدار قرار دارند که جمعیتی برابر با 62364 نفر (6/73 درصد) را در خود جای دادهاند. 49 روستا (5/27 درصد) از روستاها پایداری متوسطی دارند که 20516 نفر (2/24 درصد) در این روستاها ساکن‌‌اند و 8 روستا (5/4 درصد) در وضعیت ناپایدار استقرار گرفتهاند و 1850 نفر (2/2 درصد) در روستاهای ناپایدار زندگی میکنند. همچنین، از نظر پایداری، روستاهای مرکز و غرب شهرستان مراغه نسبت به روستاهای شرقی و جنوبشرقی وضعیتی مناسب دارند. از میان شاخصهای مورد مطالعه، بین مؤلفههای ارتفاع، شیب، فاصله از رودخانه و اقلیم با توزیع نقاط روستایی همبستگی معناداری وجود دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پایداری؛ توانسنجی محیطی؛ توزیع مکانی- فضایی؛ مراغه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigation and Evaluation of Environmental Potential in Spatial Distribution of Rural Settlements in Maragheh City Using AHP Fuzzy Technique | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Azar | ||
| Assistant Professor, Department of Urban Planning and Architecture, Islamic Azad University, Maragheh Branch, Maragheh, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Ecological condition and natural potentials play an important role in sustainable development and the spatial patterns of rural settlements. Therefore, in order to reduce the adverse effects of environmental conditions and plan for the improvement of the residential status, it is important to know the sustainability of the villages. On the other hand, it can minimize the environmental hazards. This study is an applied in terms of the purpose and it is a descriptive-analytical study in terms of nature and method. Documentation and field observation were used to collect the data. To do this, the data were collected from books, documents, organizations and baseline maps from different organizations (GIS). To measure the environmental feasibility of the villages, measurements like altitude, slope, slope direction, fault distance, access to water resources (river), soil type and climate were used. The AHP hierarchical analysis model was used to obtain the relative weight of each variable and the Fuzzy Overall logic was used to integrate the layers.The results of the study show that 121 villages (68%) are in a stable and favorable environment in terms of environmental potentials and they have 62364 population (73.6); 49 villages (27.5%) with 20516 inhabitants (24.2%)have moderate sustainability; 8 villages (4.5%) are in poor and unstable condition and 1850 people (2.2%) live in unstable villages.Also, in terms of sustainability, the villages located in the center and west of Maragheh are in a better position than that of the east and southeast villages. There was a significant correlation between elevation, slope, distance from river and climate with the distribution of rural areas. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Evaluation of environmental potential, Maragheh, Spatial-local distribution, Sustainability | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمزاده، عیسی و کاشفیدوست، دیمن (1397). ارزیابی پایداری منطقهای با رویکرد اقتصاد سبز، مطالعة موردی شهرستانهای استان آذربایجان غـربی. فصل‌نامة جغرافیا و آمایش سرزمین، دورة 8، شمارة 27، صفحات 18-1. آسایش،حسین (1388). اصول وروشهای برنامهریزی ناحیهای. تهران: انتشارات دانشگاه پیـام نور. استعلاجی، علیرضا و قدیری معصوم، مجتبی (1384). بررسی عوامل جغرافیایی در نظام استقرار سکونتگاههای روستایی با تأکید بر تکنیکهای کمّی (پژوهش موردی: ناحیة ویلکیج از توابع شهرستان نمین). مجلة پژوهشهای جغرافیایی، دورة 37، شمارة 53، صفحات 136-121. استعلاجی، علیرضا و جعفری، محمد (1393). نقش عوامل طبیعی در آرایش سکونتگاههای روستایی در شهرستان ماهنشان. فصل‌نامة جغرافیا و مطالعات محیطی، دورة 3، شمارة 10، صفحات40-29. بهرام سلطانی، کامبیز (1387). مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی محیط زیست. جلد دوم، تهران: انتشارات مطالعات تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. پورمحمدی، محمدرضا و محمودزاده، حسن (1393). ارزیابی کیفی موقعیت مکانی کاربری مسکونی در شهر تبریز با روش سلسله‌مراتبی. نشریة جغرافیا و برنامهریزی، دورة 9، شمارة 51، صفحات 80-59. ثروتی، محمدرضا، خضری، سعید رحمانی، توفیق (1388). بررسی تنگناهای طبیعی توسعة فیزیکی شهر سنندج. پژوهشهای جغرافیای طبیعی (پژوهشهای جغرافیایی سابق)، دورة 41، شمارة 67، صفحات 29-13. حسینی ابری، حسن (1380). مدخلی بر جغرافیایی روستایی ایران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. رضوانی، محمدرضا، مطیعی لنگرودی، سیدحسن، پورطاهری، مهدی و عزیزی، فاطمه (1394). مهاجرپذیری و توسعة پایدار اجتماعی در مناطق روستایی (مطالعة مورد: روستاهای مهاجرپذیر کلانشهر تهران). فصل‌نامة برنامهریزی منطقهای، دورة 5، شمارة 19، صفحات 84-71. رزاقی، ابراهیم (1375). گزیدة اقتصاد ایران. تهران: انتشارات دانشگاه امیرکبیر. رضاییمقدم، محمدحسین و ثقفی، مهدی (1384). کاربرد تکنیکهای جدید برای طبقه‌بندی و تحلیل مخاطرات ژئومورفولوژی در گسترش شهر تبریز. فصل‌نامة مدرس علوم انسانی، دورة 9، شمارة1، صفحات 75-47. ریاحی، وحید و جوان، فرهاد (1397). بررسی عوامل جغرافیایی در پراکندگی فضایی نواحی روستایی، شهرستان زنجان. نشریة جغرافیا و برنامهریزی، دورة 22، شمارة 65، صفحات 21-1. طالشی، مصطفی و امیرفخریان، مصطفی (1391). کاربرد الگوهای کمّی تحلیل فضایی جمعیت در آمایش سکونتگاههای روستایی، مطالعة موردی: استان خراسان رضوی. فصل‌نامة پژوهشهای روستایی، دورة 3، شمارة 4، صفحات 128-105. عنابستانی، اکبر (1389). نقش عوامل طبیعی در پایداری سکونتگاههای روستایی (مطالعة موردی: شهرستان سبزوار). فصل‌نامة جغرافیا و برنامهریزی محیطی، دورة 21، شمارة 4، صفحات 104-89. کلانتری، محسن، یزدان‌پناه، کیومرث و نوری، سمیه (1394). تحلیل ساختار فضایی جمعیت سکونتگاههای شهری و روستایی (مطالعة موردی: استان زنجان). پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، دورة 3، شمارة 2، صفحات 190-165. محمدی، سعدی، رستمی شاه‌بختی طالشی، مصطفی و سلطانی مقدس، ریحانه (1395). نقش عوامل طبیعی در ناپایداری سکونتگاههای روستایی در منطقة کوهستانی و پایکوهی زاگرس، مطالعة موردی: روستاهای شهرستانهای مریوان و سروآباد. فصل‌نامة جغرافیا و توسعه، دورة 14، شمارة 43، صفحات 158-133. مهدوی، مسعود (1377). مبانی جغرافیایی روستایی. تهران: انتشارات سمت. میکائیلی، جواد، صادقی، حجت‌اله و فدایی، معصومه (1394). توانسنجی محیطی، الگویی مناسب در راستای شناخت توانمندی‌های منطقهای با تأکید بر کشاورزی (مورد مطالعه: کشت زعفران در شهرستانهای قاینات و زیرکوه). فصل‌نامة برنامهریزی منطقهای، دورة 5، شمارة 9، صفحات 56-43. References Annabestani, A. (2010). The Role of natural factors in the sustainability of rural settlements (Case Study: Sabzevar City). Geography and Environmental Planning Journal, 21(4), pp. 89-94 (in Persian). Asayesh, H. (2009).Principles and Methods of Regional Planning, Tehran, Payam Noor University Press (in Persian). Bahram Soltani, Kambiz (2008). Environmental issues and methods of urban planning. Vol.II, Tehran:Iranian Research of Urban and Architectural Studies (in Persian). Bosshard, A. (2000). A methodology and terminology of sustainability assessment and its perspectives for rural planning, Agriculture. Ecosystems and Environment, 77 2), pp.29-47. Clark, A. N. (1985). Longman dictionary of geography human and physical. UK: Longman. Coates, B. E., Johnston, R. J., & Knox, P. (1977). Geography and inequality. Oxford: Oxford University Press. Campbell, C. J. (2018). Space, place and scale: Human geography and spatial history in past and present. Past & Present, 239(1), pp.23–45. Ebrahimzadeh, I., & Kashefidoust, D. (1979). Regional sustainability assessment with green economy approach, Case study of west azarbaijan provinces. Journal of Geography and Land Planning, 8(27), pp. 18-1 (in Persian). Estelaji, A., & Jafari, M. (2014). The role of natural factors in the settlement of rural settlements in Mahneshan City. Journal of Geography and Environmental Studies, 3(10), pp. 40-29. Estelaji, A., & Ghadiri Masoum, M. (2005). Investigation of geographical factors in the settlement of rural settlements with emphasis on quantitative techniques (Case Study: Wilkidge District of Namin County Functions). Journal of Geographical Research, 37(53), pp. 29-40 (in Persian). Hosseini Abari, H. (2001). An entry to rural geography of Iran. Tehran: Tehran University Press (in Persian). Kalantari, M., Yazdanpanah, K., & Nouri, S. (2015). Spatial structure analysis of urban and rural settlements (Case study: Zanjan Province). Journal of Geography-Urban Planning Studies, 3(2), 190-197 (in Persian). Mikaeli, J., Sadeghi, H., & Fedai, M. (2015). Environmental capacity, An appropriate model for recognizing regional capacities with an emphasis on agriculture (Case study: Saffron Cultivation in Qaenat and Zirkooh Districts). Regional Planning Journal, 5(9), pp.56-43 (in Persian). Landolt, E. )1991(. Rote Liste: Gefährdung der Farn- undBlütenpflanzen in der Schweiz. Buwal: Bern. Mohammadi, S., Rostami Shah Bakti Talashi, M., & Soltani, Moghadas, R. (2016). The role of natural factors in the instability of rural settlements in the zagros mountains and pike mountains, Case study: Villages of Marivan and Sarawabad ownships. Development, 14(43), pp. 133–158 (in Persian). Mahdavi, M. (1998). Rural geographical basis. Tehran: Samt Publications (in Persian). Pourmohammadi, M. R., & Mahmoodzadeh, H. (2014). qualitative assessment of residential location in Tabriz by Hierarchical Method. Journal of Geography and Planning, 19(51), pp. 59-80 (in Persian). Razaghi, E. (1996). Selection of the Iranian economy. Tehran: Amir Kabir University Press (in Persian). Rezvani, M. R., Motiei Langroodi, S. H., Pourtaheri, M., & Azizi, F. (2015). Immigration and sustainable social development in rural areas (Case study: Tehran Metropolitan Immigrant Villages). Regional Planning Journal, 5(19), pp. 71 - 84 (in Persian). Riahi, V., & Javan, F. (1979). Investigation of geographical factors in spatial distribution of rural areas, Zanjan County. Journal of Geography and Planning, 22(65), pp. 21-1. (in Persian) Servati, M. R., Khezri, S., & Rahmani, T. (2009). Surveying the natural bottlenecks of physical development in Sanandaj. Geography Research (Formerly Geographical Research), 41(67), pp. 13-29 (in Persian). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 851 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 567 |
||