پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,694 |
| تعداد مقالات | 72,251 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,272,824 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,118,439 |
شعارهای عاشورایی از منظر دانش های حدیثی؛ گونه ها و خاستگاه ها | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 52، شماره 2، اسفند 1398، صفحه 325-344 اصل مقاله (330.64 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2020.296662.669463 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد رضا شاهرودی* 1؛ محمد فراهانی2 | ||
| 1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران جنوب؛ | ||
| چکیده | ||
| به پیامهای نمادین و برگرفته از بیانات امامحسین (ع) یا فرهنگ غنی مستفاد از قیام حسینی، «شعارهای عاشورایی» اطلاق میشود. این شعارها در آثار تاریخی، مقاتل و سیرۀ امامان(ع) ملاحظه میشود؛ اما تاکنون خاستگاهها و گونههای آن با ابزار علمی مورد مداقه قرار نگرفته است. به جهت درهمآمیختگی شعارهای مستند و غیرقابل استناد در نقلهای مربوط به واقعۀ عاشورا، شناخت گونههای این شعارها و سنجش آنها به منظور بهرهوری بیشتر فردی و اجتماعی، ضروریاست؛ چه، با مطالعه در زمینۀ پیدایش و تطور شعارهای عاشورایی درمی‌یابیم که پارهای از این شعارها دارای منشأ سیاسی، عرفانی یا اخلاقیاست. «شعارهای عاشورایی» در میان منابع دینی، بیشترین تقارب را با حدیث و بیشترین قابلیت سنجش را با معیارهای ثابت شده در علوم حدیث دارا هستند؛ لذا با کاربست اصول این علوم، میتوان به صحت و میزان اصالت آنها دستیافت. این شعارها با اعمال آموزههای دانشهای حدیثی بدینگونه قابل طبقهبندیاند: 1. شعارهایی که در آن، نقل، صحیحاً به لفظ و معنا صورت گرفته و انتساب آنها به امامحسین(ع) به مثابۀ خبر صحیح است؛ 2. شعارهایی که در آن، به دلیل وجود متابعات و شواهد، نقل به معنا رخ داده است، ولی ماهیت روایی دارد؛ 3. شعارهایی که نقل به معنا نشدهاست، ولی مضمون آنها با روایات صحیح الصدور تأیید میشود؛ 4. شعارهایی که ساختگیاست و به واسطۀ اطلاق یا عمومیت الفاظ و برخی برداشتهای غلط از آن نمیتوان پذیرفت که از ناحیۀ معصوم(ع) صادر شده باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امامحسین (ع)؛ شعار؛ عاشورا؛ فقهالحدیث؛ کربلا؛ نقدالحدیث | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Ashura Slogans from the Perspective of Hadith Studies; Types and Bases | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Reza Shahroodi1؛ mohammad farahani2 | ||
| 1Associate Professor, Department of Qur’an and Hadith Sciences, Faculty of Theology, University of Tehran, Iran. | ||
| 2PhD Candidate of Qur’an and Hadith Sciences, Islamic Azad University, Tehran Jonoub Brance, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Symbolic messages received from the remarks of Imam Hussain (AS) or the rich culture relevant to his rising are known as Ashura mottoes/slogans. These mottoes are seen in works on history, battles, and the biographies of Imams (AS). However, their bases and varieties have not been yet carefully studied through scientific methods. Since reliable mottoes in the historical accounts of Ashura are intertwined with unreliable ones, it is necessary to know their various types and their assessment towards further individual and social application. Indeed, study of the rising and development of Ashura mottoes indicates that a number of these mottoes have political, mystical or moral bases. Amongst religious works Ashura mottoes have the closest tie with Hadith and the utmost capacity to be assessed based on definite criteria established in Hadith studies. Applying the principles of Hadith disciplines, therefore, one may recognize the authenticity of such accounts. Accordingly, these mottoes may be classified as follow: 1. Mottoes in which transmission has occurred correctly in terms of words and meanings, and hence in terms of their attribution to Imam Hussain (AS). They are considered as authentic Hadiths. 2. Mottoes which there are evidences for their being paraphrased although maintaining their Hadith nature. 3. Mottoes not paraphrased but supported by authentic Hadiths. 4. Mottoes which are fabricated, and it is not correct to recognize them as originating from the Infallibles (AS), due to their broad or general address, and certain wrong readings from them. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ashura, Criticism of Hadith, Comprehending Hadith, Imam Hussain (AS), Karbala, Motto | ||
| مراجع | ||
|
[1]. ابناعثم کوفی، ابومحمد احمد (؟). کتابالفتوح. تحقیق: علی شیری، جلد 1، بیروت، دارالأضواء. [2]. ابنفارس، احمد (1404). معجم مقاییساللغه. جلد 3، قم، مکتبالإعلامالإسلامی، مرکز النشر. [3]. ابنمنظور، محمدبنمکرم (1413). لسانالعرب. چاپ: سوم، بیروت، دار احیاءالتراثالعربی. [4]. ابومخنف، لوطبنیحیی (؟). مقتل ابیمخنف (المشهور). طهران، انتشارات اعلمی. [5]. اصفهانی، ابوالفرج علیبنحسین (؟). مقاتلالطالبیین. قم، انتشارات شریف رضی. [6]. امام خمینی، سیدروحالله مصطفوی (1389). صحیفۀ امام. چاپ: پنجم، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). [7]. امینی گلستانی، محمد (1384). از مباهله تا عاشورا. قم، انتشارات سپهر آذین. [8]. انصاریان، حسین (1368). فروغی از تربیت اسلامی. تهران، انتشارات مفید. [9]. بابیل، نصوح (1987). صحافه و سیاسه، سوریه فیالقرنالعشرین. لندن، ریاضالرّیس للکتب و النشر. [10]. پاکتچی، احمد (1394). فقهالحدیث: مباحث نقل به معنا. تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع). [11]. تهرانی، آقامجتبی (1395). تهران، مؤسسۀ پژوهشی مصابیحالهدی. [12]. جعفریان، رسول (1386). تأملی در نهضت عاشورا. چاپ: هشتم، قم، نشر مورخ. [13]. جندی، احمد (1981). ذکری سعد الله جابری، سوریه، طلاس. [14]. حرانی، ابنشعبه (1404). تحفالعقول عن آلالرسول. قم، انتشارات جامعۀ مدرسین. [15]. حسینی، سیدعبدالله (1386). معرفی و نقد منابع عاشورا. قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. [16]. حلی، ابنداود (1383). رجال ابنداود. تهران، انتشارات دانشگاه تهران. [17]. حلی، علامه حلی (1411). رجالالعلامهالحلی. قم، دارالذخائر. [18]. خوارزمی، موفقبناحمد (1423). مقتلالحسین(ع). چاپ: دوم، قم، انتشارات انوارالهدی. [19]. دربندی حائری، فاضل دربندی، ملا آقابنعابد (1284). اکسیر‌العبادات فی اسرارالشهادات. تحقیق: شیخ محمد جمعه بادی و عباس ملا عطیهالجمری، (؟)، کارخانۀ کربلایی عبدالحسین. [20]. دهخدا، علیاکبر (1341). لغت نامۀ دهخدا. تهران، سیروس. [21]. دینوری، احمدبنداود (1386). الاخبارالطوال. قم، منشورات الرضی. [22]. راسم نفیس، احمد (1383). علی خطیالحسین(ع). قم، مرکزالغدیر للدراساتالاسلامیه. [23]. رضوی اردکانی، ابوفاضل (1378). ماهیت قیام مختاربنابیعبید ثقفی. قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم. [24]. سحاب تفرشی، ابوالقاسم (1374). زندگانی حضرت خامس آل عبا ابی عبدالله الحسین(ع). تهران، نشر سحاب کتاب. [25]. سیدبنطاوس حسینی حلی، سیدعلی (1348). اللهوف علی قتلیالطفوف. تهران، انتشارات جهان. [26]. شرباصی، ابوحازم احمد (1379). یسألونک فی الدین و الحیاه. ترجمه: کمال روحانی پیرانشهر، تهران، نشر محمدی. [27]. صبحی صالح (1428). علومالحدیث و مصطلحه: عرض و دراسه. قم، انتشارات ذویالقربی. [28]. صبری، محمد (1399). الشوقیاتالمجهوله: آثار شوقی التی لم یسبق کشفها و نشرها. طبعه ثانیه منقحه، بیروت، دارالمیسیره. [29]. صدوق، محمدبنعلی (1362). الخصال. قم، انتشارات جامعۀ مدرسین. [30]. ـــــــــــــــ (1403). معانیالاخبار. قم، نشر جامعۀ مدرسین. [31]. ضیایی، عبدالحمید (1384). جامعه شناسی تحریفات عاشورا. تهران، انتشارات ققنوس. [32]. طبری، محمدبنجریر (1387). تاریخالامم و الملوک. چاپ: دوم، بیروت، نشر دارالتراث. [33]. طعمه، سلمان هادی (1393). تراث کربلاء. تهران، نشر مشعر. [34]. عاملی، سید عبدالحسین (1378). مقدمهالمجالسالفاخره فی مآتمالعترهالطاهره. کربلا، مکتبه السید الشهدا الحسین(ع) العامه. [35]. عزیزی، عباس (1376). پیام عاشورا. قم، انتشارات نبوغ. [36]. فراهیدی، خلیلبناحمد (1409). العین. قم، نشر هجرت. [37]. کلینی، محمدبناحمدبنیعقوب (1362). اصول کافی. چاپ: دوم، تهران، انتشارات اسلامیه. [38]. مازندرانی، شیخ محمدمهدی (1363). معالی السبطین. قم، منشورات الشریفالرضی. [39]. مامقانی، عبداللّه (1421). مقباسالهدایه فی علم الدرایه. تحقیق: محمدرضا مامقانی، لبنان، دار احیاءالتراثالعربی. [40]. مجلسی، مولی محمدباقر (1404). بحارالانوارالجامعه لدرر اخبار الائمهالاطهار(ع). تهران، انتشارات اسلامیه. [41]. مجیدی، عنایتالله (1374). پژوهشی دربارﮤ یک شعار معروف «ان الحیوه عقیده و جهاد». تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ص). [42]. محدثی، جواد (1376). فرهنگ عاشورا. قم، نشر معروف. [43]. محلاتی، ذبیحالله (؟). ریاحینالشریعه. تهران، دارالکتبالاسلامیه. [44]. مطهری، مرتضی، (1385). انسان کامل. چاپ: سی‌ام، تهران، انتشارات صدرا. [45]. ـــــــ (1376). مجموعۀ آثار استاد شهید مطهری. جلد 17، چاپ: هفتم، تهران، انتشارات صدرا. [46]. ـــــــ (1373). حماسۀ حسینی. چاپ بیست و یکم، تهران، انتشارات صدرا. [47]. مفید، محمدبنمحمدبننعمان (؟). الارشاد. قم، نشر مؤسسه آلالبیت (ع) لاحیاءالتراث. [48]. موسوی زنجانی، ابراهیم (1395). وسیلهالدارین فی انصارالحسین. بیروت، مؤسسهالاعلمی. [49]. میرزای قمی، ابوالقاسمبنمحمدحسن (1378). قوانینالاصول. تهران، مکتبهالعلمیهالاسلامیه. [50]. نجاشی، احمدبنعلی (1407). رجالالنجاشی. قم، انتشارات جامعۀ مدرسین. [51]. نوری، حسینبنمحمدتقی (1388). لؤلؤ و مرجان. تهران، نشر آفاق. [52]. وحید بهبهانی، محمدباقر (1424). مصابیحالظلام فی شرح مفاتیحالشرایع. قم، مؤسسهالعلامه المجدد الوحید البهبهانی. [53]. امین مقدسی، ابوالحسن (1380). «مدح اهلبیت(ع) در دیوان بوصیری». تهران، فصلنامۀ علمی پژوهشی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال چهل و ششم، شمارۀ 2 و 3. [54]. رحمانی، محمد (1382). «بعد سیاسی و احیای عاشورا از منظر فقه». فصلنامۀ علمی پژوهشی حکومت اسلامی، شمارۀ 27، سال هشتم، شمارۀ اول. [55]. رفعت، محسن (1396). «روایات عاشورایی مقتل شیخ صدوق در میزان نقد». فصلنامۀ علمی پژوهشی شیعهپژوهی، سال سوم، شمارۀ دهم. [56]. رنجبر، محسن (1386). «سیری در مقتل نویسی و تاریخ نگاری عاشورا از آغاز تا عصر حاضر». فصلنامۀ علمی تخصصی تاریخ در آینۀ پژوهش، سال چهارم، شمارۀ دوم. [57]. صحتی سردرودی، محمد، (1390). « سهم شیخ عباس قمی در شناسایی تحریفات عاشورا». فصلنامۀ میثاق امین، سال ششم، شمارۀ 18 و 19. [58]. ــــــــــــــــ (1381). «بازخوانی چند حدیث مشهور دربارۀ عاشورا». فصلنامۀ علوم حدیث، قم، شمارۀ 26، سال هفتم، شمارۀ چهارم. [59]. محمدی، رمضان (1397). «نقش اسرارالشهاده در تطور رجزهای عاشورا». فصلنامۀ علمی پژوهشی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال نهم، شمارۀ سی و یکم. [60]. موگهی، عبدالرحیم (1387). «نهضت حسینی و رسالت مبلغان دینی». فصلنامۀ پیام، قم، شمارۀ 92، صص 17-32. [61]. رفعت، محسن، (1394). «نقد و بررسی روایات عاشورایی مقاتل امامحسین(ع) از آغاز تا قرن چهاردهم». رسالۀ دکترای تخصصی، دانشگاه قم، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی. [62]. ملاکاظمی، علی (1393). «بررسی آسیبشناسی اخبار و روایات عاشورا (تا پایان قرن هفتم هجری)». رسالۀ دکترای تخصصی، دانشگاه معارف اسلامی قم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 612 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 450 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب