سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,532
تعداد مقالات70,504
تعداد مشاهده مقاله124,122,466
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,230,388
محمدی, حسین, موسوی مقدم, سید محمد. (1400). تبیین و تحلیل مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی خانواده در قرآن، با تأکید بر روابط همسری. , 8(3), 375-398. doi: 10.22059/jscm.2020.309499.2051
حسین محمدی; سید محمد موسوی مقدم. "تبیین و تحلیل مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی خانواده در قرآن، با تأکید بر روابط همسری". , 8, 3, 1400, 375-398. doi: 10.22059/jscm.2020.309499.2051
محمدی, حسین, موسوی مقدم, سید محمد. (1400). 'تبیین و تحلیل مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی خانواده در قرآن، با تأکید بر روابط همسری', , 8(3), pp. 375-398. doi: 10.22059/jscm.2020.309499.2051
محمدی, حسین, موسوی مقدم, سید محمد. تبیین و تحلیل مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی خانواده در قرآن، با تأکید بر روابط همسری. , 1400; 8(3): 375-398. doi: 10.22059/jscm.2020.309499.2051

تبیین و تحلیل مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی خانواده در قرآن، با تأکید بر روابط همسری

مجله علمی "مدیریت سرمایه اجتماعی"
دوره 8، شماره 3، مهر 1400، صفحه 375-398    اصل مقاله (658.53 K)
نوع مقاله: پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jscm.2020.309499.2051
نویسندگان
حسین محمدی* 1؛ سید محمد موسوی مقدم2
1استادیار، دانشکدة علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین‏المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران
2دانشیار، دانشکدة الهیات، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
چکیده
ایدۀ  موضوع اصلی سرمایۀ اجتماعی «رابطه» است. خانواده، به منزلة نخستین جایگاه ارتباط متعهدانۀ انسان، نقشی تعیین‌کننده در تولید سرمایۀ اجتماعی دارد. هدف اصلی در این پژوهش تحلیلی بر سرمایۀ اجتماعی خانواده در قرآن با تأکید بر روابط همسری و صورت‌بندی آن در سه مؤلفۀ شناختی و ساختاری و ارتباطی بود. رهیافت به این هدف با روش کیفی و تحلیل مضمون آیات قرآن صورت گرفت. مؤلفۀ شناختی بر مبنای الگوهای ذهنی افراد در زمینة هدف از ارتباط زن و مرد شکل می‌گیرد که از منظر قرآن دستیابی به آرامش و تداوم نسل انسان است. این موضوع زمینۀ همگرایی و تمایل به ارتباط در قالب ساختار زوجیت را فراهم می‌آورد. زوجیت مؤلفۀ ساختاری سرمایۀ اجتماعی خانواده است. در قرآن، زوجیت به سه گونۀ زوجیت در بستر ارتباط نامشروع، زوجیت در بستر ارتباط دوستی، زوجیت در بستر نکاح متصور شده است که گونۀ سوم مورد تأکید است و از بقیۀ گونه‌ها نهی شده است. تداوم ساختار زوجیت در گرو توجه به مؤلفه‏های ارتباطی «مودت» و «رحمت»، به منزلة دو رویکرد اصلی در ساماندهی رفتارهای متقابل زوجین، است. مودت به معنای اظهار محبت و رحمت به معنای تلاش مهربانانه برای برطرف کردن نواقص و کمبودهای طرف مقابل است.
 
کلیدواژه‌ها
آرامش؛ خانواده؛ رحمت؛ زوجیت؛ سرمایۀ اجتماعی؛ قرآن کریم؛ مودت
عنوان مقاله [English]
The Explanation and Analysis of the Components of Family Social Capital in the Qur'an With an Emphasis on Marital Relationships
نویسندگان [English]
Hossein Mohammadi1؛ Seyyed Mohammad Musavi Moqaddam2
1Assistant Professor, Faculty of Islamic Sciences and Research, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
2Associate Professor, Faculty of Theology, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran
چکیده [English]
The main point in social capital is “relationship.” As the first place in which the human experiences committed relationship, family has a key role in the production of social capital. The main purpose of this study was to carry out an analysis of the family social capital as represented in the Qur’ān with an emphasis on the marital relationships and its classification into cognitive, structural, and relational factors. This was approached through a qualitative approach, i.e., a thematic analysis of the qur’ānic verses. The cognitive factor was found to be formed based on the mental models of the individuals guided by their perceptions about the purpose of the relationship between man and woman. From the viewpoint of the Qur’ān, this purpose is the attainment of peacefulness and the continuation of the human species existence. This paves the ground for convergence and the tendency to having relationship as a couple. Coupleness is the structural factor of family social capital. In the Qur’ān, coupleness is said to have three types, i.e., illegitimate coupleness, friendly coupleness, and marital coupleness. Only the third type is corroborated by the Qur’ān and the other two forms are prohibited by it. The continuation of the coupleness structure depends on the communicative factors of “amity” and “grace” as the two main factors in the organization of the couple’s mutual behaviors. Amity means showing affection and grace means kind efforts to remove the shortcomings and lacks of the other parts.
کلیدواژه‌ها [English]
Peacefulness, Family, Grace, Coupleness, Social capital, Noble Qur’an, Amity
مراجع
قرآن کریم

  1. ابن‌فارس، احمد (1404). معجم مقاییس اللغه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
  2. ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1414). لسان العرب، بیروت، دار الفکر.
  3. بستان، حسین (1385). اسلام و تفاوت‌های جنسیتی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  4. ــــــــــــــ (1388). اسلام و جامعه‌شناسی خانواده، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  5. ــــــــــــــ (1392). کوششی نظری در جهت ساخت مدل اسلامی ثبات خانواده، مطالعات زن و خانواده، 1 (1)، صص 69 ـ 98.
  6. بنائی، امیرحسین؛ حسن زارعی‌متین؛ سارا مزینانی (1398). «نگاهی نظام‌مند به مفهوم سرمایۀ اجتماعی: چیستی، چرایی، چگونگی»، مدیریت سرمایة اجتماعی، 6 (1)، صص 59 ـ 84.
  7. بوردیو، پیر (1380). نظریة کنش، مترجم: مرتضی مردیها، تهران، نقش و نگار.
  8. بهشتی، احمد (1361). خانواده در قرآن، قم، طریق‌ القدس.
  9. جعفری، محمد؛ فتاح شریف‌زاده؛ وجه‌الله قربانی‌زاده (1391). «الگوی سرمایة اجتماعی، ابعاد و شاخصه‌های آن در کلانتری‌های تهران بزرگ»، پژوهش‌های مدیریت انتظامی، 7 (3)، صص 370 ـ 396.
  10. جوادی آملی، عبدالله (1387). زن در آیینة جمال و جلال، قم، مرکز نشر اسراء.
  11. چلبی، مسعود (1378). جامعه‌شناسی نظم: تحلیل نظری نظم اجتماعی، تهران، نی.
  12. خسروپناه، عبدالحسین (1395). انسان‌شناسی اسلامی، قم، دفتر نشر معارف.
  13. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412). مفردات لالفاظ القرآن، بیروت، دار القلم.
  14. روحانی، حسن (1390). «خانواده، سنگ‏بنای سرمایة اجتماعی»، راهبرد، 59، ص 7 ـ 46.
  15. زارعی‌متین، حسن و همکاران (1395). مدیریت سرمایة اجتماعی، تهران، کتاب مهربان.
  16. سفیری، خدیجه (1394). «بررسی رابطة سرمایة اجتماعی خانواده با سلامت اجتماعی جوانان»، مددکاری اجتماعی، 4 (3)، صص 17 ـ 50.
  17. شارع‌پور، محمود (1384). «سرمایة اجتماعی و نقش آن در حیات اجتماعی و اقتصادی»، رشد آموزش علوم اجتماعی (ویژه‌نامة سرمایة اجتماعی)»، 9 (2)، صص 10 ـ 16.
  18. شجاعی ‌باغینی، محمدمهدی و همکاران (1387). مبانی مفهومی سرمایة اجتماعی، تهران، پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  19. صدر، سید محمدباقر (بی‌تا). المدرسه القرآنیه، بیروت، دار التعارف.
  20. طباطبایی، محمدحسین (1390). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی.
  21. ــــــــــــــــــــــــ (1396). زن در قرآن، قم، مرکز نشر هاجر.
  22. علینی، محمد، ؛ غفاری، غلام‌رضا غفاری (1394)، ). «تحلیل مفهومی سازه سازة سرمایه سرمایة اجتماعی در کلام امام علی»، فصلنامه اسلام و مطالعات اجتماعی، 2 (4)، صص 92 ـ 120.
  23. علی‌وردی‏نیا، اکبر؛ محمود شارع‏پور؛ مهدی ورمزیار (1387). «سرمایة اجتماعی خانواده و بزهکاری»، پژوهش زنان، 6 (2)، صص 107 ـ 132.
  24. فاضل، رضا؛ مجید سلیمانی؛ رکن‌الدین رشیدی (1390). «سرمایة اجتماعی خانواده و عوامل مؤثر بر آن»، مطالعات جامعه‌شناختی ایران، 1 (2)، صص 41 ـ 54.
  25. فقیهی، ابوالفضل؛ طاهره فیضی (1384). «سرمایة اجتماعی در سازمان»، پیک نور،3، صص 11 ـ 21.
  26. فوکویاما، فرانسیس (1385). پایان نظم، سرمایة اجتماعی و حفظ آن، مترجم: غلام‌عباس توسلی، تهران، حکایت قلم نوین.
  27. فیلد، جان (1386). سرمایة اجتماعی، مترجم: غلام‌رضا غفاری، تهران، کویر.
  28. کریمی، میلاد؛ حسین خنیفر؛ فائزه طاهری‌نژاد (1394). «طراحی مدل مفهومی مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی از منظر اسلامی»، مدیریت سرمایة اجتماعی، 2 (4)، صص 605 ـ 630.
  29. کوهکن، علی‌رضا (1387). «مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی اسلامی»، راهبرد توسعه، ش 17، صص 124 ـ 141.
  30. گیدنز، آنتونی (1374). جامعه‌شناسی، مترجم: منوچهر صبوری، تهران، نی.
  31. محمدی، حسین؛ سید محمد موسوی‌مقدم (1397). «تبیین مؤلفه‌های سرمایۀ اجتماعی بر مبنای روایات ناظر به روابط متقابل در کتاب مفاتیح الحیات»، مدیریت سرمایة اجتماعی، 5 (2)، صص 187 ـ 212.
  32. مصطفوی، حسن (1368). التحقیق فی کلمات القرآن، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد.
  33. مطهری، مرتضی (1369). نظام حقوقی زن در اسلام، تهران، اسراء.
  34. مکارم شیرازی، ناصر (1371). تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
  35. هرندی، عطاءالله (1393). «تبیین نقش سرمایة اجتماعی و انتقال دانش در یادگیری سازمانی شرکت‏های دانش‌بنیان»، مدیریت توسعة فناوری، د 1، ش 4، صص 161 ـ 182.
References

  1. Alini, M., & Ghaffari, Gh.(2015), Conceptual analysis of the structure of social capital in the words of Imam Ali, Quarterly Journal of Islam and Social Studies, 2 (4), pp. 92-120(in Persian)
  2. Aliverdi Nia, A., Sharipour, M., & Varmziar, M. (2008). "Family Social Capital and Delinquency", Women's Research, 6 (2), pp. 107-132. (in Persian)
  3. Banai, A. H., Zareie- Matin, H.,  & Mazinani, s. (2020). A systematic View to concept of social capital: what is? Why and how. Social capital management, 6(1), pp. 59-84. (in Persian)
  4. Beheshti, A. (1982), Family in the Quran, Qom, Tariqat al-Quds. (in Persian)
  5. Bostan, H. (2006). Islam and Gender Differences, Qom, Research Institute of Hawzah and University. (in Persian)
  6. ----------. (2009). Islam and Family Sociology, Qom, Research Institute of Hawzah and University. (in Persian)
  7. ----------. (2013). Theoretical Attempt to Build an Islamic Model of Family Stability, Women and Family Studies, 1 (1), pp. 69-98. (in Persian)
  8. Bourdieu, P. (2001). Theory of Action, Morteza Mardiha(Translator), Tehran, Naghsh va Negar. (in Persian)
  9. Chalabi, M. (1999), Sociology of Order: Theoretical Analysis of Social Order, Tehran, Ney. (in Persian)
  10. Faqihi, , & Faizi, T. (2005). "Social capital in the organization", Peyk Noor, 3, pp. 11-21. (in Persian)
  11. Fazel, R., Soleimani, M., & Rashidi., R. (2011). "Social capital of the family and the factors affecting it", Sociological Studies of Iran, 1 (2), pp. 41-54. (in Persian)
  12. Field, J. (2007). Social Capital, Gholamreza Ghaffari(Translator), Tehran, Kavir. (in Persian)
  13. Fukuyama, Francis. (2006). The End of Order, Social Capital and its Preservation, Gholamabbas Tavassoli (Translator), Tehran, The Story of the New Pen. (in Persian)
  14. Giddens, A. (1995). Sociology, Manouchehr Sabouri (Translator), Tehran, Ney. (in English)
  15. Harandi, A. (2014). "Explain the role of social capital and knowledge transfer in the organizational learning of knowledge-based companies", Technology Development Management, 1(4), pp. 161-182. (in Persian)
  16. Ibn- Faris, A. (1983). Dictionary of Comparative Language, Qom, Islamic Media office. (in Arabic)
  17. Ibn Manzoor, M. I. M. (1993). Language of Arabs, Beirut, Dar al-Fikr. (in Arabic)
  18. Jafari, M., Fattah, Sh., & Ghorbanizadeh, V. (2012), Social capital model, its dimensions and characteristics in Greater Tehran police stations, Disciplinary Management Research, 7 (3), pp. 370-396. (in Persian)
  19. Javadi- Amoli, A. (2008), Woman in the Mirror of Beauty and Glory, Qom, Esra Publishing Center. (in Persian)
  20. Karimi, M., Khanifar, H., & Taheri- Nejad, F. (2015). "Designing a Conceptual Model of the Components of Social Capital from an Islamic Perspective", Social Capital Management, 2 (4), pp. 605- 630. (in Persian)
  21. Khosrowpanah, A. (2017). Islamic Humanoligy. Qom, Maaref Publishing. (in Persian)
  22. Koohkan, A. (2008). "Components of Islamic Social Capital", Development Strategy, 17, pp. 124-141.. (in Persian)
  23. Makarem- Shirazi, N. (1992). Sample Interpretation, Tehran, Dar Al-kotob Al-eslami. (in Persian)
  24. Mohammadi, H., & Musavi-Moghadam, S. M. (2019). Explaining the components of social capital based on the narrations regarding the reciprocal relations in the book Mafatih al-Hayat", Social Capital Management, 5 (2), pp. 187-212. (in Persian)
  25. Motahari, M. (1990). The legal system of Women in Islam, Tehran, Esra. (in Persian)
  26. Mustafavi, H. (1990). Investigation of words of the Qur'an, Tehran, Ministry of Culture and Guidance. (in Arabic)
  27. Ragheb- Isfahani, H. (1991), Glossary of Quranic Words, Beirut, Dar al-Qalam. (in Arabic)
  28. Rouhani, H. (2011), Family, the cornerstone of social capital, Strategy Quarterly, 59, pp. 7-46. (in Persian)
  29. Sadr, S. M. B. Quranic School, Beirut, Dar al-Ta'rif. (in Arabic)
  30. Safiri, Kh. (2015), The Relationship between Family Social Capital and Youth Social Health, Social Work Quarterly, 4 (3), pp. 17-150. (in Persian)
  31. Sharapour, M. (2005), Social Capital and Its Role in Social and Economic Life, Journal of Social Science Education Development (Social Capital Issue), 9 (2), pp. 10-16. (in Persian)
  32. Shojaee-Baghini, M. M. (2009). Conceptual foundations of social capital. Tehran: Research Institute for Cultural and Social Studies. (in Persian)
  33. Tabatabai, M. (1970). Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran. Beirut: Aa‘lami Publishing. (in Arabic)
  34. Tabatabai, M. (2017), Woman in the Quran, Qom, Hajar Publishing Center. (in Persian)
  35. Zareie- Matin, H., Behzad, M., & Saeid, m. (2016), Social Capital Management, Tehran, Kind (in Persian)
  36. Coleman, J. (1988). “The creation and destruction of social capital, Implications for the law”, Notre dame journal of law, ethics and public policy, Vol. 3.
  37. Nahapiet, J. & Ghoshal, S. (1998). “Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage”, Journal of Academy of Management Review, 23 (2), pp. 242-266.
  38. Notron, A. (1997). “Social capitl and civill society: some definitional issues”, in a. notron et al. social capital: the individual, society and the state, center for independent studies, Sydney.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 517
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 356


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب