پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,101,454 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,208,110 |
مراکز فعالیت و الگوهای گردش جو زمستانه تراز 500 هکتوپاسکال روی خاورمیانه و ارتباط آنها با بارش ایران | ||
| فیزیک زمین و فضا | ||
| مقاله 9، دوره 35، شماره 1، اردیبهشت 1388، صفحه 121-141 اصل مقاله (2.05 M) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jesphys.2009.79975 | ||
| نویسندگان | ||
| طیب رضیئی* 1؛ عباس مفیدی2؛ آذر زرّین3 | ||
| 1استادیار، مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، تهران، ایران | ||
| 2استادیار، گروه جغرافیای مؤسسه آموزش عالی طبرستان، چالوس، ایران | ||
| 3استادیار گروه جغرافیای مؤسسه آموزش عالی طبرستان، چالوس، ایران | ||
| چکیده | ||
| به منظور شناسایی الگوهای گردش جو زمستانه روی خاورمیانه و تعیین میزان ارتباط آنها با بارش‌های ایران از داده‌های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکالِ ماه‌های دسامبر، ژانویه، فوریه و مارس برای تعداد 4355 روز در یک دوره آماری 36 ساله (1965-2000) استفاده شد. به منظور گروه‌بندی داده‌ها و استخراج الگوهای اصلی، تحلیل مؤلفه‌های اصلی با آرایه S روی ماتریس داده‌ها صورت گرفت و به کمک آزمون غربالی (Scree Test) 9 مؤلفه نخست انتخاب و به روش وریمکس (Varimax) چرخانده شد. با ترسیم نقشه بارگویه (Loading) مؤلفه‌های چرخش‌یافته مراکز فعالیت (Centers of Action) تراز 500 هکتوپاسکال که اقلیم زمستانه خاورمیانه را کنترل می‌کنند، شناسایی شد. به منظور تحلیل ویژگی‌های همدیدی مرتبط با این مراکز فعالیت، برای هر مؤلفه تعداد 10 روز با بالاترین نمره استاندارد (فاز مثبت) تعیین و نقشه‌های ترکیبی (Composite) ارتفاع ژئوپتانسیل و تاوایی نسبی آنها برای تراز500 هکتوپاسکال و نیز نقشه های ترکیبی فشار سطح دریا و تاوایی نسبی آنها در تراز1000 هکتوپاسکال تهیه و درحکم الگوهای گردش جو زمستانه خاورمیانه ارائه شد. سرانجام ارتباط بین الگوهای همدیدی زمستانه خاورمیانه و بارش ایران زمین مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج بررسی‌ها بیانگر آن است که الگوی فضایی توزیع بارش زمستانه ایران به غیر از سواحل جنوبی دریای خزر در سایر مناطق کشور به خوبی از الگوهای گردش تراز500 هکتوپاسکال پیروی می‌کند. بررسی‌ها روشن ساخت که دوره‌های خشک و کم بارش فراگیر ایران با تقویت و گسترش شمال‌سوی پرفشار عربستان در ترازهای میانی وردسپهر روی نیمه غربی خاورمیانه در ارتباط است. همچنین یافته ها نشان‌دهنده آن است که عمیق شدن ناوة موج غربی و افزایش تاوایی مثبت در حد فاصل غرب ایران تا نیمه شمالی دریای سرخ به همراه شکل‌گیری و تقویت پرفشار در حد فاصل شرق عربستان تا بخش‌های میانی دریای عرب امکان وقوع بارش‌های فراگیر و قابل ملاحظه را در بخش‌های وسیعی از غرب و جنوب غرب ایران فراهم می‌آورد. بررسی ارتباط بین الگوهای همدیدی و بارش‌های مقیاس منطقه‌ای حاکی از آن است که وقوع بارش در منطقه خزری بیش از آنکه با الگوی گردش وردسپهر میانی مرتبط باشد به موقعیت و شدت مراکز پرفشار ترازهای زیرین جو وابسته است. به‌طوری که در 4 الگو از 9 الگوی شناسایی شده، به‌واسطه استقرار مرکز پرفشار و افزایش تاوایی منفی در ترازهای زیرین جو بر جانب غربی دریای خزر و به دنبال آن شکل‌گیری و تداوم گردش واچرخندی و جریان‌های شمالی روی این دریا، سواحل جنوبی دریای خزر از بارش قابل ملاحظه‌ای برخوردار شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الگوی گردش جو؛ تراز 500 هکتوپاسکال؛ مراکز فعالیت؛ بارش ایران؛ تحلیل مؤلفه‌های اصلی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The 500 hpa atmospheric centers of action and circulation patterns over the Middle East and their relationship with precipitation in Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| T. Raziei1؛ A. Mofidi2؛ A. Zarin3 | ||
| 1Assistant Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Geography Department Tabarestan Institute of Higher Education, Chalous, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Geography Department Tabarestan Institute of Higher Education, Chalous, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| It is well-known that regional weather and climate around the globe are strongly influenced by large-scale atmospheric circulation patterns. The centers of action corresponding to different levels of atmosphere play an essential role in controlling the climate of different climatic regions around the globe. Over the years several efforts have been made to identify the main centers of action and large-scale atmospheric circulation patterns leading to precipitation events and to study how their variability can affect the frequency and intensity of precipitation. Hence, using weather types or circulation patterns one is able to investigate and explain the physical causes for the frequency and intensity variation of precipitation over a region. Reviewing synoptic studies in relation to Iran have suggested that in spite of many subjective circulation classifications being implemented using observational data mainly on the monthly basis; few attempts have been done objectively using reanalysis data, especially on the basis of daily data. Hence, this paper aims to identify the main centers of action and circulation patterns in relation to winter precipitation variability over Iran. To recognize winter atmospheric circulation patterns over the Middle East, the mean daily 500 gph for December, January, February and March were retrieved and used from the National Centers for Environmental Prediction/National Center for Atmospheric Research (NCEP/NCAR) reanalysis archive, covering the period from January 1965 to 2000, accounting for 4355 days during a period of 36 years. Subsequently, daily precipitation rates for some selected days were also retrieved from the NCEP/NCAR reanalysis archive in order to assess the influences of the identified circulation patterns on precipitation in Iran. To classify the 4355 days and extract the main circulation patterns, S-mode PCA was applied to the data matrix and the resultant 9 leading PCs were retained based on the scree test. The retained PCs were then rotated using the varimax criterion. By plotting the rotated PC loadings the centers of action for 500 hpa level that control the winter climate of the Middle East were identified. To analyze the corresponding synoptic characteristics of the identified centers of action, 10 days with the highest PC score (positive phase) were selected for each PC. The composite map of the selected days and the corresponding vorticity maps for 500 and 1000 hpa levels were represented as the winter circulation patterns. Finally, by composing the precipitation rates associated to the each aforementioned selected 10 days, the relationship between identified synoptic circulation patterns over the Middle East and the winter precipitation in Iran was investigated. The results indicate that the spatial pattern of winter precipitation in Iran, with the exception of the southern coastal areas of the Caspian Sea, is properly governed by the 500 hpa circulation patterns. The results also show that the large spread water deficit and dry periods in Iran are related to the northward displacement of the Arabian high pressure at mid troposphere level over the western part of the Middle East. Moreover, the results indicate that the deepening of the westerly wave and the increasing positive vorticity in the area between Iran and the southern part of the Red Sea, accompanied with the development and/or reinforcement of a high pressure in the area between eastern Saudi Arabia and the central part of the Red Sea is responsible for widespread precipitation occurrences over vast areas of western and southwestern parts of Iran. Investigation of the relationship between synoptic circulation patterns and the regional scale winter precipitation in Iran shows that the precipitation occurrence in the Caspian region is mostly related to the position and strength of the lower atmosphere high pressures rather than the mid troposphere circulation patterns. This is evident if we consider that in about 4 out of 9 identified circulation patterns the southern coastal areas of the Caspian Sea get remarkable precipitation due to the predominance of a high pressure system and an increase in the negative vorticity in mid troposphere over the western part of the Caspian Sea as well as the development and/or prolonging anticyclonic circulation and northerly flows over the Caspian Sea. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Atmospheric circulation pattern, 500 hpa level, Centers of action, Precipitation in Iran, Principal component analysis | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 853 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 708 |
||