بوزرجمهری, خدیجه, جوانی, خدیجه. (1401). نقش سازمان های مردم نهاد (NGOs) در توانمندسازی زنان روستایی (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان رشتخوار، استان خراسان رضوی). , 54(2), 735-751. doi: 10.22059/jhgr.2021.306861.1008147
خدیجه بوزرجمهری; خدیجه جوانی. "نقش سازمان های مردم نهاد (NGOs) در توانمندسازی زنان روستایی (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان رشتخوار، استان خراسان رضوی)". , 54, 2, 1401, 735-751. doi: 10.22059/jhgr.2021.306861.1008147
بوزرجمهری, خدیجه, جوانی, خدیجه. (1401). 'نقش سازمان های مردم نهاد (NGOs) در توانمندسازی زنان روستایی (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان رشتخوار، استان خراسان رضوی)', , 54(2), pp. 735-751. doi: 10.22059/jhgr.2021.306861.1008147
بوزرجمهری, خدیجه, جوانی, خدیجه. نقش سازمان های مردم نهاد (NGOs) در توانمندسازی زنان روستایی (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان رشتخوار، استان خراسان رضوی). , 1401; 54(2): 735-751. doi: 10.22059/jhgr.2021.306861.1008147
نقش سازمان های مردم نهاد (NGOs) در توانمندسازی زنان روستایی (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان رشتخوار، استان خراسان رضوی)
1گروه آموزشی جغرافیا، دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2دانش اموخته گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
ایران از جمله کشورهای در حال توسعه است و دارای پیشینه و خاستگاه سازمان های مردمی سنتی؛ برخی از این سازمان های مردمی همچنان وجود دارند. دولت های اخیر نیز به نقش سمن ها در توانمندسازی جوامع محلی پی برده و مجوز تأسیس اینگونه سازمانها را داده اند. سازمان های مردم نهاد در حیطة فعالیت زنان به عنوان سازمان های غیررسمی در هر نظام اجتماعی با هدف جلب مشارکت زنان در تعیین سرنوشت خود از طریق توانمندسازی در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، و سیاسی آنان توانسته اند نقش مؤثری ایفا کنند، ولی توانمندسازی با گذشت زمان توسعه می یابد، زیرا یک فرایند است و به تدریج اعضا کنترل بیشتری بر زندگی خود پیدا می کنند. در همین راستا هدف از این پژوهش ارزیابی اثرهای سازمان مردم نهاد «باشگاه کشاورزان جوان» بر توانمندسازی اقتصادی- اجتماعی زنان روستایی شهرستان رشتخوار است. روش تحقیق علی- مقایسه ای و توصیفی- تحلیلی است. جامعة آماری شامل ده روستای این سمن در شهرستان رشتخوار است. از هشتصد نفر زن عضو سمن، با فرمول کوکران و ضریب خطای 06/0، دویست نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و دویست نفر غیرعضو نیز به عنوان شاهد تعیین حجم شدند تا به صورت مقایسه ای تأثیر سمن ارزیابی شود؛ بدین منظور از پانزده شاخص اقتصادی و 25 شاخص اجتماعی استفاده شد. نتایج آزمون تی دو نمونة مستقل نشان داد اختلاف معناداری بین دو گروه وجود دارد که نشانة تأثیر سمن بر توانمندسازی زنان روستایی عضو است و توانسته میزان آگاهی، اعتماد به نفس، و تمایل آنان به فعالیت های اجتماعی و اقتصادی را افزایش دهد.اما در برخی شاخص ها سمن به موفقیت کامل نائل نشده است و زنان به آگاهی های اجتماعی و حقوقی، آگاهی از بازارها، مهارت های تولیدی، و دسترسی به تسهیلات و منابع مالی بیشتری نیاز دارند.
The Role of NGOs in Empowerment of Rural Women ( Case Study: Roshtkhar County)
نویسندگان [English]
Khadijeh Bouzarjomehri1؛ Khadijeh Javani2
1Dep. Geography of Faculty of Letters and Humanities of Ferdowsi University of Mashhad – Mashhad- Iran
2Phd. from Geography of Ferdowsi University of Mashhad – Mashhad- Iran
چکیده [English]
Introduction Achieving sustainable development is not possible without the active participation of women in all areas. Therefore, women in general and rural women in particular must be empowered in various fields, including economic and social, in order to be able to better play their role in society. To this end, empowerment must go beyond the mental framework and become a supportive environment based on a sense of responsibility, so that rural women have the opportunity to cooperate and participate in a desirable way. The realization of these things will not be possible except through groups, organizations and empowerment programs. Therefore, in this study, an attempt is made to study and analyze the role of these organizations in empowering rural women in the study area. Preliminary exploratory studies have shown that rural women in the region have a lot of potential economic and social potential, especially in starting a business, but they face many problems and obstacles that have prevented the realization of these capabilities. The Bashgah keshavarzan Javan is a formal non-governmental organization active in the study area. This institution has been formed by using various educational, cultural, artistic,. functions in the field of entrepreneurship and development of the agricultural sector with specific goals. The goals of this organization are to provide opportunities for youth participation as farmers of tomorrow, to achieve the goals of agricultural and rural development, to lay the groundwork for the flourishing and dynamism of mental capacity, personality, knowledge and skills of rural youth to improve better lives in It is a village. Therefore, the main question of the research is what is the relationship between the activities of NGO "BkJ" and the empowerment of rural women members in the villages of Roshtkhar County? Methodology The studied geographical area is the villages of Roshtkhar County of Khorasan Razavi province, which is located in the south of Torbat-e Heydarieh county. Its center is the city of Rashtkhar and is located 165 km south of Mashhad. The research method of this research is causal-comparative and descriptive-analytical. The statistical population of the study includes rural women in working ages (15-64) and a member of the NGO (BKJ) , living in 10 villages of Rashtkhar city. The total number of female members is 800. With the Cochran's formula and an error of 0.06%, the sample size of 200 people was obtained, the number of which was determined in proportion in the studied villages. In order to have the effect of this NGO in empowering female members, 200 non-female women have been considered as a control group. Using the researcher-made questionnaire and designing open and closed questions appropriate to the type of question, the required field information was collected. 25 indicators were used to measure the effects of NGO on women's social empowerment and 15 indicators were used for economic empowerment. Cronbach's alpha test tool was used to validate the questionnaires and ensure reliability. Results and discussion The statistical population of the study is women members of NGO (BKJ) in 10 villages of this city. , has been studied. The results showed that there is a significant inverse relationship between age and empowerment of women in both groups and with increasing age, their empowerment decreases. between the level of education of members and their social and economic empowerment, a significant positive relationship was obtained with correlation coefficient (0.123) and (0.161), respectively. And because female members have a higher level of education, they have more social and economic empowerment. he result of the role of of NGO BKJ on increasing the economic empowerment of members, T-test of two independent groups showed that out of 15 economic indicators, 9 indicators are significant and women members of NGO have higher economic empowerment But about the other 6 indicators, which include "increase in control and planning of their income and family", "access to credit, loans and facilities", "access to production resources", "increase market awareness", "increase access to "Multiple markets" and "Increasing employment in agricultural activities with earnings", no significant difference was found between the two groups. Therefore, it can be concluded that NGO BKJ has not been able to achieve full success in the field of economic empowerment of women and this process is still ongoing and they need facilities and financial support, market awareness and increased production skills. To assess the role of the NGO BKJ on increasing the social empowerment of female members, 25 indicators were considered. Although the significance level of t-test in 9 indicators, there was no significant difference between the opinions of the two groups, but in 16 indicators, there is a significant relationship and positive effect. NGO proves the social empowerment of women. Regarding the indicators of "participation rate in the working group", "participation rate in rural elections" and "increasing communication with other families", between the two groups, the average to high average and the difference between the means is a sign of no significant relationship. here is no significant difference between "Awareness of social and legal rights", "Awareness of laws and regulations" and "Awareness of the benefits of participation in society" and both groups of rural women have low awareness and therefore NGO has not been able to social empowerment in The above indicators are successful. Therefore, full empowerment is done through a process in which the NGO BKJ is still halfway through. Conclusion Comparing the two groups of female members and non-members of NGO with t-test and significance level, a significant difference between the opinions of the two groups was proved; The average empowerment indicators of women members of NGOs are higher than non-members, which is the result of the educational activities and skills enhancement of NGOs. Despite the positive effects of NGO, but some problems such as lack of understanding and definition of this NGOs among villagers and rural women, people's lack of trust and view of the exterior of this NGOs and the failure of some NGOs, is a warning sign to diminish them.
کلیدواژه‌ها [English]
Keywords: NGO, Socio Economic, Empowerment, Rural Women, Rushtkhar County
مراجع
ابطحی، سیدحسین و عابسی، سعید (1386). توانمندسازی کارکنان، کرج: انتشارات مؤسسة تحقیقات و آموزش مدیریت وابسته به وزارت نیرو.
ازکیا، مصطفی (1384). تحلیل مبانی و نظریههای نظام بهرهبرداری و روند تحول آنها با تأکید بر جامعة روستایی ایران، اولین همایش نظامهای بهرهبرداری کشاورزی در ایران چالشها و چارهها، 9 و 10 دیماه، وزارت کشاورزی، معاونت امور بهرهبرداری، صص 19-59.
اورمزدی، محمدرضا (1390). الزامات بازنگری سیاستهای توسعة سازمانهای مردمنهاد (سمن) در برنامهریزی و مدیریت گردشگری روستایی ایران، همایش گردشگری و توسعة پایدار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان.
باشگاه دانشآموختگان مدرسة پرتو (1395). توانمندسازی زنان؛ موانع و چالشها.
براری، مرضیه؛ مطهری اصل، مرضیه و رضوی خراسانی، سیدجمال (1391). بررسی تأثیر عضویت در سازمانهای مردمنهاد بر پایگاه اجتماعی- اقتصادی زنان سرپرست خانوار، فصلنامة علمی- پژوهشی جامعهشناسیزنان، سال 3، شمارة 1، صص 157-180.
جوانی، خدیجه؛ بوزرجمهری، خدیجه؛ شایان، حمید و قاسمی، مریم (1396). وضعیت سازمانهای مردمنهاد در روستاها: فرایند شکلگیری، آثار، و پیامدهای منطقة مورد مطالعه: روستاهای شهرستان رشتخوار، فصلنامة پژوهشهای روستایی، دورة 8، شمارة 1، صص 153-164.
چمبرز، رابرت (1375). فقر یکپارچة روستا، ترجمة مصطفی ازکیا، فصلنامة اقتصاد کشاورزی و توسعه، صص 87-134.
حیدری، نصرتاله و جمشیدی، محسن (1395). نقش و جایگاه سازمانهای مردمنهاد در مشارکت سیاسی در دورانهای ریاست جمهوری خاتمی، احمدینژاد، و روحانی، فصلنامة تخصصی علوم سیاسی، سال 12، شمارة 36، صص 125-152.
خداوردیلو، سهیلا و بریمانی، فرامرز (1389). نقش اعتبارات خرد در توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و فقیر، مجموعه مقالات دومین همایش توانمندسازی و توانافزایی زنان سرپرست خانوار.
خلیلی، عماد (1395). توانمندسازی اقتصادی زنان، سومین کنفرانس بینالمللی اقتصاد، مدیریت، حسابداری با رویکرد ارزشآفرینی.
دادورخانی، فضیله و موسوی، سمیه سادات (1399). تحلیل عوامل مؤثر بر فرایند تصمیمگیری در پذیرش کارآفرینی در بین زنان روستایی، مطالعة موردی: دهستان سولقان، فصلنامة علمی- پژوهشی مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، دورة 51، شمارة 1، صص 161-181.
رضوانی، محمدرضا (1390). برنامهریزی توسعة روستایی در ایران، تهران: قومس.
رکنالدین افتخاری، عبدالرضا و بدری، علی (1391). بنیانهای نظریهای الگوی توسعهای روستای نمونه، انتشارات استانداری گیلان.
سعیدی، محمدرضا (1393). درآمدی بر مشارکت مردمی و سازمانهای غیردولتی، تهران: سمت.
شادیطلب، ژاله (1381). توسعه و چالشهای زنان ایران، تهران: نشر قطره.
شادیطلب، ژاله و گرایینژاد، علیرضا (1383). فقر زنان سرپرست خانوار، مجلة پژوهش زنان، شمارة 1، صص 49-70.
شاهبهرامی، فرخاله؛ پیشگاهیفر، زهرا؛ زالپور، کیانوش و بختیارى، تقى (1389). تأثیر فعالیتهاى سازمانهاى مردمنهاد بر پیشگیری از ارتکاب جرم زنان سرپرست خانوار، فصلنامة مدیریت انتظامی، 5(3): 504-518.
شجاعی مقدم، الهام (1393). نقش شرکتهای تعاونی روستایی زنان در توانمندسازی اعضا، پایاننامة کارشناسی ارشد، جغرافیا و برنامهریزی روستایی، راهنما خدیجه بوزرجمهری دانشگاه فردوسی مشهد.
شکوری، علی؛ رفعتجاه، مریم و جعفری، معصومه (1386). مؤلفههای توانمندی زنان و تبیین عوامل مؤثر بر آنها، نشریة زن در توسعه و سیاست، دورة 5، شمارة 1 (پیاپی 17)، صص 1-26.
شهبازی، اسماعیل (1384). توسعه و ترویج روستایی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شهسواریفرد، شهره (1396). سازمانهای غیردولتی زنان از تصور تا واقعیت، ماهنامة پژوهش ملل، دورة 2، شمارة 21، صص 78-89.
صبحی مقدم، مژگان (1393). سازمانهای مردمنهاد محلی: شرایط، تعاملات، و پیامدها (مطالعة موردی: روستای کیخا، شهرستان زابل)، پایاننامة کارشناسی ارشد، دانشکدة کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
صفری، حسین؛ دانش، پروانه؛ سفیری، خدیجه و فخرایی، سیروس (1397). تبیین نابرابری جنسیتی در سازمانهای مردمنهاد استان آذربایجان شرقی، فصلنامة مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دورة 7، شمارة 1، صص 179-200.
عبداللهی، محمد (1387). زنان در عرصة عمومی: عوامل، موانع، و راهبردهای مشارکت مدنی زنان ایرانی، تهران: جامعهشناسان.
علیبیگی، امیرحسین و زرافشانی، کیومرث (1386). تحلیل جنسیتی فعالیتهای کشاورزی در روستاهای شهرستان کرمانشاه: توصیههایی برای عاملان توسعة اقتصادی، مطالعات زنان، سال 5، شمارة 2، صص 89-111.
علی‌شاهی، مژگان (1386). امنیت غذایی و اقتصادی کشور، ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران.
فالسلیمان، محمود و حجیپور، محمد (1390). واکاوی میزان پایداری سازمانهای مردمنهاد در مناطق روستایی؛ تجربیات پروژة بینالمللی ترسیب کربن در استان خراسان جنوبی، نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، جلد 20، شمارة 23، صص 107-127.
قشقایی، فرشته (1378). نقش سازمانهای غیردولتی در ادارة امور عمومی کشور، نشر مرکز آموزش مدیریت دولتی.
کبیر، نایلا؛ وی، ویویان و فریدا، شهید (1388). توانمندسازی زنان: نقدی بر رویکردهای رایج توسعه، مترجمان: فاطمه صادقی، اعظم خاتم و اکرم خاتم، تهران: نشر آگه.
کتابی، محمود؛ یزدخواستی، بهجت و فرجی راستابی، زهرا (1382). توانمندسازی زنان برای مشارکت در توسعه، پژوهش زنان، دورۀ 1، سال 3، شمارۀ 7، صص 5-30.
گلشنپژوه، محمودرضا (1391). راهنمای سازمانهای غیردولتی (با اصلاحات و اضافات)، تهران: مؤسسة فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر تهران.
محسنی، رضاعلی؛ خوشفر، غلامرضا؛ بابایی، قربانعلی و ابراهیمی، میترا (1392). بررسی عاملهای مؤثر بر انگیزة مشارکت زنان در سازمانهای مردمنهاد، فصلنامة علمی- پژوهشی زن و جامعه، سال 4، شمارة 2، صص 167-190.
محمدی، سعید (1398). شناسایی و تحلیل موانع مؤثر بر گسترش فعالیت سازمانهای مردمنهاد زیستمحیطی در نواحی روستایی (مطالعۀ موردی: انجمن سبز چپا در شهرستان مریوان)، فصلنامة جغرافیا و توسعه، شمارۀ 55، صص 211-236.
مطیعی لنگرودی، سیدحسن؛ قدیری معصوم، مجتبی؛ داورخانی، فضیله؛ یداللهی فارسی، جهانگیر و ترکاشوند، زهرا (1391). تبیین عوامل مؤثر بر توانمندسازی روستاییان در توسعة کارآفرینی (مطالعة موردی: بخشهای زند و سامن شهرستان ملایر)، پژوهشهای جغرافیای انسانی، شمارة 80، صص 119-138.
یاسوری، مجید (1390). نقش سازمانهای غیردولتی (NGO) در توانمندسازی زنان و جوانان روستایی (نمونه: روستای اردوغش)، فصلنامة چشمانداز (مطالعات انسانی)، سال 6، شمارة 17، صص 44-60.
Al-Amin, M. and Chowdhury, T. (2008). Women, Poverty and Empowerment: An Investigation into the Dark Side of Microfinance. Asian Affairs, 30(2): -16-29.
Belhabib, S. (2004). Moroccan Women NGO: Civil Society Agents of Change. Third ALWF Annual Conference: Women in the Arab World, Partners in the Community and on the World Stage.
Clare O’Farrel (2001). Rural Development and Sustainable Livelihoods.
Coulson, A. (2007). Local government in Eastern Europe: establishing democracy at the grass roots, Aldershot, u.k: Edward Elgar.
Erickson, J.I.; Hamilton, G.A.; Jones, D.E. , Ditomassi, M. (2003). Measuring the impact of collaborative governance: Beyond empowerment. Journal of Nursing Administration, 33(2): 96-104.
Food Assistance and Nutrition Research Report Number 42 (2003). United States Department of Agriculture. Journal of Economic Research Service, 42(1): 124- 143.
Handy, F. and Kassam, Meenaz (2006). Practice What You Preach? The Role of Rural NGOs in Women's Empowerment, Journal of Community Practice, Vol. 14, No. 3, pp. 69-91.
Hashemi, S. R.; Schuler, Riely, A. ,P. (1996). Rural Credit Programs and Women‟s Empowerment in Bangladesh, World Development, 24(4): 635-653.
Islam, N. and Sultana, N. (2005). Role of NGOs in Empowering the Vulnerable women: a study on ACD, Asian Affairs, Vol. 27, No. 4, pp. 24-40.
Kabeer, N. (2002). Resources, Agency, Achievements: Reflections on the Measurement of Women’s Empowerment, pp. 17-57, in: B. Sevefjord and B. Olsson (e.d.s) Discussing Women’s Empowerment - Theory and Practice. Sweden: Swedish International Development Agency.
Kazi, R.; Muhammad, A. and Mahmuda, Kh. (2017). Women’s Empowerment through NGOs Intervention: A Socio-economic Assessment of Rural Area in Rangpur. Journal Of Humanities And Social Science (IOSR-JHSS), Vol. 22, Issue 3, Ver. III. pp. 25-39.
Lalima, S. , Michael, J. A. (2012). Women and Non-Governmental Organizations in Developing Countries, Social Development Issues, No. 1, pp. 77-91.
Li, X.; Gan,G. and Hu, B. (2011).The impact of microcredit on women's empowerment: Evidence from China Journal of Chinese Economic and Business Studies, Vol. 9, No. 3, pp. 239-261.
Mara, J. G. and Little, J. (2015). Innovative Grassroots NGOS and the Complex Processes of Women’s Empowerment: An Empirical Investigation from Northern Tanzania, World Development, Vol. 66, pp. 762-777.
Motiar, R. , Shafiqul, A. (1999). Micro-Credit Initiative for Equitable and Sustainable Development: Who pays? World Development, 27(1).
Newaz, W. (2000). Impact of NGO Credit Programs on the Empowerment of Rural Women in Bangladesh: A Case of UTTARAN, Paper presented at the conference "The Third Sector: For What and For Whom?" organized by the International Society for Third-sector Research in Dublin, Ireland July 5-8.
Rafiqul, I. (2011). Rural Women’s Empowerment through Selfincom Generating Activities: A Study on NGOs Credit Programs in Bangladesh, in online: www.microfinance gateway.com (Accessed on May, 2013).
Sahay, Sashama (1998). Women and Empowerment Approaches and Strategies, New Delhi, Discovery Publishing House.
Tauhidul, I., Emadul,I (2012). Micro-credit and women –empowerment: Some case reflections from Rural Bangladesh, Journal of social sciences, The Dhaka University Studies, Part-D,Vol. 29, No. 2.
