پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,519,579 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,778,726 |
امکان‌سنجی بازگشت مجدد دین بر ذمه مدیون | ||
| مجله علمی "حقوق خصوصی" | ||
| دوره 18، شماره 1، فروردین 1400، صفحه 145-175 اصل مقاله (580.18 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolt.2021.313136.1006915 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدعلی سعیدی1؛ صدیقه محمدحسنی* 2 | ||
| 1استادیار، دانشکدة حقوق، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران | ||
| 2دانشجوی دکترای حقوق خصوصی، دانشکدة حقوق، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| در زمینة امکان بازگشت مجدد دین بر ذمة مدیون چهار نظر عمدة فقهی وجود دارد. قائلین به استحالة بازگشت مجدد دین ساقطشده به قاعدة «الساقط لایعود» و اصل عدم عود استدلال میکنند. برخی با استناد به ماهیت اعتباری دین، بنای عقلا و صحت فسخ و اقالة عقودی با موضوع دین قائل به امکان اعتبار مجدد دینِ ساقطشده بر ذمة مدیون هستند. برخی بر آن‌اند که سقوط دین به منزلة تلف دین است. اما در صورت وجود سبب اعادة دین مثلِ دینِ ساقطشده بازمیگردد. برخی نیز قصد طرفین را در حکم مسئله تعیینکننده دانستهاند. اگر قصد طرفین تملیک و تملک باشد، بازگشت دین ممکن است. اما، با قصد ایفا و استیفای دین، دین باز نخواهد گشت. طبق بررسیها، سقوط دین در حکم تلف است و طبق اصل تبعیت امور اعتباری از قواعد عقلی بازگشت آن به حکم قاعدة عقلی «الساقط لایعود» محال است. اما بازگشت مماثلِ دینِ ساقطشده ممکن است. طبق مواد 806 و 701 و 723 ق.م. قانونگذار نیز دیدگاه یادشده را پذیرفته است. از نتایج پذیرش دیدگاه بازگشت مثل دین عدم بازگشت طواری دین از جمله ضمانات و وثایق متعلق به دین، حال بودن دین مُعاد، و عدم اعتبار قرار اقساط در مورد آن است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دین؛ ذمه؛ قاعدة «الساقط لایعود»؛ مافیالذمه؛ مدیون | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Feasibility of the debts return on the debtors due | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Ali Saeedi1؛ Sedigheh Mohammadhasani2 | ||
| 1Associate Professor of law, Faculty of Law, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran | ||
| 2Ph.D. Student of Private Law, Faculty of Law, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| There are four major jurisprudential opinions on the possibility of returning the debt to the debtor. Those who believe in the impossibility of the return of the defunct debt argue for the rule of "defunct will never return" and the principle of non-recurrence. Citing the intangible nature of debt, the manner of wise people, and the validity of termination and cancellation of contracts whit the subject of debt, some believe that debt recurrence is possible. Some believe that the defunct debt is like the destroyed debt. But if there is a reason for returning of debt, a debt like a debt that has been overthrown return. Some have considered the intention of the parties as decisive. If the intention of the parties is possession, the return of debt is possible, but with the intention of payment debt, debt will not return. According to Articles 806, 701 and 723 civil code, the legislator has accepted the above view. Some of the results of accepting the view of return the debt like a debt that has been overthrown are the non-return of guarantees and documents belonging to debt, and the invalidity of installments on it and it must pay immediately. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The debts, the debtors, due, "defunct will never return | ||
| مراجع | ||
|
اراکى، محمدعلى (1415 ق). کتاب البیع (للأراکی)، قم، مؤسسة در راه حق.
امامى، سید حسن (بیتا). حقوق مدنى، تهران، انتشارات اسلامیه.
انصارى، مرتضى بن محمدامین (1410 ق). کتاب المکاسب (المحشّى)، چ 3، قم، مؤسسة مطبوعاتى دار الکتاب.
ــــــــــــــــــــــــــــــ (1415 ق). کتاب المکاسب (للشیخ الأنصاری، ط ـ الحدیثه)، قم، کنگرة جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
ایروانى، على (1406 ق). حاشیة المکاسب (للإیروانی)، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
ایروانى، باقر (1427 ق). دروس تمهیدیة فی الفقه الاستدلالی على المذهب الجعفری، چ 2، بیجا.
آخوند خراسانى، محمدکاظم بن حسین (1406 ق). حاشیة المکاسب (للآخوند)، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
بهجت، محمدتقى (1426 ق). جامع المسائل (بهجت)، چ 2، قم، دفتر معظم له.
حسینى شیرازى، سید محمد (بیتا). إیصال الطالب إلى المکاسب، تهران، منشورات اعلمى.
حسینى عاملى، سید جواد بن محمد (1419 ق). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلاّمه (ط ـ الحدیثه)، قم، دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
خوانسارى، محمد (بیتا). الحاشیه الثانیه على المکاسب (للخوانساری)، بیجا.
روحانی قمی، سید صادق (1412 ق). فقه الصادق علیه السلام (للروحانی)، قم، دارالکتاب ـ مدرسة امام صادق(ع).
ـــــــــــــــ (1429 ق). منهاج الفقاهه (للروحانی)، چ 5، قم، انوار الهدى.
سبزوارى، سید عبدالأعلى (1413 ق). مهذّب الأحکام (للسبزواری)، چ 4، قم، مؤسسة المنار ـ دفتر حضرت آیت‌الله.
شهید ثانى، زین‌‌الدین بن على (1410 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه (المحشّى ـ کلانتر)، قم، کتاب‌فروشى داورى.
طباطبایى فشارکى، سید محمد بن قاسم (1413 ق). الرسائل الفشارکیه، قم، دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
طباطبایى یزدى، سید محمدکاظم (1421 ق). حاشیه المکاسب (للیزدی)، چ 2، قم، مؤسسة اسماعیلیان.
طوسى، محمد بن حسن (1387 ق). المبسوط فی فقه الإمامیه، چ 3، تهران، المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
علامه حلّى، حسن بن یوسف (1413 ق). مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه، چ 2، قم، دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
کاتوزیان، ناصر (1388). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چ 23، تهران، بنیاد حقوقی میزان.
ـــــــــــــــ (1391). دورة مقدماتی حقوقی مدنی (درسهایی از عقود معین)، چ 17، تهران، کتابخانة گنج دانش.
کاشف الغطاء، عباس بن حسن (1424 ق). منهل الغمام فی شرح شرائع الإسلام، نجف، مؤسسة کاشف الغطاء.
کاشف الغطاء، محمدحسین (1359). تحریر المجله، نجف، المکتبه المرتضویه.
کمپانى اصفهانى، محمدحسین (1418 ق). حاشیة کتاب المکاسب (للأصفهانی، ط ـ الحدیثه)، قم، أنوار الهدی.
لارى، سید عبد الحسین (1418 ق). التعلیقة على المکاسب (لللاری)، چ1، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة.
لنکرانى، محمدفاضل (بیتا). جامع المسائل (فارسى ـ فاضل)، چ 11، قم، انتشارات امیر قلم.
مامقانى، محمدحسن بن الملا عبداللّه (1316 ق). غایه الآمال فی شرح کتاب المکاسب، قم، مجمع الذخائر الإسلامیه.
محقق داماد، سید مصطفى (1406 ق). قواعد فقه (محقق داماد)، چ 12، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى.
مروج جزایرى، سید محمدجعفر (1416 ق). هدى الطالب فی شرح المکاسب، قم، مؤسسة دار الکتاب.
مغنیه، محمد جواد (1421 ق). فقه الإمام الصادق علیه السلام، چ2، قم، مؤسسه انصاریان.
موسوى خمینى، سید روح‌اللّه (1421 ق). کتاب البیع (للإمام الخمینی)، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى(قدس سره).
موسوی خمینى، سید روح اللّه (بیتا). کتاب البیع (تقریرات، للقدیری)، چ 1، تهران، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى(قدس سره).
موسوى خمینى، سید مصطفى (1418 ق). الخیارات (للسید مصطفى الخمینی)، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى(قدس سره).
موسوى خویى، سید ابوالقاسم (بیتا). المستند فی شرح العروة الوثقى، بیجا.
ـــــــــــــــــــــــــــــ (بیتا). مصباح الفقاهه (المکاسب)، بیجا.
موسوی خویى، سید محمد تقى (1414 ق). الشروط أو الالتزامات التبعیة فی العقود، چ1، بیروت، دار المؤرخ العربی.
موسوى گلپایگانى، سید محمدرضا (1399 ق). بلغه الطالب فی التعلیق على بیع المکاسب، قم، چاپخانة خیام.
میلانى، سید محمد هادی (1395 ق). محاضرات فی فقه الإمامیة - کتاب البیع، چ 1، مشهد، مؤسسه چاپ و نشر دانشگاه فردوسى.
References
Akhond Khrasani, M.K. (1985). Hashiyat al Makaseb, Tehran, Ministry of Culture & Islamic Guidance. (in Arabic)
Alameh Helli, H. (1992). Mokhtalef Al Shiee Fi Ahkam Alsharieh, Qom, Office of Islamic Publications affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qom. (in Arabic)
Ansari, M. (1994). Ketabol makaseb, Qom, World Congress in honor of Sheikh Azam Ansari. (in Arabic)
------------------. (1989). Ketabol makaseb, Qom, Darolketab Pressman Institute. (in Arabic)
Araki, M. A. (1994). Ketab Albeya, Qom, Dar rahe haqh Institute. (in Arabic)
Bahjat, M.T. (2005). Jamea al masael, Qom, Daftar Ayatollah Bahjat. (in Persian)
Hoseyni Ameli, S. J. (1998). Meftah Al Kerameh Fi Sharh Qhavaed Alameh, Qom, Office of Islamic Publications affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qom. (in Arabic)
Hoseyni Shirazi, S. M. (-). Isal Al Taleb Ela Al Makaseb, Tehran, Manshorat Aalami. (in Arabic)
Imami, S. H. (-). Civil law, Tehran, Islamic Publications. (in Persian)
Irvani, A. (1985). Hashiyat al Makaseb, Tehran, Ministry of Culture & Islamic Guidance. (in Arabic)
Irvani, B. (2006). Dourus Tamhidiah Fi Alfiqh Alistidlalii Aalaa Almazhab Aljaefari. (-).
Khansari, M. (-). Al Hashiya Alsaniya Alla Al Makaseb, (-). (in Arabic).
Kashefol Qeta, A. (2003). Manhalol Qamam fi sharhe Sharayeol Islam, Najaf, Kashefol Qeta Institute. (in Arabic)
Kashefol Qeta, M.H. (1940). Tahrir Almajaleh, Najaf, Almaktabah Almortazaviyah. (in Arabic)
Katoziyan, N. (2009). Civil Code in the current legal order, Tehran, Legal Foundation Mizan. (in Persian)
-----------------. (2012). Civil law, Tehran, Ghanje danesh. (in Persian)
Kompani Esfehani, M.H. (1997). Hashiyatol Makaseb, Qom, Anvar Alhoda. (in Arabic)
Lankarani, M.F. (-). Jamea Al Masael, Qom, Amir Qalam Publications. (in Arabic)
Larry, S. A. H. (1997). Altaeliqah Aalaa Almakaseb. Qom, Islamic Knowledge Foundation. (in Arabic)
Mamghani, M. H. (1898). Qhayat Al Amaal Fi Sharh Ketab Almakaseb, Qom. Majma Al Zakhayer Al'islamieh. (in Arabic)
Milani, S. M. H. (1975). Mohazerat Fi Fiqh Al'iimamiyh - Ketab al beya. Mashhad, Ferdowsi University of Mashhad Press. (in Arabic)
Moghniyeh, M. J. (2000). Fiqh Al'imam Alsadiq ealayh Alsalam, Qom, Ansarian Foundation. (in Arabic)
Mohaghegh Damad, S. M. (1958). Qhavaed Feqh, Tehran, Islamic Sciences Publishing Center. (in Persian)
Moravej Jazayeri, S. M.J. (1995). Hoda Altaleb fi Sharhe almakaseb, Qom, Dar Alketab Institute. (in Arabic)
Mosavi Golpayegani, S. M.R. (1979). Balaqha Al Taleb Fi Al Taaliqh Ala Beya Almakaseb, Qom, Khayyam Publications. (in Arabic)
Mosavi Khomeini, S. M. (1997). Al khyarat, Tehran, The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works. (in Arabic)
Mosavi Khomeini, S. R. (2000). Ketab al beya, Tehran, The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works. (in Arabic)
--------------------------------. (-). Ketab al beya, Tehran, The Institute for Compilation and Publication of Imam Khomeini's Works. (in Arabic)
Mosavi Khoyi, S. A. (-). Al Mostanad Fi Sharhe Alorvah Alvosqha, (-). (in Arabic)------------------------. (-). Measbah Al Feghahe, (-). (in Arabic)
Mosavi Khoyi, S. M. T. (1993). Alshourout 'Aw Al Eltezamat Altabaeia Fi Aleuqud. Beirut, Dar Al-Movarekh Al-Arabi. (in Arabic)
Rohani Qomi, S. S. (1991). Fegh Alsadegh, Qom, Darolketab, Emam sadegh school. (in Arabic)
-----------------. (2008). Menhaj Al Feqhahe, Qom, Anvar Alhoda. (in Arabic)
Sabzevari, S. A. (1992). Mohazab Al Ahkam, Qom, Almanar Institute. (in Arabic)
Shahid Sani, Z. (1989). Alroze Albahiye Fi Sharh Allomae Aldameshqheye, Qom, Davari Book stor. (in Arabic)
Tabatabayi Fesharaki, S. M. (1992). Alrasael Alfesharakiyh, Qom, Office of Islamic Publications affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qom. (in Arabic)
Tabatabayi Yazdi, S. M. (2000). Hashiyatol Makaseb, Qom, Esmaiyliyan Institute. (in Arabic)
Toosi, M. (1967). Al Mabsoot Fi Feqh Al Emamiye, Tehran, Almaktabh Almortazaviyh Lehya Alasar Aljaafariyh. (in Arabic)
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 630 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 548 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب