1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان
2دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان
3دانشیار گروه حقوق بین‌الملل دانشکدۀ علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان
چکیده
در رسیدگی‌های قضایی، قانونگذار هم آیین رسیدگی به دلایل و هم قواعد ادلۀ اثبات دعوا را مشخص کرده و تکلیف اصحاب دعوا و دادرس مشخص است؛ اما در قوانین داوری داخلی اشارۀ اختصاری به دلایل و شیوه‌های ارزیابی آن و نیز ماهیت توافقی داوری و ابتنای آن بر تراضی طرفین، وضعیت ادلۀ اثبات دعوا را از حیث نظارت دادگاه مبهم ساخته است، ازاین‌رو ضمانت اجرای عدم رعایت قواعد ادلۀ اثبات دعوا در داوری از موضوعات چالش‌برانگیز است. بسیاری از حقوقدانان، دادگاه را از ورود در ماهیت داوری و رسیدگی به ادله ممنوع دانسته‌اند، زیرا این امر، استقلال داوری و یا تراضی طرفین را نقض می‌کند. اما به‌نظر می‌رسد با توجه به آنکه قواعد ادلۀ اثبات با امر ماهوی پرونده پیوند دارد، می‌توان آن قواعد را از جمله قواعد موجد حق تلقی کرد و قائل به اصل نظارت دادگاه بر آرای داوری از منظر امور موضوعی و حکمی ادله شد.
ali ziaoleslami1؛ Seyyed Mohammad Sadegh Tabatabaei2؛ alireza arashpour3
1Ph.D. Candidate in Private Law, University of Isfahan
2Associate Professor, University of Isfahan, Department of Private Law
3Associate Professor, University of Isfahan, Department of International Law
چکیده [English]
Abstract
In judicial proceedings, the law specifies both the procedure for examining the evidence and the rules governing the substance of evidence, and sets out the duties of the litigants and the judge. In domestic arbitration, on the other hand, the brevity of the reference in laws to the evidence and the methods of its evaluation, along with the consensual nature of the arbitration and that it is based on conciliation, has left it uncertain whether the evidence of arbitrations are also subject to the court supervision, which has, in turn, led to controversies about the consequences of non-compliance with the rules of evidence in arbitration. Many jurists have opined that the courts are not allowed to engage in the substance of arbitration and the examination of the evidence as this would violate the independence of arbitration or the agreement of the parties. It will be argued here, however, that since the rules of evidence are connected to the substance of the case, they can be considered as rules that create rights. What we thus advocate is the principle that allows court supervision over arbitral awards both in matters of law and of fact as related to the evidence.
کلیدواژه‌ها [English]
Keywords: Court Supervision, Evidence, Matters of Fact, Matters of Law, Rules Creating Rights.
مراجع
ارسطا، محمدجواد (1388). اعتبار سند و تعارض آن با ادلۀ دیگر، تهران: جنگل.
اکبری دهنو، میثم؛ مرتضی شهبازی‌نیا (1393). «تراضی اصحاب دعوا در پایان دادن به دادرسی مدنی»، فصلنامۀ پژوهش حقوق خصوصی، سال دوم، ش 7، ص 36-9، لینک: com/p1375110، تاریخ مشاهده: 1/12/1398.
آذربایجانی، علیرضا؛ محمدرضا سماواتی‌پور (1393). «تبیین جایگاه اصول و تشریفات دادرسی در داوری»، حقوق خصوصی، دورۀ 11، ش 2، ص 357-327، شناسه: 10.22059/JOLT.2014.53131، تاریخ مشاهده: 3/2/1399.
امینی، عیسی؛ عباس منصوری(1397). «موجه و مدلل بودن رأی داوری داخلی با نگاهی به رویۀ قضایی»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال ششم، ش 22، ص 35-9، شناسه: 10.22054/JPLR.2017.18447.1470، تاریخ مشاهده: 2/1/1399.
امیر معزی، احمد (1392). داوری بازرگانی بین‌المللی، تهران: دادگستر.
انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن، ج7، تهران: سخن.
ایرانشاهی، علیرضا (1393). اعتراض به رأی داوری در داوری‌های تجاری بین‌المللی، تهران: شهر دانش.
بهرامی، بهرام؛ علی دریمی؛ رضا پرتوی‌زاده ؛ محمدرضا بهرامی (1399). بایسته‌های داوری در حقوق ایران، تهران: نگاه بینه.
پاشابنیاد، موسی (1396). داوری، تهران: نگاه بینه.
پوراستاد، مجید (1387). «اصل حاکمیت اصحاب دعوای مدنی»، فصلنامۀ دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران، دورۀ 38، ش 3، ص 125-97، شناسه: 20.1001.1.25885618.1387.38.3.6.7، تاریخ مشاهده 3/2/1399.
پورطهماسبی فرد، محمد؛ حسن، محسنی (1384). «اصل تسلط طرفین دعوا بر جهات و موضوعات دعوا»، مجلۀ کانون وکلای مرکز، ش190، ص 77-53، لینک: http://noo.rs/fsWmg، تاریخ مشاهده: 3/2/1399.
13.حسین‌آبادی، امیر (1391). مجموعه مقالات صدمین سال تأسیس نهاد داوری در حقوق ایران (موارد بطلان رأی داور)، تهران: شهر دانش.
خدابخشی، عبدالله (1392). حقوق داوری و دعاوی مربوط به آن در رویۀ قضایی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
خزاعی، حسین (1386). «رأی داور در حقوق داخلی و تجارت بین المللی»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ ۳۷، ش ۳، ص 126-97، شناسه: 20.1001.1.25885618.1386.37.3.11.5، تاریخ مشاهده: 3/3/1399.
---------- (1393). «سبب، امور موضوعی و توصیف آنها در دعوای مدنی»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش 65، ص 24-1، لینک: http://noo.rs/FnmBf، تاریخ مشاهده: 3/2/1399
شمس، عبدالله؛ ابراهیم تقی‌زاده؛ کامران میرحاجی (1397). «طرح امور موضوعی و آثار آن در دعوای مدنی»، مجلۀ حقوقی دادگستری، سال 83، ش 103، ص 150-123، شناسه: 10.22106/JLJ.2018.33933، تاریخ مشاهده: 3/2/1399.
شهبازی‌نیا، مرتضی؛ سعید بازگیر (1394). «نظم عمومی و نقش آن بر امور شکلی داوری»، دانشنامۀ حقوق و سیاست، ش 33، ص 116-89، لینک: http://noo.rs/G96kz، تاریخ مشاهده: 4/3/1399.
غمامی، مجید؛ مجتبی اشراقی آرانی (1389). «تفکیک امر حکمی از امر موضوعی در دادرسی مدنی، تبیین نظریۀ عمومی»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 40، ش 2، ص 294-275، شناسه: 20.1001.1.25885618.1389.40.2.16.9، تاریخ مشاهده: 4/3/1399.
کاتوزیان، ناصر (1382). حقوق مدنی (نظریۀ عمومی تعهدات)، ج2، تهران: میزان.
------------ (1388). اثبات و دلیل اثبات (قواعد عمومی اثبات، اقرار و سند)، ج 1و 2، تهران: میزان.
------------ (1392). اعتبار امر قضاوت‌شده در دعوای مدنی، تهران: میزان.
کریمی، عباس؛ حمیدرضا پرتو (1397). حقوق داوری داخلی، تهران: دادگستر.
مافی، همایون؛ جواد پارسافر (1390). »دخالت دادگاه‌ها در رسیدگی‌های داوری در حقوق ایران»، فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوق قضایی، ص 130-105، لینک: http://noo.rs/xx11g، تاریخ مشاهده: 4/3/1399.
ماندگار، مصطفی؛ مصطفی شعبانی (1399). «قاعدۀ موجه و مدلل بودن رأی داور» (مفهوم، مبنا و ضمانت‌اجرا)»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 50، ش 2، ص 389-379، شناسه: 10.22059/JLQ.2020.282852.1007234، تاریخ مشاهده: 1/2/1400.
محسنی، حسن (1386). اداره جریان دادرسی مدنی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
محمدزاده اصل، حیدر (1397). داوری در حقوق ایران، تهران: ققنوس.
مصلحی، جلال (1384). «حدود مداخلۀ دادگاه‌های ملی در روند داوری»، پژوهش حقوق و سیاست، ش 15 و 16، صص 282-249، لینک: http://noo.rs/iWy6o، تاریخ مشاهده: 3/2/1399.
مظفری، احسان؛ محمود قیوم‌زاده،؛ محمدرضا پاسبان (1398). «مفهوم و تأثیر قوانین موجد حق در داوری داخلی با نگاهی به رویۀ قضایی»، فصلنامۀ دانش حقوق مدنی، سال هشتم، ش 2، ص 55-48، شناسه10.30473/clk.2019.47185.2573:، تاریخ مشاهده: 3/2/1399.
نصیری، ماهور؛ شهاب شهابی (1395). الزام مرجع داوری به رعایت قواعد موجد حق، تهران: مجد.
