پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,985,630 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,657,413 |
تبیین موقعیت تجاری بغداد در دورۀ اول خلافت عباسی (132-232 ق) | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 54، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 403-421 اصل مقاله (6.43 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2022.336065.654311 | ||
| نویسندگان | ||
| ابوالفضل سلمانی گواری* 1؛ ابوذر خسروی2 | ||
| 1دانش آموخته دکتری تاریخ اسلام. دانشگاه تهران | ||
| 2استادیار گروه شهرسازی. دانشگاه سلمان فارسی کازرون | ||
| چکیده | ||
| باظهور حاکمیت عباسیان در بینالنهرین و بنای بغداد به عنوان دارالخلافه، اهمیت سیاسی و اقتصادی آن منطقه به طور محسوسی رشد یافت. این شهر از اواسط سدۀ دوم ق به یکی از مراکز عمدۀ تحولات اقتصادی جهان اسلام تبدیل شد و با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص (مرز اتصال بین دو جهان شرق و غرب) جایگاه ممتازی در عرصۀ تجارت و بازرگانی کسب کرد. سؤال اصلی پژوهش این است که چه دلایل و زمینههایی سبب گسترش و رشد تجارت بغداد در دورۀ اول خلافت عباسی شد؟ این تحقیق بهروش تاریخی، در تحلیل و تبیین چگونگی برآمدن بغداد به‌عنوان یکی از کانونهای مهم تجارت در این دوره می‌پردازد. یافته‌های پژوهش حاکی است که نقش موقعیت جغرافیایی و سیاسی بغداد و عبور راه‌های تجاری (خشکی و دریایی) شرق و غرب جهان اسلام از بینالنهرین با مرکزیت آن و ایجاد امنیت و تأسیسات رفاهی سبب رشد و شکوفایی تجاری آن شهر شد. با توجه به کارکرد تجاری ـ بازرگانی بغداد، این شهر نقش مهمی در گسترۀ تمدن دورۀ اسلامی در عرصه‌های کشاورزی، صنعت، آموزش و علوم ایفا کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بغداد؛ تجارت؛ موقعیت؛ دورۀ اول خلافت عباسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Trade in Baghdad During the First Period of the Abbasid Caliphate (749-848 AD.) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abolfazl Salmani Gavari1؛ Abozar Khosravi2 | ||
| 1PhD in History of Islam, University of Tehran | ||
| 2Assistant Prof., Salman Farsi University of Kazerun | ||
| چکیده [English] | ||
| Baghdad flourished during the Abbasid period as the center of the Islamic caliphate in political and economic aspects. In the eighth century AD., this city was the center of trade in Islamic civilization due to its geographical privileges. This research seeks the reasons and grounds for this economic flourishment in the first period of the Abbasid caliphate. The findings indicate that Baghdad's geographical and political situation was the reason for this growth. Baghdad was at the intersection of business roads and seaways between the east and west of the Islamic civilization; the city also had security and facilities. This commercial function of Baghdad plays a crucial role in the Islamic civilization's development in agriculture, industry, education, and science. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Baghdad, trade, Abbasid, geographical situation, Islamic civilization | ||
| مراجع | ||
|
ابن بلخی، فارسنامه، شیراز: بنیاد فارسشناسی، ۱۳۷۴ش.
ابنحوقل، صورة الأرض، بیروت: دارالصادر، ۱۹۳۸م.
ابن‌خردادبه، مسالک‌وممالک، بیروت: دارالصادر، ۱۹۹۲م.
ابن رسته، احمد بن عمر، الاعلاق‌النفیسه، لیدن: مطبعه بریل، ۱4۱۲ق.
ابن‌سعد، طبقات، مترجم: محمود مهدوی دامغانی، تهران: فرهنگ و اندیشه، ۱۳۷۴ش.
ابن فضلان، احمد، رحلة ابن فضلان الی بلاد الترک و الروس و الصقالبة، ابوظبی: دارالسویدی للنشر و التوزیع، ۲۰۰۳م.
ابنفقیه، البلدان، مصحح: یوسف الهادی، بیروت: عالم الکتب، ۱۴۱۶ق.
ابن‌خلدون، تاریخ ابن خلدون (العبر و دیوان المبتدا)، بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۹۹۲م.
ابن‌مسکویه، تجارب‌الامم، مترجم، ابوالقاسم امامی، تهران: سروش (صدا و سیما)، ۱۳۶۹ش.
ابوالفدا، اسماعیل بن علی، تقویم البلدان، قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه، ۱۴۲۷ق.
ا.آ.بلیایف، «اوضاع اقتصادی قلمرو خلافت عباسی» معارف اسلامی (سازمان اوقاف) مترجم، رضا عنایت الله، شماره 10 (۱ آذر ۱۳۴۸ش.)، 70-77.
ادریسی، محمدبن محمد، نزهه‌‌المشتاق فی اختراق‌‌الافاق، بیروت: عالم‌الکتب، ۱۴۰۹ق.
اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، مترجم: جواد فلاطوری و مریم میراحمدی، تهران: علمی و فرهنگی، ۱۳۶۹ش.
اصطخری، ابراهیم بن محمد، المسالک و الممالک، بیروت: دار الصادر، بی‌تا.
بلعمی، تاریخنامه طبری، مصحح: محمد روشن، تهران: سروش، 1380ش.
ثقفی، ابراهیم‌بن محمد، الغارات، مترجم: عبدالمحمد آیتی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۱ش.
جهشیاری، محمدبن عبدوس، الوزراآ و الکتاب، مصحح: مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، عبدالحفیظ شلبی، قاهره: شرکة مکتبه و مطبعه مصطفی البابی الجلی و اولاده بمصر، ۱۴۰۱ق.
حافظ ابرو، جغرافیای حافظ ابرو، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب، ۱۳۷۵ش.
حسن، حسن ابراهیم، تاریخ سیاسی اسلام، مترجم: ابوالقاسم پاینده، تهران: جاویدان، ۱۳۷۶ش.
خطیب بغدادی، احمدبن علی، تاریخ بغداد او مدینه السلام، قاهره: مکتبه الخانجی، ۱۳۴۹ق.
خوله شا‌کر دجیلی، بیت‌الما‌ل: پیدایش و تحولات آن، مشهد: بنیاد پژوهشها‌ی اسلامی، ۱۳۷۹ش.
دمشقی، محمد بن ابیطالب، نخبة الدهر فی عجائب البر و البحر، ترجمه: آگوست فردیناند سید حمید، تهران: اساطیر، ۱۳۸۲ش.
دوری، عبدالعزیز، تاریخ العراق الاقتصادی فی القرن الرابع الهجری، بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیه، ۱۹۹۵م.
دینوری، ابوحنیفه، اخبارالطوال، ترجمه: محمود مهدوی دامغانی، تهران: نی، 1371ش.
رالف کاوتس، چشم‌اندازهایی ازجاده ابریشم ازخلیجفارس تا دریای شرقی چین، ترجمه: محمد باقر وثوقی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام، 1392ش.
ربانی‌زاده، سیدمحمدرحیم، «گردش نظام پولی خلافت عباسی در قالب چک و سفته»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (با همکاری انجمن ایرانی تاریخ)، شماره 1 (۱۳۹۱ش): 47-62.
سلیمان دخیل عزب، الفوز بالمراد فی تاریخ بغداد، قاهره: دار الآفاق العربیه، ۱۴۲۳ه.
سیرافی، سلیمان، سلسله التواریخ (اخبار الصین و الهند)، ترجمه: حسین قرچانلو، تهران: اساطیر، ۱۳۸۱ش.
شیخلی، صباح ابراهیم‌سعید، اصناف در عصر عباسی، ترجمه: هادی عالم‌زاده، تهران: مرکز دانشگاهی، ۱۳۶۲ش.
طبری، تاریخ طبری (تاریخ الرسل و الملوک)، ترجمه: ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر، ۱۳۵۳ش.
قزوینی، زکریا بن محمد، ترجمه آثار البلاد و اخبار العباد، ترجمه: محمدمیرزا جهانگیر قاجار، تهران: امیر کبیر، ۱۳۷۳ش.
قلقشندی، احمد بن علی، صبح الأعشی فی صناعة الإنشا، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
کاتب بغدادی، قدامه بن جعفر، الخراج، ترجمه: حسین قرچانلو، تهران: البرز، ۱۳۷۰ش.
کبیسی، حمدان عبدالمجید، اسواق بغداد حتی بدایة العصرالبویه، بغداد: دارالعربیه للطباعه، ۱۹۷۹م.
کاهن، کلود، تاریخ العرب و الشعوب الاسلامیة، بیروت: دارالحقیقه، بی‌تا.
فیلیپ خوری حتی، تاریخ عرب، مترجم: ابوالقاسم پاینده، تهران: آگاه، ۱۳۸۰ش.
قره‌چانلو، حسین، جغرافیای تاریخی کشورهای اسلامی، تهران: سمت، 1383ش.
متز، آدام، تمدن اسلامی در سده چهارم هجری، مترجم: علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: امیرکبیر، ۱۳۶۲ش.
لسترنج، کای، بلدان الخلافه الشرقیه، بغداد: مکتبه الحیدریه، ۱۴۲۷ه.
لسترنج، کای، بغداد: فی عهد الخلافه العباسیه، بغداد: مکتبه الحیدریه، بی‌تا.
مجید زاده، یوسف، تاریخ و تمدن بینالنهرین، تهران: مرکز دانشگاهی، ۱۳۷۶ش.
مسری، حسین علی، تجاره العراق فی العصر العباسی، کویت: جامعه الکویت، ۱۴۰۲ق.
مقدسی، محمدبن احمد، احسن‌التقاسیم فی معرفةالاقالیم، ترجمه: علینقی منزوی، تهران: شرکت مولفان و مترجمان، ۱۳۶۱ش.
یاقوت حموی، خطط بغداد فی معجم البلدان، مصحح: موفق سالم نوری، بغداد: المجمع العلمی، ۱۴۲۲ق.
یعقوبی، احمدبن اسحاق، البلدان، مترجم: محمدابراهیم آیتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۶.
یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، مترجم: محمد ابراهیم آیتی، تهران: علمی و فرهنگی، 1371ش.
Nikita Elisiev, The Middle East in the Middle Ages, Translated by Mansour Abul Hassan, Beirut, 1986.
Antony Natang, the Arabs, their victories and Islam glories, Translated by Dr. Rashed Al-Barawi, The Anglo-Egyptian library, 1974.
Abdul Rahman Hemida, Aalam Al-Goghrafiyen Al-Arab, Damscus, 1969.
Broomhall, Islam in China, London, 1910.
Lee Tieh Tsing, The Historical relations between the Arabs and China, Published by the Chinese commissioner office in Baghdad on Al-Rashid Printing House, Baghdad ,1945.
Kratchkoniski, the history of the Arab geographical literature, Translated by Salahuddin Othman Hashim, First part, Cairo, 1963. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 417 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 463 |
||