پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,520,776 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,780,291 |
تبیین مسألۀ اقطاع در دورۀ غزنویان (582 ـ 351 ق) | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 54، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 467-480 اصل مقاله (244.73 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2021.330892.654280 | ||
| نویسنده | ||
| سجاد کاظمی* | ||
| دانش آموخته دکتری تاریخ ایران دوره اسلامی دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران | ||
| چکیده | ||
| اقطاع در اشکال مختلف همواره یکی از شیوههای مسلط نظام زمینداری، به ویژه در سدههای نخستین و میانۀ تاریخ ایران بوده است. این نوع زمینداری در دورۀ غزنویان به سبب اتکا بر نظام غنیمتگیری چندان رواج نیافت. بنابر قاعده، آنگاه که دولت توان نداشت تا مواجب سپاهیان را به نقد پرداخت کند، املاک را به شکل اقطاع واگذار میکرد، اما سؤال این است که چرا در دورۀ غزنویان متأخر، یعنی از دورۀ سلطان مسعود به‌بعد، بهرغم دشواری شرایط حکومت در پرداخت مواجب نقدی به سپاهیان، نظام اقطاع رواج نیافت؟ این مقاله با روش توصیف و تحلیل کیفی در پی تبیین نظام اقطاع در دورۀ غزنویان متقدم و پاسخ به پرسش مذکور در دورۀ غزنویان متأخر است. بنابر یافتهها، گرچه غزنویان متقدم، نظام اقطاع را تجربه کردند، اما اصلاحات سبکتکین در مناسبات زمینداری از تداوم و تثبیت آن جلوگیری کرد، دیگر اینکه سلاطین متأخر غزنوی، با تأمین حقوق سپاهیان از مال رعیت، از واگذاری مالکیت زمین به شکل اقطاع جلوگیری کردند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اقطاع؛ زمینداری؛ غزنویان متقدم؛ غزنویان متأخر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The iqṭāʿ system in the Ghaznavid period (351-582 AH) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sajad Kazemi | ||
| PhD in History of Iran in Islamic Era, , Shahid Chamran University of Ahwaz, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The iqṭāʿ in various forms was a method for land management, especially for centuries in the history of Iran. It was not very popular during the Ghaznavid period due to their dependence on the plunder. The iqṭāʿ rule was that when the government could not pay the troops in cash, it would cede the land to them. Why the iqṭāʿ was not applied even when they had problem in paying the troops during the late Ghaznavid period? This research seeks to answer this question and also to explain the system of iqṭāʿ in the early Ghaznavid period through descriptive and qualitative analysis. The findings show that the early Ghaznavids profited from the iqṭāʿ system, but Sabuktigin's reform in land management prevented the iqṭāʿ system. The later Ghaznavid sultans replaced it by paying the troops from peasants' properties. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| iqṭāʿ, land tenure, the early Ghaznavid, the late Ghaznavid | ||
| مراجع | ||
|
ابناثیر، عزالدین، تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، ج 22، ترجمه عباس خلیلی و ابوالقاسم حالت، تهران: مؤسسه مطبوعات علمی، 1371.
بیهقی، علی بن زید، تاریخ بیهق، تصحیح احمد بهمنیار، تهران: فروغی، 1361.
بیهقی، درة الاخبار و لمعه الانوار (تتمه صوان الحکمه)، ترجمه ناصرالدین بنعمدة الملک منتجبالدین منشی یزدی، تهران: شرکت سهامی چاپ خودکار و ایران، 1318.
ابنمسکویه، احمد بنعلی، تجارب الامم، ج5، ترجمه ابوالقاسم امامی و علی‌نقی منزوی، تهران: سروش، 1369.
اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ج2، ترجمه جواد فلاطوری و مریم میراحمدی، تهران: علمی و فرهنگی، 1373.
باسورث، ک.ا (1372)، تاریخ غزنویان، ترجمه حسن انوشه، تهران: امیرکبیر، 1372.
بیهقی، ابوالفضل، تاریخ بیهقی، تصحیح خلیل خطیب رهبر، تهران: مهتاب، 1374.
جوزجانی، منهاج سراج، طبقات ناصری، ج1، 2، تصحیح عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای کتاب، 1363.
حسینی، صدرالدین، زبدة التواریخ، ترجمه رمضانعلی روحاالهی، تهران: انتشارات شاهسون، 1380.
خلیلی، خلیلالله، سلطنت غزنویان، کابل: امیری، 1387.
دبیرسیاقی، محمد، «لبیبی و اشعار او»، گنج بازیافته، تهران: خیام، 1334.
سنایی غزنوی، مجدود بنآدم، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، به کوشش علیمحمد صابری و دیگران، بیجا: بینا، بیتا.
شبانکارهای، محمد بن علی، مجمعالانساب، ج2، تهران: امیرکبیر، 1381.
عتبی، ابونصر، تاریخ یمینی، ترجمه جرفادقانی، تصحیح جعفر شعار، تهران: علمی و فرهنگی، 1374.
عنصرالمعالی کیکاووس بناسکندر، قابوس‌نامه، به اهتمام غلامحسین یوسفی، تهران: علمی فرهنگی، 1395.
عوفی، محمد، جوامع الحکایات، تصحیح ملک الشعرای بهار، تهران: وزارت فرهنگ، 1324.
غبار، میرمحمد غلام، افغانستان در مسیر تاریخ، بیجا: مرکز نشر انقلاب با همکاری جمهوری، 1368.
فخرمدبر، محمد بنمنصور مبارکشاه، آدابالحرب و الشجاعه، تصحیح علی سهیلی خوانساری، تهران: اقبال، 1346.
فرخی سیستانی، ابوالحسن، دیوان اشعار، به کوشش علی عبدالرسولی، تهران: مجلس، 1311.
فصیحیخوافی، احمد، مجمل فصیحی، ج1، تهران: اساطیر، 1386.
لمبتن، آن، تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران: نی، 1386.
لمبتن، مالک و زارع در ایران، ترجمه منوچهر امیری، تهران: علمی و فرهنگ، 1377.
منشی کرمانی، ناصرالدین، سمط العلا للحضره العلیا، تصحیح عباس اقبال، تهران: اساطیر، 1362.
نظامالملک، ابوعلی، سیاستنامه. تهران: علمی و فرهنگی، 1378.
هندوشاه، محمد قاسم، تاریخ فرشته، تصحیح محمدرضا نصیری، تهران: آثار و مفاخر فرهنگی، 1387.
Bosworth, C.E, “Barbarian incursions: the coming of the Turks into the Islamic World”, Islamic civilization 950ـ 1150, e d D.S, Richards, Oxford, 1973.
Nazim, Muhammad, the Life and Times of Sultan Mahmud Ghazna, Cambridge: Cambridge University Press, 1931. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 471 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 373 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب