این مقاله با تبیین علل فراگیری «فرهنگ جراحی زیبایی» در کشاکش «ساختارهای نئولیبرالی»، کوششی نظری برای دستیابی به نحوۀ برساخت «سوژه نئولیبرال» است که به نوبۀ خود میتواند پشتوانه مطالعات جامعهشناختی کاربردیِ برساختِ سوژه قرار گیرد. این تبیین نشان میدهد متاثر از سیاستهای «جهانی شدن» -که همان «نئولیبرالی شدن در گسترهای جهانی» است- هر چقدر اقتصادِ سیاسی جامعهای بیشتر بر مبنای «سفتهبازی»، «مالیهگری»، «بنگاهی کردن نهادهای جامعه»، «شرکتمحوری»، «خصوصیسازی»، «کارآفرینی» و... تنظیم شود، به تناسبﹾ امیالِ سوژههای آن نیز بیشتر به سوی «رقابت»، «سوداگری»، «ریسکپذیری»، «انعطاف» و «موفقیتطلبی» سوق پیدا خواهد کرد. به عبارت دیگر، مبتنی بر رویکرد تکثیر بنگاه از درون جامعه، «فرهنگ رقابتجویی و کارآفرینی» و تحت تأثیر ایدهآلیسم سلبریتیها، «فرهنگ لذتجویی، شهرت و موفقیتطلبی»، متاثر از تکنولوژیهای جدید قدرت، «فرهنگ انقیاد به سرمایهداری جهانی لایکها» و در سپهر بیکاریِ ساختاری و حکمرانیِ شرکتی، «فرهنگ ریسکپذیری و انعطاف» بازتولید میشود؛ از اینرو برای سوژۀ متاثر از چنین اتمسفری، «انواع بازآفرینی» ضرورت مییابد. کماآنکه جهانیسازی، به شبکه های اجتماعی که در آنها بازآفرینیِ نمایشیِ بیوقفۀ خویشتن مرسوم شده، پر و بال داده است. بازتولید گسترده فرهنگ جراحی زیبایی در هر جامعهای، ولو آنکه واجد تمامی شاخصههای اقتصاد نئولیبرال نباشند، دستِکم بیانگرِ شکلگیریِ هسته اولیه نئولیبرالیسم است. در چنین جامعه ای که «سرمایۀ انسانیِ» سوژه، مستمراً در پی تقویت جایگاه رقابتی خویش است، طبعاً ارزشهای اخلاقی تحتالشعاع میگیرد و بنابراین این مدل از توسعه، مستلزم بازاندیشی است.
Sociological Study of " Cosmetic Surgery" in Neoliberal Political Economy
نویسندگان [English]
Yosef Abazari1؛ Mohammad Tavakol2؛ Mohammad Rahmati3
چکیده [English]
Explaining cosmetic surgical culture in neoliberal political economy framework, this essay is a theoretical attempt for better perception of "neoliberal subject". Affected by the "globalization", which is the neoliberalism on a global scale, the more political economy of a society develops based on “speculation”, “financialization”, “generalization of enterprise”, “entrepreneurialism”, “privatization”, “deregulation”, the more desires and conducts of its subjects drive into culture of "achievement", “fame”, “pleasure”, “competition”, ”risk-taking”, “flexibility” and “plasticity”. In other words, liquidity of capital, the generalization of forms of “enterprise” and “firm” by diffusing and multiplying them as much as possible, digital sovereignty, flexibility and insecurity of jobs, structural unemployment, etc. could result in “reinvention culture” including plasticity of bodies; as globalization has given rise to the social networks, in which continual dramatic self-reinvention have become all the rage, led by celebrities. The reproduction of cosmetic surgery’s culture in every society, even if it does not have all the criteria of a neoliberal economy, at least imply formation of the primary core of neoliberalism. For better or worse, as human capital seeking to strengthen its competitive positioning and appreciate its value, subject’s moralities stand in contrast to ethical values; Therefore, this model of development requires rethinking.
کلیدواژه‌ها [English]
Cosmetic Surgery, Reinvention, Digital Media, Celebrity, Human Capital, Neoliberal Subject, Political Economy
مراجع
اباذری، یوسف. چاوشیان، حسن. (1381). از طبقه اجتماعی تا سبک رندگی: رویکردهای نوین در تحلیل جامعه شناختی هویت اجتماعی. نامۀ علوم اجتماعی. شماره 20.
کلاین، نائومی. (1391). دکترین شوک، ظهور سرمایهداری فاجعه. ترجمه مهرداد (خلیل) شهابی و میر محمد نبوی. چاپ چهارم
اسلیتر، دان و تونکیس، فران.(1394). جامعه بازار: بازار و نظریه اجتماعی مدرن. ترجمه حسین قاضیان. نشر نی. چاپ سوم.
پولانی،کارل. (1391). دگرگونی بزرگ، خاستگاههای سیاسی واقتصادی روزگار ما، ترجمه محمد مالجو، انتشارات پردیس دانش
چانگ، هاجون. (1392). بیست و سه گفتار دربارۀ سرمایهداری پیرامون نکاتی که آنها را بروز نمیدهند. ترجمه ناصر زرافشان. انتشارات مهرویستا.
ذکائی، محمد سعید. (1387). جوانان. بدن و فرهنگ تناسب. فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی. سال اول. شمارۀ 1.
سندل، مایکل (1393)، آنچه با پول نمی‌توان خرید: مرزهای اخلاقی بازار، ترجمه حسن افشار، تهران: نشر مرکز.
Comiskey, G. (2009). Cosmetic Surgery in Paris in 1926: The Case of the Amputated Leg. Jurnal of Women’s History, 16(3), 30-45. Doi:10.1353/jowh.2004
Dyer, Richard. (1998). Stars. London: bfi Publishing. First Published.
Eagleton-Pierce, Matthew (2016). Neoliberalism: The Key Concepts. Abingdon: Routledge.
Elliott, Anthony, (2008). Making the Cut How Cosmetic Surgery is Transforming Our Lives. Published by Reaktion Books Ltd, London, First published
Elliott, Anthony and Lemert, Charles. (2006). The New Individualism: The Emotional Cost of Globalisation. London and New York: Routledge. First published
Elliott, Anthony. & Urry, john (2010). Mobile Lives. London & New York: Routledge
Elliott, Anthony. (2010). ‘I Want to Look Like That’: Cosmetic surgery and Celebrity Culture. Culture Sociology
Elliott, Anthony. (2013). Reinvention. USA and Canada: Routledge. First published
Gray, John. ( 2002). ‘Ulrika Is a Sign That We’ev Got It All’, New Statesman
Haiken, Elizabeth. (1997). Venus Envy: A History of Cosmetic Surgery. (Baltimore and London).
Han, Byung-Chul. (2015). The Transparency Society. Stanford University Press Stanford, California
Han, Byung-Chul. (2017). Psychopolitics: Neoliberalism and New Technologies of Power, Verso Futures
Han, Byung-Chul. (2020). The Burnout Society. Stanford University Press Stanford, Redwood City
Lasch, Christopher. (1980) The Culture of Narcissism: American life in an age of diminishing expectations, London: Abacus.
Lasch, Christopher (1991) The True and Only Heaven: Progress and its critics, New York: W. W. Norton.
Marx, Karl. (2012). The Eighteenth Brumaire of Louis Bonaparte. Translated by Daniel De Leon. This edition copyright 2012. Digireads.com Publishing.
Piketty, Thomas (2014). Capital in the Twenty-first Century. Printed in the United States of America
Rojek, Chris (2004). Published by Reaktion Books Ltd.London, uk. First published 2001.
Rojek, Chris (2012). Fame attack - the inflation of celebrity and its consequences. Bloomsbury Academic,
Sennett, Richard. (1992). The Fall of Public Man . New York: Norton.
Sennett, Richard. (1998). The Corrosion of Character: New York and London: W. W. Norton and Company. First published
Sennett, Richard. (2006). The culture of the New Capitalism. New Haven & London. Yale Univesity Press
Shilling, Ch. (2005). The Body in Culture, Technology and Society, London, Sage
Turkle, Sherry. (2011). Alone together. Why we expect more from technology and less from each other. Basic Books. New York.
