پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,871 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,431,883 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,200,628 |
نسخه نفیس و قدیمی از تذکرةالشعرا در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران (دولتشاه سمرقندی، کتابت 7 رجب 893ق) | ||
| تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی | ||
| دوره 56، شماره 2، تیر 1401، صفحه 75-87 اصل مقاله (1.01 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlib.2022.341801.1606 | ||
| نویسنده | ||
| طاهره بزرگ زاده* | ||
| کارشناس نسخه شناسی و مرمت نسخ خطی، کتابخانه مرکزی و مرکزاسناد، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: تذکرةالشعرا، تذکره‌ای عمومی است که در شرحال شاعران ایرانی و عرب نوشته شده است. نسخ زیادی از این کتاب در ایران و جهان وجود دارد که از نظر کارشناسان نسخه مشهد کتابت مؤلف است؛ اما با توجه به پختگی خط نستعلیق آن به نظر می‌رسد که نسخه شماره ۱۵۰۳۹ کتابخانه ملی قدمت بیشتری دارد. پژوهش‌های کمی که شاید بتوان گفت تنها یک تصحیح و چند مقاله مختصر درباره تذکرة الشعرا انجام شده است. یک نسخه از تذکره به کتابت 7 رجب 893 ه.ق. در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است. مقاله حاضر، این نسخه قدیمی را معرفی کرده و با تعدادی از نسخ دیگر همین کتابخانه مقایسه کوتاهی انجام می‌دهد. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر بر اساس بررسی کیفی و تحلیل نگارش و زبان نسخه تذکرة‌الشعراست که با روش کتابخانه‌ای صورت گرفته است. یافته‌ها: این مقاله ساختار زبانی، واژگان و شیوه کتابت در نسخه 2468را معرفی و بررسی می‌کند. کتابت نسخه رسم حروف و کلمه در قرن ۹ را نشان می‌دهد. نسخه بدون افتادگی و نیمه مشکول بوده و اصالت و امانت متن بر اساس قدیمی‌ترین متن موجود حفظ شده و احتمال تصرف زبانی در این نسخه بسیار کم است. دولتشاه در تذکره شاعران را براساس دوران زندگی آنها تقسیم‌بندی کرده است. در شرح حال بعضی از آنها به توصیف مختصری بسنده کرده و بعضی را مفصل شرح داده است. نتیجه‌گیری: متن نسخه تقریبا یکدست و رسم حروف و کلمات در طول یک نسخه ثابت و به پختگی رسیده است. نگارش و محتوای متن به قدیمی‌ترین نسخه موجود که احتمالاً خط مؤلف است بسیار نزدیک است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نسخه خطی؛ تذکرةالشعرا؛ کتابت؛ انجامه؛ دولتشاه سمرقندی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Exquisite and Old Versions of Tazkerat al-Sho'ara in the Central Library of the University of Tehran (Dolatshah Samarkandi, written on 7 Rajab 893 AH) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Tahereh Bozorgzadeh | ||
| Expert of Manuscriptolog and Restoration of Manuscripts, Central Library and Documentation Center, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Background and purpose: Tadzkirah Al-Shoðra is a general biographical memoir written in the biography of poets and writers of Iranian and Arab. There are many manuscripts of this book in Iran and the world, but the two manuscripts of the National Library and the manuscripts of the Library of Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi University of Mashhad have the same date of the author. Experts believe the Mashhad version is the author's script. However, it seems the 15039 version of the National Library is the oldest because it script is graceful Nastaliq. Until now, there have studied various but few on Tazkira Al-Shaara. These researches are only one correction and a few short articles that the famous versions have not introduced. A copy of this book dated 7 Rajab 893 AH is available in the Central Library of the University of Tehran. This article aims to introduce this exquisite and old version and it compares with some other versions of Tadzkire in the same library. The edition 2468 of the Central Library of the University of Tehran was introduced for the first time and it is very important in terms of a research codicology because it is close to the time of its composition. Materials and methods: The study was based on a qualitative review and analysis of the writing and language of the Tazkira al-Sha'ar version with a library method. Findings: This article introduces and examines the linguistic structure, vocabulary, and writing style in the 2468 edition. The script of the manuscript and drawing of letters and words has written in the 9th century. The copy is complete and has no gaps and the authenticity and trustworthiness of the text have been preserved based on the oldest available text. It is a vocalized version and language acquisition is very low in this version. Dolatshah has defined and divided the poets based on their lifetime in the Tazkira. He has introduced some limited poets and some have been described in detail. Conclusion; The text of the version is written almost identically. The drawing of letters and words throughout a copy is fixed and matured. The writing and content of this manuscript are very similar to the oldest version, which is probably the author's handwriting. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Manuscript, Poetry Note, Writing, Completion, Dolatshah Samarkandi | ||
| مراجع | ||
|
اتکال، آزاده (1392). ویژگی‌های رسم الخطی کاتبان در آثار منظوم فارسی و بررسی چند اثر منظوم کتابت شده تا قرن هشت هجری قمری و ارائه پیشنهادهایی در جهت تدوین رسم الخط معیار برای شعر فارسی (پ)، بنیاد ایران شناسی. بزرگ‌زاده، طاهره (1392). ویژگی‌های کتابتی نسخ خطی شش قرن نخست اسلام ( نسخ فارسی) (پ)، بنیاد ایران شناسی. بزرگ‌زاده، طاهره (1395). معرفی و بررسی بخشی از متن نسخه المجلدالثانی من معانی کتاب الله، پیام بهارستان، 2(28)، بهار، محمدتقی ( ملک الشعرا) (1389). سبک شناسی. جلد 1و2و3. تهران: امیر کبیر. بیدکی، هادی (1394). بررسی انتقادی تصحیح تازه تذکرة الشعرا دولتشاه سمرقندی. گزارش میراث، 9(2)، 111- 114. درایتی مصطفی (1390). فهرستگان نسخ خطی ایران (فنخا)، جلد هفتم. تهران: کتابخانه ملی ایران. صادقی، علی اشرف (1380). مسائل تاریخی زبان فارسی (مجموعه مقالات). تهران: سخن. غلامی جلیسه، مجید (1391). شیوه آموزش خوشنویسی از گذشته تا قاجار، 11 فرشیدورد، خسرو (1352). دستور تاریخی زبان فارسی، پسوند ندا و فراوانی و تعجب و تحول آن در زبان فارسی، از 445 تا 452. قلیچ خانی حمید رضا (1387). کرونولوژی خوشنویسی ایران، پژوهشکده هنر، فرهنگستان هنر. گلچین معانی احمد (1348). تاریخ تذکره‌های فارسی، جلد دوم. تهران: دانشگاه تهران. مایل هروی، نجیب (1380). تاریخ نسخه‌پردازی و تصحیح انتقادی نسخه‌های خطی. تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. متینی، جلال (1346). رسم الخط فارسی در قرن پنجم هجری، دانشکده ادبیات مشهد، 3(2)، 159–205. (1348). تحول رسم الخط فارسی از قرن ششم تا سیزدهم. مجله دانشکده ادبیات مشهد، 3(3)، 135-162 ناتل خانلری (1388). دستور تاریخی زبان فارسی (به کوشش مستشار نیا، عفت). تهران: توس. نیساری سلیم (1374). دستور خط فارسی (پژوهشی درباره‌ی پیوستگی خط فارسی با زبان فارسی). سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. هاشمی مینا باد، حسن (1379). واژه نامه نسخه‌شناسی و کتاب‌پردازی (تذهیب، خط، صحافی، کاغذ، رنگ و مرکب،فارسی-انگلیسی). تهران: موسسه نشر فرهنگستان. فهرست نسخ خطی دانشگاه تهران، 1330 الی 1357، جلدهای 1، 2 ، 9، 16، 10، 17. نسخه تذکرة الشعرا شماره 2468، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 2510، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 7575، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 8412، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 2763، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 9032، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. نسخه تذکرة الشعرا شماره 1009( 171 مشکوة)،کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران. فهرست نسخ خطی کتابخانه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. References https://www.nlai.ir/manuscript http://manuscript.um.ac.ir | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 131 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 123 |
||