پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,752 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,086,543 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,826,067 |
گونه شناسی آرایه تخت و عناصر جلوس در نگاره های شاهنامه تهماسبی. | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 6، دوره 28، شماره 1، فروردین 1402، صفحه 57-68 اصل مقاله (1.46 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2022.347706.666965 | ||
| نویسندگان | ||
| روح اله رحمانی* 1؛ سید ابوتراب احمدپناه2 | ||
| 1کارشناس ارشد صنایع دستی، گروه صنایع دستی، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه گرافیک، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در طول تاریخ، تخت همواره مظهر قدرت و نشان مشروعیت حاکم وقت بوده که بازتاب بصری آن در نسخ خطی مصور؛ از جمله شاهنامه تهماسبی، به خوبی هویداست. هدف، شناسایی انواع تخت و سایر عناصر جلوس تصویر شده در شاهنامه تهماسبی عهد صفویه است. این جستار کوششی است برای پاسخ به این پرسش: آرایه های تخت و وسایل نشستن در شاهنامه تهماسبی از منظر نوع، ساختار، فراوانی و شخصیت های جلوس کرده بر آن ها، شامل چه مواردی می شود؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و شیوة گردآوری اطّلاعات کتابخانه ای- اسنادی است. تعداد نمونه های آماری 86 نگاره ای از شاهنامه تهماسبی است که حاوی دست کم، یک آرایه از عناصر جلوس است. نتایج حاکی است؛ تخت، صندلی، چهارپایه و کجاوه از انواع عناصر جلوس در اثر یاد شده اند که نگارگران اغلب، با کاربست جنبه های خیالی در تجسم ساختار آن ها و با بکارگیری رنگ طلایی، جنس فلز را تداعی نموده اند. در این بین، بیشترین فراوانی با 73 مورد مختص انواع آرایه تخت است که از منظر تنوع در تزئینات و ساختار، در رتبه نخست عناصر جلوس قرار دارند. از منظر شخصیت ها نیز تخت فریدون به عنوان یک پادشاه اساطیری، بیشتر از سایرین تکرار شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گونه شناسی؛ تخت؛ عناصر جلوس؛ نگاره ها؛ شاهنامه تهماسبی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Typology of Throne Motifs and the Seating Elements In the The Shahnama of Shah Tahmasp Images | ||
| نویسندگان [English] | ||
| ruhollah rahmani1؛ seyed abutorab ahmadpanah2 | ||
| 1Master of Handicrafts, Department of Handicrafts, Faculty of Applied Arts, Art University, Tehran, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Department of Graphics, Faculty of Art, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Throughout history, the throne has always been a symbol of power and a sign of the legitimacy of the ruler of the time, which is clearly reflected in illustrated manuscripts, including Shahnameh of Tahmasabi. The throne and the sitting position in Tahmasbi's Shahnameh include different and distinguishable types from the perspective of composition and the type of characters sitting on them. The illustrated Shahnamehs of Hakim Ferdowsi, especially the Shahnameh of Shah Tahmasab, contain more motifs related to thrones and thrones than other illustrated versions, due to the nature and type of literary work. By analyzing 256 images of this magnificent work, 145 thrones and sitting postures were counted out of 86 images. The aim is to identify the types of thrones and other seating elements depicted in Shahnameh Tahmasbi of the Safavid era. This essay is an attempt to answer this question: What are the types, structure, abundance and the characters sitting on them of the arrays of thrones and sitting devices in Shahnameh Tahmasabi? The research method is descriptive-analytical and the method of collecting library-documentary information. The number of statistical samples is 86 images from Tehamasbi's Shahnameh, which contains at least one motif of sitting elements. The results indicate that thrones, chairs, stools, and palanquin are among the types of sitting elements mentioned in the work, which painters have often associated with the use of imaginary aspects in the visualization of their structure and the use of gold color, metal material. Painters have combined imaginative aspects such as flaming, animal and plant bases with realistic elements such as static frames and bases. This trend towards realism is more visible in the characters whose historical and real aspects are more prominent. Among the limited parts that the painter has associated with wood in the structure of the thrones, the wooden fence is the wall of the long canopied thrones. Among the thrones, from the point of view of structure, long crowned thrones with 33 cases and short platform thrones with 8 cases have the highest and lowest frequency, respectively. Among the types of seating elements, the motif of types of thrones with 73 items is the most abundant, and the next ranks are types of chairs with 35 items, stools with 23 items, and palanquin with 14 items. In some cases, the thrones of the warriors are less wide than the kings. This species is mostly seen in battle scenes. From the perspective of the characters, Fereydoun throne as a mythological king has been repeated more than others. The king, as the main and central figure of power, always sits on thrones, which are seen in a higher position compared to other people. Among the wrestlers and braves, Zal has a similar feature with 4 flat motif items. Among the mythological characters, Persepolis and Kikavus have a reputation beyond the images compared to other similar ones. The beds are drawn with single and double people, but in a few cases, the painter has depicted the bed empty of people. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Typology, Throne, Motif, Seating Element, Shahnameh of Shah Tahmasp | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمی پور، مریم (1391)، بینش فلسفی ایرانیان دربارة نور و تجسم آن در هنر نگارگری، دو فصلنامه پیکره، شماره 2، صص 17-7.
بهار، مهرداد (1376)، جستاری چند در فرهنگ ایران، انتشارات فکر روز، تهران.
پارسازاده، عبدالعلی (1395)، اسطوره های ایران باستان، انتشارات آروَن، تهران.
پاکباز، رویین (1390)، دایره المعارف هنر، انتشارات فرهنگ معاصر، تهران.
پوپ، آرتُر و اکرمن، فیلیس (1387)، سیری در هنر ایران از دوران پیش از تاریخ تا امروز، جلد ششم، ترجمة نجف دریابندری و دیگران، ویرایش سیروس پَرهام، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
حدّاد عادل، غلامعلی (1380)، دانشنامة جهان اسلام، جلد ششم، انتشارات بنیاد دائره‌المعارف اسلامی، تهران.
حمیدیان، سعید (1372)، درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، نشر مرکز، تهران.
خالقی مطلق، جلال (1372)، گل رنج های کهن؛ برگزیدة مقاله ها دربارة شاهنامه، نشر مرکز، تهران.
دوست خواه، جلیل (1380)، حماسه ایران یادمانی از فراسوی هزاره ها، نشرآگاه، تهران.
دهخدا، علی اکبر (1377)، لغت نامه، جلد پنجم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
دیویدسُن، اُلگا (1378)، شاعر و پهلوان در شاهنامه، ترجمة فرهاد عطایی، نشر تاریخ ایران، تهران.
سیوری، راجر (1372)، ایران عصر صفوی، ترجمة کامبیز عزیزی، نشر مرکز، تهران.
شاهوردی، مهوش (1393)، اسطوره های ایران زمین، انتشارات خانة تاریخ و تصویر ابریشمی، تهران.
صدری، مینا و عصمتی، حسین (1398)، ترجمان تصویری صور خیال در 6 نگاره شاهنامه تهماسبی، فصلنامة نگره، دورة 14، شمارة 52، صص 37-25.
طاهری قمی، سیّد محمّد (1396)، بررسی تطبیقی عناصر نمایشی در دو نگاره از میر مصوّر و سلطان محمّد با موضوع نبرد رخش و شیر، نشریة هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، دورة 22، شمارة 4، صص 62-53.
فردوسی، حکیم ابوالقاسم (1385)، شاهنامه؛ متن کامل بر اساس نسخة چاپ مسکو، نشر پیمان، تهران.
فرقدان، عاطفه (1389)، هندسه نقوش، انتشارات مبنای خرد، تهران.
کِمپفر، انگلبرت (1360)، سفرنامه، ترجمة کیکاووس جهانداری، انتشارات خوارزمی، تهران.
کوپر، جی. سی (1392)، فرهنگ نمادهای آیینی، ترجمة رقیه بهزادی، نشر علمی، تهران.
محمّدزاده، مهدی و ظاهر، عادل (1394)، تأثیر شاهنامه تهماسبی در سنت شاهنامه نگاری عثمانی، فصلنامة نگره، دورة10، شمارة 34، صص 38-26.
مختاری، محمّد (1369)، اسطورة زال تبلور تضاد و وحدت در حماسة ملّی، نشر آگه، تهران.
معین، محمّد (1390)، فرهنگ فارسی، چاپ چهارم، نشراشجع، تهران.
موسوی، سیده مطهره؛ پورمند، حسنعلی و کریمی فرد، لیلا (1399)، بررسی نقوش و سیر تحول آن ها در تخت های ایرانی دوران باستان، فصلنامه نگره، دورة 15، شمارة 53، صص 133-115.
نیک نسب، زینب و پایدارفرد، آرزو (1399)، شناسایی فرم، کاربرد و تزئینات کجاوه در نگارگری ایرانی دوره های تیموری و صفوی، دوفصلنامه علمی نگارینة هنر اسلامی، دورة 7، شمارة 20، صص 101- 85.
هینلز، جان (1368)، شناخت اساطیر ایران، ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضلی، نشر چشمه، تهران.
یوسفی، سحر؛ ایرانی، محمّد؛ بیگ زاده، خلیل و عزیزی فر، امیرعباس (1399)، انگاره ها، کنش ها و رفتارشناسی اژدها در قصّه های ایرانی، مجلّة مطالعات ایرانی، دورة 19، شمارة 38، صص 321-301.
Canby, Sheila R. (2014). The Shahnama of Shah Tahmasp: The Persian Book of Kings, New York, Published By Metropolitan Museum of Arts. Donavan, D. (1988). The Evolution of The Throne in Early Persian Painting: The Evidence of The Edinburgh Jami’ al-Tawarikh, Persica.No13, PP 1–76. Harper, Prudence Oliver (1979). Thrones and Enthronement Scenes in Sasanian Art, Iran, Published By: Taylor & Francis, Ltd.Vol.17, PP 49-64 Lewis, Franklin D (2020). A Book of Kings as the King of Books: The Shahnameh of Ferdowsi. A Companion to World Literature, Published by John Wiley & Sons, Ltd, University of Chicago USA. Melville, Charles (1996). Safavid Persia. London: I.B. Tauris & Co Ltd. Mitchel, Colin p (2009). The Practice of Politics in Safavid Iran, Tauris Academic Studies, London. Mohamed, H (2021). Marable Thrones in Bukhara and Samarkand from the Timurid Era to the Late Manghit Era (an Artistic Archaeological Study), Egyptian Journal of Archeological and Restoration Studies Vol.11, PP 101-114. Otto-Dorn, K (1982). Das Seldschukische Thronbild, Persica.No13, PP 149–194. Pedersen, J. (1993). Minbar. In The Encyclopedia of Islam. New Edition: Supplement (73-76). Brill Archive. Turner, Jan (1996). The Dictionary of Art, Vol. 20, Macmillan Publishers Limited, Welch, Stuart Cary (1976). A King's Book of Kings: The Shah-nameh of Shah Tahmasp, Publisher: Metropolitan Museum of Art, New York. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 526 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 272 |
||