پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,839 |
| تعداد مقالات | 73,822 |
| تعداد مشاهده مقاله | 136,406,965 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 106,135,808 |
مؤلفه‌های خود اجتماعی در سبک زندگی اسلامی مبتنی‌بر برداشت جوادی آملی از قرآن کریم | ||
| قرآن و روانشناسی | ||
| مقاله 10، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 2، خرداد 1402، صفحه 204-183 اصل مقاله (2.26 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا سادات پورسید آقایی* 1؛ فاطمه قاسمی نیائی2 | ||
| 1گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران | ||
| 2گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| سبک زندگی، به عنوان مجموعه‌ای از افعال و رفتارهای انسان، براساس جهان‌بینی، انسان‌شناسی و باورهای بنیادی یک تفکر شکل می‌گیرد. این تفکر نه‌تنها خود فردی انسان، بلکه خود اجتماعی او را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه‌های خود اجتماعی در سبک زندگی اسلامی براساس برداشت آیت‌الله جوادی آملی از قرآن کریم است. این تحقیق در تلاش است تا با بررسی عمیق مفاهیم قرآنی، اصول و ویژگی‌های خود اجتماعی عادل را به‌عنوان یکی از ابعاد سبک زندگی اسلامی معرفی کند و زمینه‌ای برای تعاملات اجتماعی سازنده فراهم آورد. رویکرد پژوهش حاضر کیفی بوده و از روش هرمنوتیک کلاسیک شلایر ماخر برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. این روش به پژوهشگر امکان می‌دهد تا با بررسی دقیق متون و مفاهیم قرآنی، به درک عمیق‌تری از مؤلفه‌های خود اجتماعی در سبک زندگی اسلامی دست یابد. هرمنوتیک کلاسیک، به‌ویژه در روش شلایر ماخر، با تأکید بر فهم عمیق متن و کشف ارتباطات میان اجزای مختلف آن، به‌عنوان یکی از ابزارهای قدرتمند در تحلیل متون دینی شناخته می‌شود. این رویکرد با در نظر گرفتن زمینه‌های تاریخی، فرهنگی و زبانی متن، تلاش می‌کند تا معنای اصلی و مقصود نویسنده یا گوینده را با دقت بیشتری آشکار سازد. چنین روشی نه‌تنها به درک جزئیات ظاهری متن کمک می‌کند، بلکه امکان کشف لایه‌های پنهان و مفاهیم عمیق‌تر را نیز فراهم می‌آورد. در متون دینی، که اغلب سرشار از استعاره‌ها، مفاهیم چندلایه و اصول بنیادین هستند، هرمنوتیک کلاسیک می‌تواند به عنوان ابزاری کارآمد برای استخراج اصول فکری و اخلاقی به کار رود. این روش با تحلیل ساختار کلی متن و ارتباط میان اجزاء، به پژوهشگر کمک می‌کند تا به تفسیری جامع و منسجم دست یابد که نه‌تنها در سطح معنایی، بلکه در سطح کاربردی نیز قابل‌استفاده باشد. یافته‌ها نشان داد ادراک انسان از خود در ارتباط با دیگران (خود اجتماعی) در دو سطح تحولی می‌تواند شکل بگیرد: در سطح نازل، خود اجتماعی‌ظالم و در سطح متعالی، خود اجتماعی‌عادل که از ویژگی‌های سبک زندگی اسلامی است. مؤلفه‌های خود‌اجتماعی عادل عبارتند از: رعایت عدالت اجتماعی، درک متقابل، بسط محبت، همدلی، توجه به تمایز اندیشه‌ها، گوش‌سپاری و به‌گزینی، اصل تمایز، یکپارچگی و خلوص، احترام، رابطۀ حسنه و گفتگو در سطح فهم مراجع. این مؤلفه‌ها براساس آموزه‌های قرآنی استخراج شده‌اند و نشان‌دهنده اصولی هستند که می‌توانند تعاملات اجتماعی را به سمت سازندگی و تعاون هدایت کنند. شناخت مؤلفه‌های خود اجتماعی عادل براساس آیات قرآن کریم، می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد سبک زندگی اسلامی و تعاملات مثبت اجتماعی شود. این مؤلفه‌ها نه‌تنها به تقویت روابط فردی و اجتماعی کمک می‌کنند، بلکه بستر مناسبی برای تعاون و مشارکت اجتماعی فراهم می‌آورند. سبک زندگی اسلامی، با تأکید بر عدالت، محبت و احترام متقابل، می‌تواند جامعه‌ای متعادل و هماهنگ ایجاد کند که در آن افراد به جای رقابت ناسالم، به همکاری و همدلی بپردازند. این پژوهش با ارائه اصول خود اجتماعی عادل، گامی در جهت تحقق این هدف برداشته و راهکاری عملی برای ارتقای تعاملات اجتماعی در جامعه اسلامی ارائه می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خود اجتماعی؛ سبک زندگی اسلامی؛ ادراک خود؛ جوادی آملی؛ قرآن کریم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Components of the Social Self in the Islamic Lifestyle Based on Ayatollah Javadi Amoli’s Interpretation of the Holy Qur’an | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Sadat Pour SeyyedAghaei1؛ Fatemeh Ghaseminiaei2 | ||
| 1Department of Counseling, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran | ||
| 2Department of Counseling, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Lifestyle, as a set of human actions and behaviors, is shaped by the worldview, anthropology, and fundamental beliefs of a particular thought system. This thought not only affects the individual self but also influences the social self of human beings. The present study aims to identify the components of the social self in the Islamic lifestyle based on Ayatollah Javadi Amoli’s interpretation of the Holy Qur’an. This research seeks, through an in-depth examination of Qur’anic concepts, to introduce the principles and characteristics of the just social self as one of the dimensions of the Islamic lifestyle, thereby providing a foundation for constructive social interactions. The research adopts a qualitative approach and employs Schleiermacher’s classical hermeneutics for data analysis. This method enables the researcher to attain a deeper understanding of the components of the social self in the Islamic lifestyle through a precise examination of Qur’anic texts and concepts. Classical hermeneutics, particularly in Schleiermacher’s method, with its emphasis on profound understanding of the text and uncovering the interrelations among its different elements, is recognized as one of the most powerful tools for analyzing religious texts. This approach, by considering the historical, cultural, and linguistic contexts of the text, endeavors to reveal the original meaning and intended purpose of the author or speaker with greater precision. Such a method not only assists in comprehending the apparent details of the text but also provides access to its hidden layers and deeper concepts. In religious texts, which are often replete with metaphors, multilayered meanings, and fundamental principles, classical hermeneutics can serve as an effective tool for extracting intellectual and ethical foundations. Through analyzing the overall structure of the text and the interconnections among its components, this method helps the researcher arrive at a comprehensive and coherent interpretation that can be applied not only at the semantic level but also at the practical level. The findings revealed that human self-perception in relation to others (the social self) may develop at two evolutionary levels: at the lower level, the unjust social self, and at the higher level, the just social self, which constitutes one of the characteristics of the Islamic lifestyle. The components of the just social self-include: observing social justice, mutual understanding, expansion of affection, empathy, recognition of intellectual diversity, attentive listening and careful selection, the principle of differentiation, integrity and sincerity, respect, benevolent relations, and dialogue at the level of comprehension of interlocutors. These components, derived from Qur’anic teachings, represent principles that can direct social interactions toward constructiveness and cooperation. Identifying the components of the just social self based on the verses of the Holy Qur’an can provide the groundwork for establishing an Islamic lifestyle and fostering positive social interactions. These components not only contribute to strengthening individual and social relationships but also create an appropriate foundation for cooperation and social participation. The Islamic lifestyle, with its emphasis on justice, affection, and mutual respect, can build a balanced and harmonious society in which individuals engage in collaboration and empathy rather than unhealthy competition. By presenting the principles of the just social self, this research takes a step toward achieving this goal and offers a practical strategy for enhancing social interactions in an Islamic society. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Social Self, Islamic Lifestyle, Self-Perception, Javadi Amoli, Holy Qur’an | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابراهیمی مقدم، غلامرضا (1400). اصول جامعۀ مدنی اسلامی از نگاه قرآن. پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 27(1)، ص36-5.
افشانی، علیرضا؛ رسولی‌‌نژاد، پویا؛ کاویانی، محمد؛ سمیعی، حمیدرضا (1393). بررسی رابطه سبک زندگی اسلامی با سلامت اجتماعی مردم شهر یزد. مطالعات اسلام و روانشناسی، 8(14)، ص103-83.
جوادی آملی، عبدالله (1390 الف). ادب قضا در اسلام. قم: نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1372). هدایت در قرآن. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
جوادی آملی، عبدالله (1384). زن در آیه جلال و جمال. قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1385الف). سیره رسول اکرم در قرآن. قم: انتشارات اسراء، ج8.
جوادی آملی، عبدالله (1385ب). سروش هدایت، قم: انتشارات اسراء، ج3.
جوادی آملی، عبدالله (1386). مراحل اخلاق در قرآن. قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1387الف). نسبت دین و دنیا. قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1387ب). دین‌‌شناسی. قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1388الف). تسنیم. قم: انتشارات اسراء، ج12.
جوادی آملی، عبدالله (1388ب). پیامبر رحمت. قم: انتشارات اسراء جوادی.
جوادی آملی، عبدالله (1388ت). اسلام و روابط بین‌‌الملل. قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1389پ). جامعه در قرآن (تفسیر موضوعی قرآن کریم). قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1389ت). انتظار بشر از دین. قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1389چ). سیره پیامبران در قرآن. قم: انتشارات اسراء، ج7.
جوادی آملی، عبدالله (1389ذ). اسلام و محیط‌‌زیست. قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1389س). تسنیم. قم: انتشارات اسراء، ج10.
جوادی آملی، عبدالله (1389ع). ولایت فقیه. قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1390ب). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. قم: انتشارات اسراء.
حسین‌‌پور، رضا؛ بلایی اسکویی، آزیتا؛ کی‌‌نژاد، محمدعلی (1396). تبیین سبک زندگی اسلامی (رضوی)؛ راهکارهایی در جهت تداوم آن در جامعه ایرانی. فرهنگ رضوی، 5(19)، ص39-7.
خواجه‌‌نوری، بیژن؛ پرنیان، لیلا؛ همت، صغری (1393). مطالعه رابطۀ سبک زندگی و هویت اجتماعی (مطالعه موردی: جوانان شهر بندرعباس). تحقیقات فرهنگی ایران، 7(1)، ص94-69.
https://doi.org/10.7508/ijcr.2014.25.004
دیباجی، محمدعلی؛ توکل‌‌نژاد، مهدی (1395). بررسی مؤلفه‌های سبک زندگی دینی از منظر جوادی‌آملی و امکان بازنمایی آن در رسانه‌های مدرن. پژوهش‌نامه سبک زندگی، 1(2)، ص32-7.
ذکایی، محمدسعید؛ طالبی، ابوتراب؛ انتظاری، علی (1396). مفهوم‌سازی سبک زندگی فرهنگی. جامعه پژوهی فرهنگی، 8(1)، ص44-23.
رنج‌‌دوست، شهرام (1397). همبستگی سبک زندگی اسلامی با سلامت معنوی و اجتماعی. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 2(4)، ص194-187.
سلم‌‌آبادی، مجتبی؛ فرحبخش، کیومرث؛ ذوالفقاری، شادی؛ صادقی، میثم (1394). بررسی ارتباط سبک زندگی اسلامی با سلامت روان دانشجویان دانشگاه بیرجند. دین و سلامت، 3(1)، ص10-1.
طوسی، نصیرالدین (1399). اخلاق ناصری. تهران: نشر خوارزمی.
فاتحی، فواد؛ فیاض، ایراندخت؛ بهشتی، سعید؛ بلندهمتان، کیوان (1398). تحلیل مبانی تربیت شهروندی از منظر آموزه‌های قرآن کریم. پژوهش دینی، شماره 39، ص263-235.
فولادی، محمد (1392). سبک زندگی دینی، جامعه و انسان دینی. معرفت، 22(3)، ص51-70.
کریم‌‌زاده، رحمت‌الله (1400). رابطۀ جامعه توحیدی و عدالت اجتماعی در کلام امام رضا(ع). پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 27(2)، ص100-79.
کسل، فیلیپ (1396). چکیده آثار آنتونی گیدنز. ترجمۀ حسن چاووشیان. تهران: نشر ققنوس.
کوری، جرالد (1400). نظریه و کاربست مشاوره و روان‌درمانی. ترجمۀ یحیی سید محمدی. تهران: نشر ارسباران.
محرم‌‌زاده، مهرداد؛ نوری، محمدسیوان (1400). تأثیر سبک زندگی بر هویت اجتماعی از طریق اوقات فراغت در بین دانشجویان تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج. جامعهشناسی ورزش، 6(16)، ص188-204.
محمدپور، احمد (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش. تهران: نشر جامعه‌شناسان، ج1.
محمدمیرزائی، حسن؛ ذوالفقاری، ابوالفضل؛ حفیظی نافچی، فاروق (1398). پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 25(2)، ص28-3.
مصباح یزدی، محمدتقی (1377). اخلاق در قرآن. قم: نشر مؤسسۀ امام خمینی.
ملایی، فاطمه؛ جلالی‌‌ریگی، مهری؛ فولادی، محسن؛ مومن‌‌جو، نرگس (1401). نقش پایبندی به سبک زندگی اسلامی و سرسختی روان‌شناختی در میزان تعارضات زناشویی. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 6(2)، ص31-50.
نایبی، هوشنگ؛ محمدی‌تلور، ستار (1392). تأثیر سبک زندگی بر هویت اجتماعی (مطالعه تجربی جوانان شهر سنندج). جامعهشناسی ایران، 14(4)، ص152-131.
نوروزی، رضا (1399). نقش خودشناسی در سبک زندگی اسلامی از منظر عقل و دین. عقل و دین، 12(22)، ص182-75.
یاری‌‌قلی، بهبود؛ خسروشاهی، جعفر (1397). بررسی تطبیقی مفهوم همدلی از منظر روانشناسی و مبانی اسلامی. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 2(3)، ص163-155.
Fernandes‐Jesus, M., Lima, M.L. & Sabucedo, J.M. (2018). Changing identities to change the world: Identity motives in lifestyle politics and its link to collective action. Political Psychology, 39(5), p.1031-1047. https://doi.org/10.1111/pops.12473
Hornsey, M.J. (2008). Social identity theory and self‐categorization theory: A historical review. Social and personality psychology compass, 2(1), p. 204-222. https://doi.org/10.1111/j.1751-9004.2007.00066.x Hudders, L. & Pandelaere, M. (2012). The silver lining of materialism: The impact of luxury consumption on subjective well-being. Journal of happiness studies, no.13, p. 411-437. https://doi.org/10.1007/s10902-011-9271-9
King, K. & Church, A. (2013). We don't enjoy nature like that: Youth identity and lifestyle in the countryside. Journal of rural studies, no. 31, p. 67-76. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2013.02.004 Liu, J., Thomas, J.M. & Higgs, S. (2019). The relationship between social identity, descriptive social norms and eating intentions and behaviors. Journal of Experimental Social Psychology, no. 82, p. 217-230. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2019.02.002
Markus, K.A. & Borsboom, D. (2013). Frontiers of test validity theory: Measurement, causation, and meaning. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203501207 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 583 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 28 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب