پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,114,764 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,218,617 |
دامِ نامرئی (1357)؛ بازنمودی اُتوپیایی از جامعه ی نظارتی در حکومت پهلوی دوم | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| دوره 29، شماره 4، دی 1403، صفحه 27-40 اصل مقاله (1002.44 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2024.373864.615863 | ||
| نویسندگان | ||
| نسترن دره گیرائی1؛ علیرضا صیاد* 2 | ||
| 1کارشناس ارشد سینما، گروه سینما، دانشکده سینما و تئاتر، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه سینما، دانشکده سینما و تئاتر، دانشگاه هنر، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مفهوم نظارت سراسربینانه در اندیشهی میشل فوکو جایگاه ویژهای داشته و در مطالعات اجتماعی به مثابه یکی از مولفههای اساسی برسازندهی جوامع مدرن همواره مورد بررسی بوده است. فوکو معتقد بود قدرتهای مدرن به منظور برقرار نظم در جامعه از سازوکارهای نظارتی سود میجویند. از طرفی این مفهوم اخیرا به حوزه مطالعات سینمایی نیز ورود کرده است و توجه قسمی از نظریهپردازان این حوزه را به نحوه بهرهگیری از این مضمون در آثار سینمایی جلب کرده است. این مقاله می‌کوشد با تمرکز بر فیلم دام نامرئی نحوهی بازنمایی نظارت را در این فیلم مورد مطالعه قرار دهد. دام نامرئی فیلم کمترشناختهشدهای در میان آثار سینمایی پیش از انقلاب است که به دستور نهاد امنیتی وقت در سال 1357 ساخته میشود. فیلم روایتگر ماجرای شناسایی و نظارت یکی از تیمساران ارتش شاه مخلوع به نام احمد مقربی است که سالها با افسران ک.گ.ب همکاری محرمانه داشته است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی-تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای انجام گرفته است این بحث را مطرح میسازد که درحالیکه ساواک می‌کوشد با انتفاع از مکانیسم‌های مراقبتیِ الگوی نظارت سراسربینانه، بازنمودی بی‌نقص از جامعه نظارتی به دست دهد، روایت مقربی از چگونگی پیشبرد فعالیتهای جاسوسانهاش، تصویر ایده‌ال حکومت پهلوی را مخدوش میسازد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فیلم دام نامرئی (1357)؛ نظارت سراسربینانه؛ میشل فوکو؛ قدرت انضباطی؛ جامعه نظارتی پهلوی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Invisible Trap (1979): A Utopian Representation of the Surveillance Society in the Second Pahlavi government | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Nastaran Doregiraei1؛ alireza sayyad2 | ||
| 1Master of Cinema, Department of Cinema, Faculty of Cinema and Theatre, University of Art, Tehran, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Cinema, Faculty of Cinema and Theatre, University of Art, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Dam-e Namari (The Invisible Trap, 1979) directed by Fariborz Saleh is a lesser-known film that was produced in the last year of the second Pahlavi government at the behest of the SAVAK, the intelligence organization of the time. Following the Islamic Revolution and the subsequent sociopolitical transformations in society, the film was buried in the Iranian film archive. With the recent unearthing of the film, the history of Iranian cinema has uncovered one of the earliest cinematic productions made by a security agency, which can be considered a pioneering example of surveillance cinema in Iran. Dam-e Namari narrates the story of identification and surveillance of Ahmad Mogharebi, a Major General of the Imperial Iranian Army who was a highly influential spy for the Soviet Union's security organization, known as the KGB. Throughout the narrative, SAVAK agents attempt to uncover the mysterious identity of Mogharebi and secretly monitor his covert actions using surveillance tactics. To this end, SAVAK expands its surveillance network across the entire neighborhood where the Mogharebi resides, employing a hierarchical observation strategy. It establishes a hidden watchtower in every house with a strategic view, aiming to control and track all movements within the entire region. Turning Mogharebi's neighborhood into a disciplined area could be seen as a geographical metaphor, suggesting that SAVAK aimed to expand this approach from a segmented city to a broader surveillance society. This serves as an allegory for a political will focused on total control and occupation of space, which, from Michel Foucault's perspective, finds its highest expression in the design of the Panopticon model. Panopticon is an architectural idea introduced by the 18th-century English philosopher Jeremy Bentham. This modern prison was designed so that inmates were always under the gaze of a central authority. The spatial arrangements and lighting setups in the Panopticon are organized in such a way that, while the central observer remains hidden in the darkness, the prisoners' cells are continuously visible in the light. As a result, the prisoners in their cells are constantly monitored by an anonymous power. Michel Foucault, a French philosopher, interprets the mechanism of power in this model as a generalizable framework capable of explaining power relations in the everyday lives of individuals in modern societies. From his view, modern powers utilize the hierarchized surveillance present in Bentham's design to control individuals and maintain social order. Aligned with the prevailing ideology, the film aims to promote the government's Panopticism slogan by depicting the disciplinary order of the Pahlavi regime through the individualization and visibility of subjects via disciplinary and surveillance mechanisms. In this film, SAVAK attempts to represent itself as a virtual Panopticon, secretly capable of extending its invisible trap to render all citizens visible and therefore implicitly suggesting to the audience that they too might be under surveillance. Set on the brink of the Islamic Revolution, the film provides a powerful depiction of SAVAK's surveillance mechanisms and offers a utopian representation of a perfectly governed society under the pervasive gaze of the ruling power. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Invisible Trap (1979), Panopticon Surveillance, Michel Foucault, Disciplinary Power, Pahlavi Surveillance Society | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,192 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 619 |
||